Uncategorized

Can’t stump the Trump

Redactie Binnenland

Je kan Trump het zwijgen niet opleggen

Onze Belgische media hebben al een hele poos moeite om de Amerikaanse politiek te volgen en correct te kaderen. Ofwel geeft men een tendentieus verslag, bijvoorbeeld door de Amerikaanse wapendiscussie te framen door enkel gekken in beeld te brengen in relatie met het Amerikaanse wapenrecht. Ofwel is er een stuitend gebrek aan inzicht in Amerikaanse geschiedenis en correct besef van de sui generis Amerikaanse politiek, die volledig anders werkt dan de onze.

Ideologisch (andere breuklijnen), institutioneel (geen parlementair maar een presidentieel systeem) en methodologisch (innovatie in propaganda, demografie implementeren in campagnes door middel van focusgroepen, lobbywerk…) zijn de verschillen erg groot. Eén van de grootste blunders was waarschijnlijk onze verslaggeving over de aankondiging van de presidentskandidatuur van Donald Trump, de excentrieke miljardair, in juni. De algemene mediaconsensus was eerst dat zijn kandidatuur een publiciteitsstunt was. Later luidde het dat hij geen schijn van kans had en nog later was de retoriek gefocust op zijn zogenaamde domme uitspraken en gebrek aan capaciteiten.

2015-51-MAD-DonaldTrumpToegegeven, ook meer verstandige mensen met meer kennis van de Amerikaanse politiek dan onze ‘Amerika-experts’ hebben zich vergist in Donald Trump, en dat is hen niet echt kwalijk te nemen. Je geeft Donald Trump een hoge zwarte hoed en een monocle en hij wordt de karikaturale kwaadaardige kapitalist uit Citizen Kane. Verwissel de familienaam Trump met Duck en niemand zal raar opkijken van Trump als de rijke Dagobert Duck. Toch wint hij peiling na peiling, ver boven de foutenmarge en ver boven zijn medekandidaten in de Republikeinse partij. Wat is er dan aan de hand?

Tussen Blue Dog Democrats en Neoconservatives

In tegenstelling tot onze politiek is er veel minder ideologische coherentie in het Amerikaanse partijstelsel. Hoewel je in elke partij in de wereld breuklijnen kan vinden, zijn de Democraten en de Republikeinen inhoudelijk veel sterker verdeeld.

Grofweg kan je stellen dat de Democraten eerder links zijn en de Republikeinen eerder rechts. En met grof bedoelen we zo grof als zoutkorrels van 124 gram. Tot de jaren zestig werd het Zuiden van de VS (sterk rechtsconservatief en christelijk) de Solid South genoemd, omdat de Democraten er steeds een solide winst konden maken. Dat duurde tot de Southern Strategy van de Republikeinen begon in te spelen op de groeiende angsten van blanken en later de Civil Rights Mouvement voor zwarten grotendeels zijn slag had binnengehaald op States Rights (beslissingsautonomie voor de Amerikaanse deelstaten). Sindsdien stemmen de zuidelijke staten dominant Republikeins.

Anderzijds is er binnen de partijen veel diversiteit. Hoewel verminderd in belang hebben de Blue Dog Democrats met hun duidelijk kapitalistische ideeën, bij wijze van voorbeeld, nog steeds een krachtige Democratische stem. Vroeger waren er de Dixiecrats, Democraten uit het Zuiden die voor segregatie waren (het uit elkaar houden van zwarten en blanken in het publieke leven), om nog een historisch voorbeeld te noemen.

Bij de Republikeinen, waar dit stuk over gaat, is dat niet anders. De partij is opgedeeld in verschillende ideologische delen met verschillende belangen. Bijna in alle gevallen zal een kandidaat uit één van die groepen voortkomen en zijn campagneplatform modeleren op zijn ‘base’, zijn steunbasis. Enkele voorbeelden: Ben Carson en Mike Huckabee steunen op de evangelische christenen, Chris Christie heeft een neoconservatieve basis (een soort van militair-interventionistische rechtsliberalen), Jeb Bush heeft een ‘moderate’ basis, Rand Paul heeft een libertarische basis, maar probeerde die zonder veel succes uit te breiden naar meer traditionele conservatieven. En de ‘base’ van Donald Trump?

Nativism: een ‘All American’-ideologie terug van nooit weg geweest

Donald Trump lijkt op alle heilige huisjes tegelijk te stampen. Zo was zijn laatste voorstel een immigratiestop voor moslims. Met zijn boude uitspraken heeft de man in een mum van tijd de latinostem en de vrouwenstem vervreemd en schopte hij al tegen zwarte schenen. Die uitspraken zijn relatief uitzonderlijk op vlak van politieke correctheid. Relatief omdat de VS een stuk minder politiek correct zijn dan Vlaanderen.

