Joren Vermeersch (Historicus, jurist en auteur): “Migratie heeft vergaande gevolgen: economisch, cultureel, maar ook ecologisch”

Joren Vermeersch is een man met een mening. Een conservatieve mening. En dat hij die graag deelt, wordt hem niet altijd in dank afgenomen. In Vlaanderen loop je nu eenmaal altijd risico door je hoofd boven het maaiveld uit te steken. Maar hij ziet het als een noodzaak, een beetje zoals Henry De Montherlant het ooit omschreef: “Decadentie krijgt men als men het beest niet meer met zijn eigen naam durft te noemen.” Migratie is zijn expertise, maar ook thema’s als het milieu of het onderwijs liggen hem nauw aan het hart. Meer dan voldoende stof voor een gesprek.

Deze inhoud wordt niet getoond. Klik hier om al onze content te tonen door onze cookies te accepteren

“Geen partijpolitiek” was de afspraak, “voor de rest zijn er geen taboes”. Uiteraard. Ons draait het immers om de man, niet de functie. En vooral: de man zijn visie, zoals hij die op zowel de sociale media als in zijn tweewekelijks column in De Standaard ventileert. Toch kunnen we het niet laten. Vraag: Jean-Marie Dedecker heeft aangekondigd zijn termijn als parlementslid niet uit te zitten, wat zou betekenen dat u als eerste opvolger in zijn voetsporen treedt en Kamerlid wordt, maar is er al een timing bekend? Antwoord: “Ik heb te veel respect voor Jean-Marie om hem die vraag te stellen.” Of hoe iemand met de nodige ideologische ‘franc-parler’ toch ook wat diplomatieke vaardigheden in huis kan hebben.

Migratie is uw expertisedomein. U adviseerde voormalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken op zijn kabinet en schreef samen met hem “Continent zonder Grens”. Vanwaar die interesse?

“Ik heb in drie verschillende landen gewoond; het gaf me al een idee van hoe complex het moet zijn om in een ander land een heel bestaan op te bouwen. Maar het is vooral tijdens mijn eerste professionele stappen als jurist bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen dat mijn ogen opengingen. Daar kreeg ik een duidelijk beeld van de werkelijke omvang en herkomst van de migratie naar ons land, wat je niet in de media hoort. Er is een impact op tal van domeinen, gaande van economisch over cultureel tot zelfs ecologisch. Te vaak worden bijvoorbeeld de sociale gevolgen onderschat; denk aan de als maar duurdere woningkost. Ik stond versteld van de laksheid die België daarbij aan de dag legt.”

En toen volgde de stap naar de politiek?

Deze inhoud wordt niet getoond. Klik hier om al onze content te tonen door onze cookies te accepteren

“Ik raakte met Jean-Marie Dedecker aan de praat over migratie. Hij was zowat de eerste die aandacht had voor de socio-economische gevolgen van migratie; dat was een gedeelde zienswijze. In de politiek kan je mee aan de boom schudden, argumenteerde hij (lacht). En dus ging ik bij hem in dienst, al was dat maar voor enkele maanden. Door de eclatante overwinning van N-VA in 2010 raakte LDD zijn fractie kwijt. Toen nam Theo Francken mij onder de arm. Samen met hem en Sander Loones vormde ik het migratieteam van N-VA. We hebben toen belangrijke stenen verlegd in de rivier. De gezinshereniging en de nationaliteitswetgeving werden voor het eerst strikter, met een Zweedse coalitie avant la lettre. Toch stond mijn kompas toen nog niet op de politiek. Toen ik in 2011 voor het eerst vader werd, begon in mij een oude droom opnieuw te leven: voluit gaan voor een carrière als academisch historicus. Ik schreef me in als werkstudent aan de UGent en behaalde in 2015 mijn master als primus in de jaargang met applaus van de jury. Mijn promotor Jan Dumolyn, een goede vriend die een erg linkse politieke voorkeur combineert met een grote openheid van geest, stelde me voor om bij hem te doctoreren. Dat had ik zeker gedaan, ware het niet dat Theo me toen opbelde met een aanbod dat ik echt niet kon weigeren. Hij stelde me voor om op zijn kabinet te komen werken en samen een boek te schrijven over migratie. Het kabinetsleven was een unieke gelegenheid om mee gestalte te kunnen geven aan een strikter migratiebeleid. Uiteindelijk werd het dan toch de Wetstraat in plaats van de Blandijn (glimlacht). Al blijft het knagen. Vorig jaar bracht ik het boek “1349” uit over de Zwarte Dood in Vlaanderen, dat intussen in achtste druk is. Momenteel ben ik druk bezig met een nieuw boek over de veertiende eeuw van Vlaanderen. De liefde voor geschiedenis kruipt waar ze niet gaan kan.”

