Praten met prof. dr. Amin Makar

“De oosterse christenen zijn de kanaries in de mijngangen”

Professor doctor Amin Makar is een Vlaamse en christelijke Egyptenaar. De Kopt is specialist gynaecologische oncologie en borstchirurgie van het ZNA in Antwerpen en hij doceert geneeskunde aan het UZ Gent. Hij is lid van de grootste Koptische kerk van de Lage Landen, in Eindhoven. Hij ziet de toekomst van het Midden-Oosten somber in.

’t Pallieterke: Voor vijf jaar bruiste het Tahrirplein van de roep naar een beter Egypte als de nationale scène van de, inmiddels mislukte, Arabische Lente. De huidige landsleiding van Egypte, met aan het hoofd president Sisi, een oud-generaal, heeft een slechte pers in België. En in Europa?

Amin Makar: “Jammer genoeg is de berichtgeving eenzijdig. De opstand van januari 2011 met als centrum het Tahrirplein in Caïro lokte drie miljoen mensen en werd gestolen door de Moslimbroeders. De tweede revolutie, die van 30 juni 2013, werd gesteund door dertig miljoen mensen (volgens CNN) en bracht na verkiezingen generaal Sisi aan de macht. President Sisi, met zijn politiek tegen de Moslimbroederschap, betekende het einde van twee zwarte jaren. Over die massale steun voor president Sisi zwijgen onze media. Uiteraard is Egypte geen model van de democratie. Toch vergeten de critici dat alle landen rond Egypte in chaos of in handen zijn van de Moslimbroeders en hun geestesgenoten, denk aan Libië, Soedan, Syrië, Irak, Jemen en Saoedi-Arabië. President Sisi is een felle verbetering vergeleken met zijn voorganger president Morsi en diens Moslimbroeders. Terwijl in het Midden-Oosten veel vernietigd wordt, opende Sisi een tweede tak van het Suezkanaal, en als symbool kan dat tellen. Ex-president en Moslimbroeder Morsi beschouwde de jihadisten van Al-Qaida in Sinaï als eigen volk, nu voert het Egyptische leger een hevige strijd tegen die terroristen. President Sisi reikt ook de hand naar de christelijke Egyptenaren en beloofde de wederopbouw van alle kerken die de moslimbroeders vernielden; hij heeft de universiteit Al-Azhar, een belangrijke plek voor de ganse islamwereld voor de ontwikkeling, of stilstand, van het religieuze denken, opgeroepen tot gematigdheid. Zijn redenering is: je kan de vrede niet nastreven door anderhalf miljard moslims op te roepen de ongelovigen uit te roeien tot deze verdwenen zijn. Al-Azhar steunt de uitgave van cursussen en schoolboeken waarin haat en strijd tegen ongelovigen wordt verheerlijkt en waarin het antisemitisme wordt aangewakkerd. President Sisi zorgt voor stabiliteit in Egypte. Een burgeroorlog in Egypte, met meer dan 90 miljoen inwoners, zal zorgen voor een massale stroom van vluchtelingen richting Europa en zal bijdragen tot de uitroeiing van de Kopten, de oudste bewoners van de Nijldelta.”

‘t Pallieterke: het Arabische nationalisme werd vervangen door het islamisme. Wat zijn de gevolgen?

Amin Makar: “President Nasser, een moslim en dé belangrijkste Arabische nationalist, continueerde de vernieuwing van Egypte na de dekolonisering. Nasser stelde de Moslimbroeders buiten de wet. Van 1940 tot 1960 liepen Egyptische vrouwen in vrijheid rond in modieuze kledij, zonder hoofddoek. Onder zijn opvolger, president Sadat, groeiden het radicalisme en de onverdraagzaamheid. Sadat liet zich de gelovige president noemen. Op officiële foto’s van hem werd de voorhoofdplek beklemtoond, dat is een eeltplek die ontstaat door de diepe buigingen tijdens de dagelijkse gebeden. Sadat leunde op de Moslimbroeders, om zijn macht na Nasser te consolideren. Ironisch genoeg werd hij door een Moslimbroeder vermoord. De hoofddoeken en lange kleren verschenen. Parallel groeide de onderdrukking van vrouwen en de seksuele agressie. Onder Sadat reisden duizenden Egyptenaren (jihadisten) naar Afghanistan, waar zij opgeleid werden door de CIA om te vechten tegen de “ongelovige” Russische bezetter. Na het verdrijven van de Russen, die vrouwen toelieten te studeren, en die Kaboel moderniseerden, keerde een deel ervan terug; moorden tegen toeristen, veiligheidsdiensten en christenen volgden. Hetzelfde scenario ontwikkelt zich in België, Frankrijk en andere Europese landen bij de terugkeer van hun jihadisten uit Syrië.”