Ann Coulter (een invloedrijke conservative pundit) wist in ‘Free Speech’ – een conservatieve talkshow – het volgende te zeggen: “…de gehele republikeinse partij (zegt): Het enige wat we moeten doen, is enkele procenten extra bij de latino’s halen. Dat is zo frustrerend… mijn partij is de domme partij… Nee, mik op meer blanke stemmen! Dat is hoe je wint.”
Ann Coulter (een invloedrijke conservative pundit) wist in ‘Free Speech’ – een conservatieve talkshow – het volgende te zeggen: “…de gehele republikeinse partij (zegt): Het enige wat we moeten doen, is enkele procenten extra bij de latino’s halen. Dat is zo frustrerend… mijn partij is de domme partij… Nee, mik op meer blanke stemmen! Dat is hoe je wint.”

Maar het is vooral uitzonderlijk inzake het toepassen van de orthodoxe “do’s and don’ts” van politieke adviseurs en campagnemanagers, en omdat het Republikeinse devies al een tijdje luidt: “We moeten onze ideologische standpunten afvijlen om percentielen te winnen op de zwarte, vrouwelijke en latinostem.” Trump doet dit niet, integendeel, hij scherpt aan. Waarom? Hij groepeert de blanke (en mannelijke stem) rond hem. En het is aan het werken. Zwarten, vrouwen en latino’s stemmen met een overgrote meerderheid Democraat. Om daarop in te spelen, moet men disproportioneel inhoudelijke inspanningen doen ten koste van de blanke stem.

Donald Trump bespeelt een uitzonderlijke basis, want een etnoculturele: de WASP-bevolking (White Anglosaxon Protestant). Dit is uitzonderlijk, maar niet uniek. Nativism is een oude Amerikaanse stroming die zich centraliseert rond de uitzonderlijke positie van de Amerikaanse natie en het exclusieve WASP-karakter van die natie. Het komt het dichtst bij wat je Amerikaans nationalisme zou kunnen noemen. Nationalisme is een woord dat verschrikkelijk moeilijk ligt in de VS. De ‘Native’-stroming was bijzonder populair medio de 19e eeuw in de VS en haar partij, de Native American Party, beter bekend als de Know Nothing Party (“I know nothing but my Country”, “Ik weet niets behalve mijn land”), won redelijk wat ambten en leverde (geen succesvolle) presidentskandidaten. De stroming richtte zich toen (onder meer) tegen de katholieke Ierse immigranten, later de Italiaanse.

Hoewel het zijn invloed grotendeels verloor, is Nativism nooit echt verdwenen uit de Amerikaanse politiek, en zeker niet uit het maatschappelijke weefsel. De Ku Klux Klan leent dan wel heel wat elementen uit het Nativism, ook andere, meer aanvaarde personen en organisaties deden doorheen de Amerikaanse politieke geschiedenis hetzelfde, de ene al meer prominent dan de andere. En nu ook Donald Trump.

Met zijn slogan ‘Make America Great Again’ centraliseert hij het diepgewortelde Amerikaanse exceptionalisme (“We are number one!”) met vier eenvoudige woorden. Met zijn bijna xenofobe verhaal (anti-China, anti-Mexico, anti-islam…) verheft hij de WASP-identiteit boven die van andere groepen.

Winnen
Gaat Trump de Republikeinse nominatie winnen? Een nominatie vergt de stemoverwinningen in primaries en caucuses (dat zijn grofweg verkiezingen en bijeenkomsten van partijleden die zijn geregistreerd als stemmers). Die geregistreerde stemmers kunnen van een andere overtuiging zijn dan de modale WASP die Trump tracht aan te spreken en veel meer in de richting van een establishmentkandidaat zoals Jeb Bush overhellen. In ieder geval heeft niemand, behalve Trump zelf, de huidige polepositie van Trump zo laat in de race voorspeld. En hij had, zijn bankrekening niet meegeteld, veruit de slechtste kaarten bij aanvang van het pokerspel. Het zou niet de eerste keer zijn dat iemand wint, in het pokerspel of in de politiek, door op het juiste moment te bluffen.

 

Beproefde maar onbegrepen technieken

We lichtten al een tipje van de sluier, maar toch is de algemene consensus er één van onbegrip en onwetendheid. Niemand begrijpt hoe Trump zo’n voorsprong kan hebben op zijn Republikeinse tegenstanders. Tegelijk wordt hem vaak verweten een lompe boer te zijn, die geen notie heeft van de complexiteit van besturen, noch van het beheren van belangen. Is dat zo? Is Trump een rijke boer met veel geluk? Of speelt hij een rolletje en weet hij goed wat hij doet? Soms lijkt het er wel op alsof Trump de meest extreme standpunten inneemt in een thema zonder echt volledig als waanzinnig over te komen. Waarom doet Trump zo’n boude uitspraken?

