Er was een tijd dat je naar om het even welke grote activiteit kon gaan door een kaartje te kopen en één controle te ondergaan. Die tijd is voorbij. Wie een match voor het EK voetbal in Frankrijk wil bijwonen, moet drie keer zijn tickets tonen en wordt ook nog twee keer gefouilleerd. Met de grensbewaking en controles aan de hotels erbij, rekende Het Laatste Nieuws uit dat een fan tien keer wordt gecontroleerd van zijn huis tot het stadion.
Niet minder dan 100.000 agenten en militairen worden ingezet op het EK. Per match zijn er dat 1.000, of 1 per 50 fans. Eerder vond in Frankrijk ook al het tennistoernooi van Roland Garros plaats, in een stadion dat veel weg had van een versterkte vesting.
“De wereld ziet er anders uit”
In België zullen, naast alles wat reeds geldt, extra veiligheidsmaatregelen genomen worden bij de zomerfestivals. Een algemeen rugzakkenverbod werd maar net vermeden. “De realiteit is dat onze wereld er sinds kort anders uitziet”, stelden de organisatoren van de festivals in een persmededeling.
De beperkte controles die we ooit kenden aan onze luchthavens zijn vervangen door een hindernissenparcours dat ervoor zorgt dat reizigers, die drie uur voor hun eigenlijke vertrek aankomen, soms toch nog hun vlucht missen.
Intussen patrouilleren gewapende militairen tussen de Zara, de H&M en Massimo Dutti in de winkelcentra. Allemaal zijn het nieuwe fenomenen die we hebben leren kennen als antwoord op het islamitische terrorisme. En die we in de toekomst maar beter als permanent en normaal leren aanvaarden. Want alles wat aanleiding heeft gegeven tot het terrorisme blijft onverminderd aanwezig in onze samenleving. “De schoot is vruchtbaar nog”, zoals Bertolt Brecht schreef.
We kunnen ons uiteraard niet veroorloven dit soort maatregelen niet te nemen. Maar zullen ze helpen? Als de luchthavens hermetisch beveiligd zijn, zal de terrorist zijn vizier dan niet richten op de treinen, bussen en metro’s? Zoals hij trouwens reeds deed. Als het te moeilijk is om matchen van het EK te treffen, zal de jihadist zichzelf dan niet liever opblazen op het autosalon, tijdens carnaval in Aalst, of de jaarmarkt van Dilbeek? Zelfs indien men er toch in zou slagen al die grote evenementen te beveiligen, wat zal de labiele islamiet met zijn kalasjnikov weghouden van een homoclub in Brussel, de IKEA of Plopsaland? De schutter van Orlando overwoog tenslotte eerst om Disneyworld aan te vallen.
De bommenlegger geraakt er door
“De bommenwerper geraakt er altijd door”, was de kernzin van een bekende toespraak van de Britse conservatieve politicus Stanley Baldwin in het Britse Parlement in 1932. Hij had het niet over terroristen, maar over de bombardementsvliegtuigen die toen hun intrede in de oorlogvoering deden. Maar de overweging is dezelfde. Het is soms onmogelijk alles te beschermen. Het is vaak beter de vijand te bestrijden voor hij kan toeslaan, bedoelde Baldwin. Maar dan moet je wel bereid zijn om de vijand te herkennen.
En dat blijkt nog steeds een probleem. Na de massamoord zondag op de homogemeenschap in Orlando kreeg president Obama het woord ’terrorisme’ over de lippen, maar niet het woord ‘islam’. Hillary Clinton deed dat uiteindelijk wel, maar alleen nadat ze door Trump daartoe speciaal werd uitgedaagd. Daarmee gaat ze alvast een stap verder dan de Europese leiders deden na Parijs en Brussel.
Leven in Jeruzalem
Zal ons openbare leven ooit nog naar zijn onbezorgde staat terugkeren? Of leven we voortaan definitief in Jeruzalem, waar elk publiek gebouw of openbaar transportmiddel enkel kan betreden worden na een veiligheidsscan? En waar je zelfs geen grote winkel of een restaurant kan binnengaan zonder een controle? Zijn we met dit land dan in het Midden-Oosten terechtgekomen? Neen, het Midden-Oosten is naar ons gekomen. En we hebben het nog binnengelaten ook.
Ik weet het, niet alle moslims zijn terroristen of extremisten. De meerderheid zijn fatsoenlijke mannen en vrouwen die niets meer vragen dan een normaal leven te leiden, zoals de meesten van ons. Maar alle moslimterroristen komen uit gezinnen met dat soort mensen. Of waren vroeger zelf dat soort mensen. En daarom zijn we niets met de wetenschap dat niet alle moslims terroristen of fanatici zijn. Het is genoeg dat er permanent en onvermijdelijk een minderheid aanwezig is die voldoende geradicaliseerd is, om onze samenleving te ontwrichten. En zelfs dat zou geen hopeloze situatie zijn als de islam, in het bijzonder de westerse islam, een evolutie naar minder in plaats van meer extremisme zou kennen. Of indien de brave islamieten massaal op straat zouden komen, onder het motto “niet in mijn naam!”, telkens de terroristen toeslaan. Maar dat is niet wat er gebeurt. Degenen die sympathie of begrip tonen voor de massamoordenaars zijn lang geen kleine minderheid, blijkt keer op keer.
Ik kwam onlangs een vriend tegen, op wandel met zijn hond. Mijn tweejarig zoontje begon het beestje te strelen. “Hij bijt toch niet?”, vroeg ik ongerust. “Niet vaak”, grapte hij. We moesten er allebei om lachen. Omdat een hond die “niet vaak” bijt uiteraard wel een gevaarlijke hond is. Een godsdienst die regelmatig genoeg radicale en dodelijke uitwassen produceert, is een gevaarlijke godsdienst. Een godsdienst die labiele mensen, een gegeven van alle tijden en beschavingen, een geweer doet kopen om leden van een homoclub uit te moorden, is een problematische godsdienst. Een godsdienst die mensen die ontevreden zijn over de behandeling die ze krijgen in het leven, niet transformeert in lethargische marginalen met een alcoholprobleem, zoals gebruikelijk, maar in gewapende aanhangers van terroristische organisaties met de wens om zoveel mogelijke mensen te doden, is een godsdienst die terecht met groot wantrouwen wordt bekeken. Het geduld raakt op.
Jurgen Ceder