‘t Pallieterke: de christenen in het Midden-Oosten zijn de kanaries in de mijngangen?

Amin Makar: “Het lot van de vrouwen en alle minderheden in het Midden-Oosten is dramatisch. In 1900 en voor de Armeense genocide door de Turken was 33 procent van het Midden-Oosten christelijk. Vandaag, na de diaspora van de Iraakse christenen, is dat minder dan 5 procent. De christenen van het Midden-Oosten waren progressief, hooggeschoold en bovendien een schakel tussen het Oosten en het Westen. De sterke positie van de christenen in het Midden-Oosten in de jaren veertig tot zestig van de vorige eeuw ging gepaard met een parallelle verbetering in de positie van de vrouwen. Het onderwijs in islamitische landen is eng en eenzijdig. In de Egyptische schoolboeken verschijnen slechts enkele bladzijden over de Grieken en Romeinen en zelfs niets over de Koptische periode van zevenhonderd jaar. Terwijl men uithaalt naar de kruistochten, wordt er geen enkele fout erkend van de islamitische tijd. Zelfs de vernieling van één van de zeven wereldwonderen, de bibliotheek van Alexandrië door krijgers van Mohammed, wordt ontkend. Arabische en islamitische godsdienstlessen worden vaak misbruikt ter vernedering van alles wat niet-islamitisch is. Arabische leiders van het IS-type worden verheerlijkt; grote straten, islamitische instellingen en zelfs jongeren dragen hun naam. Terwijl christelijke scholieren verplicht zijn om delen van de Koran uit het hoofd te leren, komen islamitische studenten nooit in aanraking met de Bijbel. Het is jammer dat zij de kans niet krijgen om de mensenrechten te leren kennen zoals vermeld in de Bijbelse Bergrede. De vervolging in scholen gaat soms heel ver. In 2011 werd een christelijke student in zijn klas vermoord door zijn medestudenten en leraar. En hoe wist Islamitische Staat in Mosul waar de christenen woonden? Omdat hun moslimburen, mensen waarmee zij jaren samenleefden, rondgingen en de Arabische letter voor Nazarener, christen, op hun gevels schilderden, zoals de Jodenster als voorspel van de Holocaust. Vervolging van christenen heeft zelfs plaats in Europese vluchtelingenkampen.”

‘t Pallieterke: en hoe is de toestand van de kopten?

Amin Makar: “De laatste vijfenveertig jaar en voor de revolutie van 2011 waren er meer dan 1.600 ongestrafte aanslagen tegen christenen waaronder massamoorden. De terreur tegen christenen nam enorm toe onder ex-president Morsi. Een nieuw fenomeen van collectieve deportatie ontstond. In vele moskeeën overheersen fanatieke, primitieve predikers. Bij aanslagen tegen christenen worden vaak Koptische slachtoffers opgepakt door de politie. Ze worden gechanteerd met volgende belofte: “Wij laten u vrij als u geen aanklacht indient.” De moslimdaders krijgen vaak een attest ‘geestesziek’ en opereren straffeloos. Bij massale vernielingen van christelijke bezittingen worden Sharia-verzoeningsvergaderingen verplicht georganiseerd door islamitische geestelijken. De christelijke slachtoffers trekken daar onder druk en bedreigingen hun klachten in. Regelmatig verdwijnen minderjarige Koptische meisjes die uitgehuwelijkt worden aan oudere moslims. De zogenaamde ”antigodsdienstbeledigingswet” wordt gebruikt om zelfs minderjarige christenen te vervolgen en op te sluiten omwille van commentaar of zelfs een gedeeld nieuwsbericht op Facebook. Slachtoffers en hun families worden collectief gedeporteerd na vernederingen en na plundering van hun bezittingen. Elke Egyptenaar is letterlijk gemerkt door het woord Kopt, want Kopt is Oudgrieks voor een bewoner van de Nijldelta. Je kan de Kopten en Egypte niet scheiden. Ik zie het als een boom met dikke wortels. De Kopten vormen met hun 12 procent van de 90 miljoen Egyptenaren de oudste en de diepste wortel.”