  1. Whipping up the white vote (de blanke stem opdrijven)

Een eerste techniek, die we al grotendeels bespraken, is er één van electorale aard. Het is gebruikelijk in de Amerikaanse politiek, en dan vooral bij de Republikeinen (de Democraten hebben al grotendeels de minderheidsstemmen), om met behulp van focusgroepen na te gaan welke slogans, welke standpunten, tot zelfs welke haarstijl en kledij het meest aanslaan bij welke socio-economische, religieuze en etnische groep. Op basis van vergelijkende achterstand gaat men zich dan ‘focussen’ op bepaalde groepen. Zoals gezegd, Trump doet dit niet. Of beter gezegd, hij doet dit wel, maar hij heeft maar één focusgroep: de blanke (mannelijke) Amerikaan. Voorlopig is dat nog steeds het grootste electorale blok, in het bijzonder bij de Republikeinen. Hij vergrendelt dus zijn ‘base’.

  1. De media domineren

2015-51_13_Trump 2 (Medium)Door zijn boude uitspraken wordt het onmogelijk voor de media om Trump te negeren (een probleem waarmee rechtse partijen in Europa vaak geconfronteerd worden). Vervolgens komt er een storm van reacties en de komende dagen wordt er bijna uitsluitend aandacht gespendeerd aan woord en wederwoord.

Voor de komst van de sociale media klonk het nogal vaak dat slechte reclame niet bestaat. En dat klopte. In de jaren negentig was het een beproefde techniek van Jean-Marie le Pen om te choqueren en Filip Dewinter hanteert de techniek nog altijd. Mensen zijn immers geneigd om de boodschap zelf te vergeten, maar de bron te onthouden. Tegenwoordig echter durven boodschappen dankzij de sociale media nogal eens blijven ‘plakken’. Daarom is choqueren minder politiek waardevol geworden. Trump gebruikt dit effectief omdat hij het combineert met andere technieken. Bovendien heeft Trump nog nauwelijks iets moeten uitgeven aan reclame. De media doen dat voor hem.

Volgens een berekening van NBC News heeft Trump nog geen 1 procent uitgegeven van wat Jeb Bush al heeft uitgegeven, terwijl hij 600 % meer steun heeft in de partij dan Bush.

  1. Setting the agenda (de agenda bepalen)

2015-51_13_Trump 3 (Medium)Trump beschrijft de oxymoron ‘the truthful hyperbole’ (de ware hyperbool) in zijn werk over onderhandelen op basis van zijn ervaringen in het bedrijfsleven: “The Art of the Deal”. Door een sterke overdrijving te gebruiken, forceer je andere spelers om aandacht te spenderen aan het thema dat jij wilt, al doen ze dat alleen maar om de overdrijving te ontkrachten. Intussen kunnen ze geen andere thema’s verkopen. Finaal kan men collectief tot het besluit komen dat er een probleem is, ook al is in de realiteit het probleem veel kleiner dan aanvankelijk voorgesteld. Donald Trump heeft dit met overdonderend succes gedaan met betrekking tot het thema immigratie in de Republikeinse partij.

  1. Het toe-eigenen van het thema en de discussie erover ‘framen’

Toen Trump vorige week zijn oproep tot een moslimban deed, ging de verslaggeving volledig over net dat en de tegenreacties erop. Nochtans gaf net ervoor de zittende president Barack Obama, in The Oval Office, een (volgens velen slappe) speech over hetzelfde thema. En presidentiële speeches krijgen omwille van hun bron normaliter veel aandacht in de media. Het thema islam en terrorisme is nu stevig in de handen van Trump.

  1. Het maximaliseren van de onderhandelingspositie

Net zoals dat het geval was met de door de Belgische regering gelekte exuberante eisen van de spoorbonden, weet Trump net als de spoorbondbonzen dat het gevraagde onmogelijk is. Het deporteren van twaalf miljoen illegale Mexicanen zou enorm veel tijd en mankracht vereisen. De muurspecificaties van Trump zijn onpraktisch. Het bannen van moslims is waarschijnlijk onwettelijk. Maar wanneer hij dan president is en hij moet meerderheden zoeken in the Senate en the House of Representatives, kan hij als onderhandelingsresultaat respectievelijk wel de deportatie van enkele miljoenen illegalen, het sterk moderniseren/renoveren van de huidige muur tussen Mexico en de VS en een strengere screening van (islamitische) personen die het land willen binnenkomen, verkrijgen.

Jonas Naeyaert

PAL Nieuwsbrief

schrijf je gratis in

Blijf op de hoogte met onze dagelijkse nieuwsbrief




Alle nieuws voor binnenland opgevolgd door de PAL NWS redactie.

Delen