Bizarre satire met een boodschap in 2045

Gabriel Fehervari is een bezorgd auteur. Hij vreest dat onze beschaving – die hij steevast de Amerikaans-westerse beschaving noemt – uit de hand zal lopen of zelfs zal ophouden te bestaan als ‘we’ niet dringend proberen het tij te keren. Volgens hem gaat het alvast de verkeerde kant uit en worden er verkeerde politieke keuzes gemaakt. Met een satirisch verhaal probeert hij door te dringen tot de essentie van wat er misgaat en houdt hij de mensheid een (gekleurde) spiegel voor.

De naam van de auteur zal u misschien weinig zeggen, maar zo’n 10 à 15 jaar geleden stond de man volop in de belangstelling. Hij was op dat ogenblik de visionaire bedrijfsleider van de succesvolle videocaptatiefirma Alfacam die wereldwijd sport- en andere manifestaties in beeld bracht. Met zijn TV-zender Euro 1080 introduceerde hij als eerste HD-televisie in Europa (op 1 januari 2005), lang voordat VRT en VTM eraan dachten. Toen hij enkele jaren later met een eigen Belgische zender wilde starten (Exqi) en zo de concurrentie aanging met VT4, VTM en VRT, kreeg hij van overal de wind van voren. Het avontuur eindigde in 2013 met een totaal kapseizen van zijn mediaholding.

Fehervari is echter geen man om bij de pakken te blijven zitten. Hij is nog steeds actief in het wereldje van videocaptaties, zij het nu op een meer bescheiden manier. En… hij heeft zich aan het schrijven gezet. In mei verscheen zijn eerste boek met de titel “2045. Een fake story”, zoals hij zelf beweert, een satirisch verhaal. De kans dat het boek hem een literatuurprijs gaat opleveren, achten we bijzonder klein.

Ingewikkeld

Eigenlijk zijn het verhalen die door elkaar lopen. We volgen een geschiedenisles in China van leraar Wang die in 2045 beschrijft wat er na de ‘Fatale Oorlog’ van 2026 gebeurt. De les wordt gevolgd door de 15-jarige Jim Ping die ons vertelt hoe hij dat allemaal beleeft. De Fatale Oorlog heeft de westerse wereld zo goed als helemaal vernietigd met atoomwapens en de mensheid – of wat ervan overbleef – moet op zoek naar nieuwe structuren en organisatievormen. De oorlog had zeven miljard mensenlevens geëist en de westerlingen die het overleefden zochten vluchtelingenroutes naar Afrika op, een continent dat redelijk ongeschonden was gebleven. De opwarming van de aarde was gestopt en doordat de mensen nog nauwelijks met elkaar in aanraking komen, is er geen criminaliteit meer. Er zijn ook geen auto’s en vliegtuigen meer, dus de mobiliteitsproblemen zijn weg. Het enige probleem is dat het nog zo’n duizend jaar zal duren vooraleer de radioactiviteit geabsorbeerd zal zijn op aarde. Ook het internet is verdwenen.

In een notendop: Alles was de schuld geweest van de grote wereldleiders Dagobert (Trump), Mataturk (Erdogan), Vladje Sputnik (Poetin) en Abdul bin Salad (de koning van Saoedi-Arabië). Hun streven naar macht en bezit zou de totale escalatie opleveren die tot het fatale inferno zou leiden. En ja, in dit verhaal zou Trump herkozen zijn geweest in 2020…

Catastrofes

Fehervari’s boek doet wat denken aan Orwells “1984”, toen ook in de toekomst geschreven. Maar hij rekent af met onze wereld van 2020 die alles in zich draagt voor de Fatale Oorlog, want hij wil een knipperlicht zijn voor in het stemhokje. Daar zou de mens dan moeten afwegen dat we dansen op een dunne koord en dat het anders moet. Zo meent hij dat onheil kan voorkomen worden als we geld uitgeven voor bewapening stoppen en het aanwenden voor het milieubehoud en de ontwikkelingshulp om catastrofes op die vlakken te vermijden. Hij vreest de atoomoorlog ook omwille van de banden die hij meent te zien tussen godsdienst en bewapening. Zo stelt hij zelfs dat het verschil tussen het christendom en de islam louter cosmetisch is, want ze zijn identiek. Bovendien is religie het zaad dat haat aanwakkert… Over demagogische leiders zegt hij dat het niet is omdat ze democratisch verkozen zijn, dat ze per definitie ongevaarlijk zijn.

Bizarre levenslijnen

Het verhaal is maatschappijkritisch, zoveel is duidelijk. Maar het doemscenario dat Fehervari uittekent, is toch wel wat overdreven. Het is natuurlijk juist dat de mens de wereld beter zou moeten beheren en de conflicten zou moeten bannen of op zijn minst beheersen. En het is een feit dat spanningen zich opstapelen tussen beschavingen en politieke systemen, waar we alert moeten zijn om ze onder controle te houden. Maar met het voorhouden van deze Apocalyps, waarbij Fehervari zich ‘satirisch’ richt op een volwassen maatschappijkritisch publiek ‘met gevoel voor humor’, gaat hij toch iets teveel in ‘overdrive’.

Het is overigens een hele kunst om de tijdssprongen in het boek goed te kunnen overbruggen, laat staan dat het volgen van de bizarre levenslijnen van de hoofdfiguren – die elk hun specifieke rol spelen – en de ontwikkelde strategieën van de ‘wereldleiders’ altijd even duidelijk zijn. Herhaaldelijk moesten we toch even terugbladeren om de eindjes weer aan elkaar te knopen…

Of de auteur met dit verhaal zijn afkeer van ‘fake news’ en ‘groeiend populisme’ echt kracht heeft kunnen bijzetten, lijkt twijfelachtig, ook al probeerde hij dit zelf in een ‘fake story’ te accentueren… Met één grondlijn zijn we het echter wel eens: de mens moet zorgen dat het niet uit de hand loopt. En dat is zeker geen ‘fake’ boodschap. Jawel, hoe dan ook is dit een boek om even bij na te denken.

Gabriel Fehervari, “2045. Een fake story”, Witsand Uitgevers, 2020, 173 blz, 19,95 euro, ISBN 978 949 2934 46 8