‘t Pallieterke: het Europese buitenlandse beleid heeft een dringende facelift nodig, stelt u.

Amin Makar: “Er is, terecht, toenemende bezorgdheid over de versnelde islamisering van Europa door de massale instroom van vluchtelingen uit het Midden-Oosten. Toch dienen de Europeanen te beseffen dat dit de oogst is van jarenlang afwijkend buitenlands beleid en opportunistische samenzwering met de politieke islam die zelf bases kreeg in de Europese hoofdsteden. In de jaren vijftig was er een alliantie met de politieke islam tegen de pan-Arabische beweging. In de jaren zeventig, zoals Hillary Clinton toegegeven heeft, werd de terreurgroep Al-Qaida opgericht door de CIA in samenwerking met de geheime diensten van Saoedi-Arabië en Pakistan, om de Sovjet-Unie te destabiliseren. Het opfokken van de politieke islam in de Sovjetrepublieken had dezelfde reden. Saoedi-Arabië is de “draagmoeder” van jihadisme en salafisme maar wordt tot heden beschouwd als een bondgenoot van het Westen. De massale schendingen van mensenrechten in Saoedi-Arabië haalden nooit de westerse media. Saoedi-Arabië heeft naast zijn rechtstreekse betrokkenheid bij het vernielen van de multiculturele samenleving in Syrië de volksopstand in Bahrein onderdrukt en vernielt nu Jemen, het armste land ter wereld. Saoedi-Arabië weigert islamitische vluchtelingen op te nemen op eigen grondgebied. Die moeten naar Europa. Saoedi-Arabië is wel bereid in Europa 500 moskeeën te bouwen. Ik begrijp niet hoe Saoedisch geld welkom is in de haven van Antwerpen. Ten slotte dit, we mogen niet vergeten dat de opportunistische Amerikaanse invasie in Irak de voornaamste oorzaak is voor het ontstaan van IS. De soennitische regimes in Qatar, Saoedi-Arabië en Turkije zijn vervolgens de belangrijkste medeplichtigen in de vernielingsoorlog in Syrië, in harmonie met de Verenigde Staten. De VS hebben misschien een oorlog nodig voor hun wapenindustrie, maar Europa moet beseffen dat het opdraait voor de catastrofale economische gevolgen ervan, waaronder de vluchtelingencrisis. Het Europese buitenlandbeleid blijft hangen in de tijd van de Koude Oorlog. Europa moet een onafhankelijk buitenlands beleid hebben, zeker betreffende het Midden-Oosten. De Russische intrede in Syrië dient gesteund te worden door Europa. De Europese buitenlandse politiek heeft dringend een facelift nodig.”

Frans Crols

Vaticaan, Erdogan, Koerden en Poetin

’t Pallieterke: Moet de Rooms-Katholieke Kerk, het Vaticaan, niet luider waarschuwen, zich laten horen?

Amin Makar: “Het Westen verkoopt zijn waarden voor olie en gas. Het flirten met de Turkse president Erdogan, een Moslimbroeder, zal de Europeanen zuur opbreken. Erdogan ondermijnt het secularisme in Turkije en hij aast op een herstel van het Osmaanse Rijk. Turkije heeft het wereldrecord betreffende het aantal opgesloten journalisten. De Turkse redacteur Can Dünder van de gekende krant Cumhuriyet, kreeg een levenslange gevangenisstraf nadat zijn krant ontmaskerde hoe Turkije wapens leverde aan Syrische jihadisten (verstuurd onder het mom van humanitaire hulpgoederen). Dünder verwijt Europa zijn steun aan de “fascistische regering” van Erdogan. Trouwens, Turkije is de belangrijkste passage van jihadisten naar Syrië.

