Laten we even vertrekken vanuit de logica. Commerciële televisie wordt gemaakt door private aandeelhouders, die de kosten van de uitzendingen moeten gedekt zien te krijgen door commerciële inkomsten, waaronder vooral reclame. Zij moeten vlot toegang hebben tot evenementen die het grote publiek aanspreken, en ze kunnen het zich niet veroorloven te veel geld en aandacht te besteden aan zaken die minder volk bereiken, zoals klassieke muziek, volkscultuur en literatuur. Openbare televisie wordt gemaakt met belastinggeld, dus kan een openbare omroep het zich veroorloven wél aandacht te besteden aan minder populaire zaken; grote populaire evenementen laat een openbare omroep dan best over aan de commerciële televisie, om de markt niet te zeer te verstoren en de belastingbetaler niet nodeloos op kosten te jagen.
En nu passen we die logica even toe op het televisielandschap in Vlaanderen. Wie zendt er het Wereldkampioenschap voetbal uit? De commerciële zender VTM? De commerciële zender Vier? Nee hoor, het is de openbare omroep, de VRT. Elke minuut beeld wordt dik betaald door elke belastingbetaler; ook door diegene die in voetbal geen sikkepit geïnteresseerd is. En waarom? Niemand die het weet. De commerciële omroepen kunnen dat ook, en gratis.
De kostprijs
Hoe komen die rechten bij de VRT terecht? De VRT vormt een front met dertig andere Europese openbare omroepen, in de European Broadcast Union. Die EBU legt het geld op tafel dat geëist werd door de FIFA, de organisator van het WK. De FIFA, die openlijk te kijk staat als een door en door corrupte organisatie. De vraag rijst, of het geld dat de EBU ‘officieel’ of tafel legt ook met wat ‘onofficiële’ bedragen aangevuld wordt.
De manier van onderhandelen was hallucinant. Nog voor de onderhandelingen begonnen, moest de EBU schriftelijk waarborgen dat de aangesloten omroepen het overeengekomen bedrag hoe dan ook ophoesten. De VRT tekende nog voor het eindbedrag bekend was al voor akkoord. De FIFA zat in een zetel. Het eindbedrag bleek dan ook fors: de VRT moest liefst 12 miljoen euro betalen. Daarbovenop wordt 1 miljoen euro uitgegeven aan productiekosten, onder meer om liefst 21 man naar Brazilië te sturen. En dat terwijl onze economie bezwijkt onder overheidsschulden. Maar blijkbaar mag Koning Voetbal volgens onze politici nog steeds nodeloos miljoenen belastinggeld kosten.
Verhoudingen
Dat het Belgische voetbalteam eindelijk nog eens aan een groot toernooi mag deelnemen, mag dan belangrijk zijn voor sportliefhebbers, hopelijk kunnen we het erover eens zijn dat er grenzen zijn aan het belang ervan. In het bewaken van die grenzen is een rol weggelegd voor de nieuwsdienst, en zeker die van een openbare omroep als de VRT. Welnu, slechts één voorbeeld: op zaterdag 21 juni werden van de 43 minuten van het VRT-avondjournaal liefst 20 minuten besteed aan het WK. Mogen we ons afvragen of sommige mensen de verhoudingen niet uit het oog aan het verliezen zijn?
Nationalisme
Het enthousiasme waarmee de rood-groene VRT het WK omarmt, daarin door het heir der schrijvende journalisten gevolgd, is eigenlijk verrassend. Tienduizenden supporters gekleed en geschminkt in de nationale kleuren van hun land… Tiens. Was de tijd van de natiestaten niet voorbij? Een ceremonie met het tonen van de nationale vlag en het nationale volkslied, is dat op de IJzerwake geen toppunt van oubolligheid? Fransen die een nationaal lied brullen over rein bloed dat door de aderen moet blijven vloeien; moet het Centrum-De Witte niet verwittigd worden? En dan een harde competitie, met dolle vreugde bij winst en groot verdriet bij verlies. Hoe zit het met het ‘wij-zijgevoel’, dat ‘mensen tegen elkaar opzet’ en absoluut te mijden is, want ‘we zijn toch allemaal wereldburgers’? Alles welbeschouwd, is die wereldbekercompetitie van begin tot eind een feest van nationalisme. Als de rood-groene journalisten consequent zijn, laten ze dat feest aan zich voorbij gaan.