U bent als jurist én historicus, ongetwijfeld de geknipte persoon om de stelling voor de voeten te werpen: Europeanen hebben onvoldoende historisch besef…

“Correctie: West-Europeanen. Als rechtenstudent studeerde ik aan de universiteit van Vilnius in Litouwen en Wroclaw in Polen, het voormalige Pruisische Breslau. De volkeren uit Midden-Europa blikken terug op een heel andere geschiedenis. Zij hebben decennia moeten strijden om hun cultuur te bewaren tegen een staatsgeleide modernistische pletwals: het communisme.”

“In Sovjet-tijden werd in Litouwen bijvoorbeeld Sinterklaas verboden. Kinderen kregen op de schoolbanken een atheïstisch alternatief aangeboden: ‘vadertje vorst’. Dat creëert logischerwijs een sterke cultureel zelfbesef, dat er bij hen nog altijd in zit. Daartegenover staat dan West-Europa, dat voorzien is van een links-liberale bovenlaag. De elite daar beschouwt het eigen atheïstische individualisme als het logische eindpunt van de geschiedenis, waar onvermijdelijk de rest van de mensheid ook naartoe zal evolueren. ‘Stijgt de welvaart, dan worden de mensen minder religieus en meer individualistisch’, zo gaat de redenering. Dat verklaart waarom links-liberalen geen probleem maken van migratie. Het is haast een marxistische kijk op de dingen, waarbij de economische onderbouw de culturele bovenbouw stuurt en zelfs stuwt. Zo’n denken zit erg diep verankerd in progressieve partijen als de Open Vld en sp.a, die niet toevallig zelf verankerd zijn in de vrijmetselarij, de motor van die modernistische gedachte. Tijdens die buitenlandse studieperiode studeerde ik samen met hindoes en moslims, intelligent en van goede komaf, maar ze hadden een ander cultureel DNA. En als ze migreren, nemen ze dat mee.”

De cijfers zijn gekend en wie rondkijkt, krijgt bevestiging van de sociologische veranderingen die Vlaanderen ondergaat. Kan het tij nog gekeerd worden? Is de cruciale vraag niet of er überhaupt een verstrenging mogelijk is?

Deze inhoud wordt niet getoond. Klik hier om al onze content te tonen door onze cookies te accepteren

