De lijst van bekende en beroemde West-Vlamingen in het boek van Karel Luyckx had nog zeker meer dan verdriedubbeld kunnen worden. Toch wijst zijn boek op een curieus fenomeen: de over de hele wereld en het hele land wandelende en werkende West-Vlamingen die wellicht door de frisse zeelucht het noorden niet verliezen en zowel op het sportieve als op het politieke en culturele domein de lakens naar zich toe trekken.
De nieuwe bisschop van Gent is een monnik en een West-Vlaming. Of wat dacht u? In het nieuwste boek van Patrick Lateur, de langharige classicus en West-Vlaming, verwijst hij in het hoofdstuk “Homeros bijna nabij? Een Iliasvertaling” op bladzijde 99 naar de uitgeweken West-Vlaming Karel van Mander die in Haarlem de eerste Nederlandse vertalingen van de Ilias op zijn naam heeft staan. Ook de wiskundige, natuurkundige en ingenieur Simon Stevin was een West-Vlaming uit Brugge. Of dacht u dat hij een Hollander was?
De stichter en voormalige hoofdredacteur van het tijdschrift Ons Erfdeel was Jozef Deleu uit Roeselare, een beschermeling van André Demedts, een katholieke of zeer christelijke West-Vlaming uit het zuiden van West-Vlaanderen. De astronaut Dirk Frimout, de yogi Ingeborg (Sergeant), de pianostemmer en kunstschilder Herr Seele, de tekenaar en humorist Kamagurka, de wielerdichter Patrick Cornilie, de geestige causeur Kurt Van Eeghem, de schrijfster Lara Taveirne,… het zijn waarachtig allen West-Vlamingen. Ook onze literaire vedette Hugo Claus was geen Gentenaar of Antwerpenaar, maar een Kortrijkzaan die geboren werd in Brugge, en de priester-dichter Guido Gezelle werd evenals de blind geworden dichter en kunstenaar Marcel Van Maele in Brugge geboren. En de Antwerpse stadsdichteres Maud Vanhauwaert is geboren in Veurne (bachten de Kupe; dit betekent achter de kuip van de IJzer), maar kan dit zeer goed verbergen of doen vergeten.
Op de wakke vlakten
Ook kunstschilders zoals o.m. James Ensor, Paul Spilliaert, Godfried Vervisch en Serge Largot waren West-Vlamingen en de beruchte beeldhouwer Wim Delvoye werd geboren in Wervik, waar ook de journalist en humorist Gaston Durnez werd geboren. Ook mijn goede vriend (ik heb helaas ook slechte vrienden), de veelzijdige Renaat Ramon is een West-Vlaming en zijn driedelige gedichtencyclus Flandria fabulata over West-Vlaanderen, Zeeuws-Vlaanderen en Frans-Vlaanderen bewijst en illustreert het bijzondere gevoel over onze identiteit op de wakke vlakten van West-Vlaanderen.
De ooit zo succesrijke volksschrijver Fred Germonprez werd geboren in De Panne en hij schreef zeer leesbare succesboeken over de Vlaamse IJslandvaarders en de bekende West-Vlaamse brigand Baekelandt die in de negentiende eeuw met zijn roversbende en zijn voetbranders heel West-Vlaanderen terroriseerde tot hij in Brugge op de Grote Markt door de guillotine werd onthoofd. En de auteur Paul De Wispelaere vluchtte van Damme naar Maldegem in het nabije Oost-Vlaanderen, maar bleef uiteraard een al dan niet verkapte West-Vlaming.
In de zomer van het gezegende jaar 1913 werden in het zuiden van West-Vlaanderen respectievelijk in Pittem, Ingooigem en Poperinge drie zeer verdienstelijke en charismatische Vlaamse priesters gevierd en herdacht: de missionaris, astronoom en mandarijn Ferdinand Verbiest (Pittem, 1623 – Peking, 1688), de dichter en redenaar Hugo Nestor Verriest (Deerlijk, 1840 – Ingooigem, 1922) die bevriend was met Joris Van Severen, Stijn Streuvels en August Vermeylen en de taalkundige en letterkundige Leonard Lodewijk De Bo (Beveren-Leie, 1826 – Poperinge, 1885). Dat waren nogal eens tijden! Indien we in onze tijd gelijkaardige feestelijke herdenkingen zouden organiseren, dan zouden we dit niet meer rondom drie roomse priesters moeten doen, maar rondom drie West-Vlaamse voormalige leraren: bij voorbeeld Patrick Lateur, Luc Devoldere en nog een derde als bijvoorbeeld Jooris Van Hulle. Aan dit hier onderliggende soms geestige en hartverwarmende boek werkten ook enkele andere Vlamingen mee: Hector Van Oevelen heeft het in deze liefdesbrieven aan West-Vlaanderen over de merkwaardige Ridderorde van ’t Manneke uit de Mane. Wido Bourel, een echte Zuid-Vlaming uit de streek waar de Beeldenstorm begon, heeft het in zeven bladzijden over zijn verlangen naar West-Vlaanderen en de voetballer en Hollander Henk Houwaert vertelt hoe hij is “blijven plakken” in West-Vlaanderen. Kortom, dit is een aangenaam en kleurrijk boekje dat door een ‘aangespoelde’ Antwerpenaar werd samengesteld, maar dat in betere tijden wellicht nog veel lijviger had mogen en kunnen zijn. Maar een West-Vlaming zoals ondergetekende weet maar al te goed dat de perfectie niet van deze wereld is.
Hendrik Carette
Karel Luyckx (samenstelling en inleiding); “Liefdesbrieven aan West-Vlaanderen”; met een woord vooraf van Manu Ruys en diverse medewerkers en redacteuren (één gouverneur, één minister, één dichter en een drietal burgemeesters), Uitgeverij Partizaan, 2020; 142 blz.; prijs: 18,50 euro.
ISBN 978 946 4 076 07 3. (te bestellen via de boekhandel of via www.partizaan.be).