President Poetin, hoe tegendraads ook voor een westerling vandaag, is een bondgenoot, evenals de Koerden. Beiden verdienen steun voor hun aanpak in het Midden-Oosten. Syrië was een tolerant land onder de al-Assads. Het Vaticaan moet duidelijker ageren tegen de vervolging van christenen in het Midden-Oosten. Dialoog met de politieke islam is goed, maar wees niet naïef. De politieke islam heeft specialisten die hun versuikerde sharia weten te verkopen aan het ongelovige en onwetende Westen. De politieke islam kan men ontmaskeren door uitspraken in het Engels en Arabisch te vergelijken. Terwijl Moslimbroeders het Westen toespreken over vrede en tolerantie, waren de Arabische media verzadigd van hun antisemitische uitspraken. Tactisch liegen is door de sharia toegestaan. Ik zie geen verschil tussen salafisten en Moslimbroeders, evenmin tussen de rechtspleging en de beginselen van het koninkrijk Saoedi-Arabië en die van de Islamitische Staat. Al-Azhar weigert IS te beschouwen als een groep met een afwijkend geloof. Terwijl islamitische geestelijken de islamwereld opriepen tot massaal protest tegen een cartoon, is er geen enkele mars geweest om misdaden van IS tegen de mensheid te veroordelen. Het heeft zelfs weken geduurd na de slachtpartij in Mosul vooraleer de Arabische Liga enige vorm van veroordeling uitsprak…

’t Pallieterke: Welke verklaring ziet u hiervoor?

Amin Makar: De islamitische wetten worden uit vier bronnen afgeleid, waaronder de Koran en de Hadith. Hadith omvat uitspraken en het leven van Mohammed zoals die overgeleverd zijn door tijdgenoten van de eerste tot en met derde generatie na Mohammed. Er zijn meer dan 300.000 Hadith. De Hadith wordt, volgens de bron, ingedeeld in Hadeeth Sahih (betrouwbaar) of Hadeeth Zwak (onbetrouwbaar). In de media wordt vaak verwezen naar Hadeeth Zwak omdat het vreedzamer klinkt, terwijl wordt gezwegen over de tot haat oproepende versies uit Hadeeth Sahih, de mijlpaal voor elke jihadist en salafist. Een nieuwe generatie Europese politici met een grondige kennis over islam en sharia is een prioriteit. Politici weten niet hoe het radicalisme moet aangepakt worden. Noch het verkopen van een gesuikerde sharia in de westerse media, noch het uithalen naar de islamitische gemeenschap in haar geheel als extremisten door sommige politici, zal bijdragen tot een oplossing. Zelfvernieuwing in de islam door islamitische academici is de enige oplossing.”

Versies in de Koran die tot haat en moord oproepen dienen beperkt te worden tot de historische context. Wat Hadith betreft, is dit nog moeilijker, want er zijn honderden versies die tot geweld oproepen. Jammer genoeg wordt elke poging tot vernieuwing tegengewerkt door grote islamitische instanties als Al-Azhar, maar ook door Moslimbroeders en salafisten. Zij vinden dat de sharia bindend is en geschikt tot in de eeuwigheid. Vernieuwers worden beschouwd als afvalligen. Elke vernieuwer in de islam riskeert zijn leven. De sharia-rechtbank van Saoedi-Arabië beschouwt de vernieuwer Raef Badawi als “een afvallige die de doodstraf verdient zoals christenen en joden”. Professor Farag Fouda werd in 1992 in Egypte vermoord. Professor Nasr Abu Zeid vluchtte voor zijn leven naar Nederland. Recentelijk kreeg de jonge Egyptische academicus Islam El Boheri, na een klacht van Al-Azhar, vijf jaar gevangenisstraf. De schrijfster Fatima Naot kreeg onlangs drie jaar gevangenis, voor een tekst op haar Facebookpagina waarin ze de massale slachting van dieren tijdens het offerfeest als mensonwaardig beschouwde.”