“Er is zeker nog marge tot verstrenging, ook binnen het lakse Europese kader. Het enige wat ontbreekt is politieke wil. Neem nu de gezinshereniging, veruit het belangrijkste migratiekanaal. Het is juridisch perfect mogelijk om de inkomensgrens daarvoor fors op te trekken, wat de totale niet-Europese migratie enorm zou afremmen. Het kan dus, maar toch gebeurt het niet, hoewel gezinsmigratie samen met asielmigratie dé grote motor zijn van de import van armoede naar ons land. En dan zijn er de culturele aspecten. Het probleem van de importbruiden is gekend: veel moslimmannen huwen liever niet een meisje dat in het Vlaams onderwijs gezeten heeft en naar hun oordeel wat te veel van de emancipatie geproefd heeft. Landen als Nederland en Zweden scherpten hun wetgeving reeds aan. Oostenrijk deed het met de vorige regering ook. Wij niet. Wij blijven opendeurdag houden. We hebben het met N-VA geprobeerd, maar binnen de Zweedse regering lag CD&V telkens dwars toen wij met een voorstel tot verstrenging afkwamen. Officieel ging het hen om de gezinswaarden waar zij beweerden voor te staan. In werkelijkheid was CD&V toen bezig met operatie ‘etnische stem’. Die strategie is op een sisser uitgelopen, wat de omvang van de gemiste kans enkel groter maakt. Met de huidige paarsgroene regering is elke kans op verstrenging nu weer voor jaren verkeken. Los daarvan blijft ook de vaststelling overeind dat je als land in een onwerkbaar Europese migratiekeurslijf gewrongen zit, zeker wat asielmigratie betreft. Denemarken heeft het beste migratiebeleid van Europa, net omdat ze niet gebonden zijn door de Europese migratierichtlijnen. Zij kregen een ‘opt-out’ bij hun toetreding tot het Verdrag van Maastricht. Zo’n opt-out hebben wij ook dringend nodig.”

“Leerkrachten leveren schitterend werk. Als de resultaten vandaag nog altijd goed zijn, dan is het dankzij hun passie en metier en ondanks de pedagogische experimenten van bovenaf.”

Gelijke onderwijskansen

Nog maar enkele dagen geleden kwamen weer wat cijfers over de internationale positie van ons Vlaams onderwijs naar buiten. Het bevestigt de achteruitgang die ook bleek uit het PISA-onderzoek. Hoe analyseert u die trend?

“De pretpedagogie die al enkele decennia door ons onderwijsveld waart, heeft heel veel schade aangericht. Prestatievergelijkingen mochten niet meer, de focus op kennis moest weg, welbevinden werd de nieuwe mantra, een sociale mix in de klas werd een doel op zich… Het hoger onderwijs is in hetzelfde bedje ziek overigens. Daar heeft de vergiftigde erfenis van Frank Vandenbroucke veel mee te maken. In een niet zo lucide moment besloot men toen om de universiteiten te gaan financieren op basis van het aantal geslaagde studenten. Grotesk, want zo organiseer je zelf een ‘race to the bottom’. Bovenop die groenlinkse waanzin kwam dan nog een sociologische evolutie die niet benoemd mag worden: migratie. Nochtans is dat de olifant in de kamer. Het draait om meer dan taalachterstand, maar evengoed om socio-economische en culturele factoren, zoals de mogelijkheid te kunnen studeren, ongeïnteresseerde ouders, enzovoort.”

Hoe krijg je deze situatie rechtgetrokken?

“Zolang je de migratie-wetgeving niet drastisch aanscherpt en tegelijk niet terugkeert naar de pedagogische succesrecepten van vroeger, gaan de onderwijsresultaten onvermijdelijk achteruit boeren. Het onderwijsveld moet terugkeren naar de essentie. Wat is haar kerntaak? Kinderen doen uitblinken op hun eigen niveau. Niets meer, niets minder. Het streven naar een zo breed mogelijke eerste graad, naar domeinscholen, naar een sociale mix in de klas, dat rigoureus wordt nagestreefd door mensen als Lieven Boeve van de katholieke koepel, staat daar haaks op. Men wil mordicus sterkere en mindere sterkere leerlingen samen in de klas. Niet vanuit een doordachte pedagogische visie, maar vooral als opvoedkundig signaal: men wil bij de leerlingen een egalitair sociaal bewustzijn creëren. Op pedagogisch vlak is dat een ramp. Minder sterke kinderen worden elke dag opnieuw met de neus op het feit gedrukt dat anderen sterker zijn dan hen. Dat levert een slecht zelfbeeld op, tot op het punt dat sommigen helemaal afhaken. Sterkere leerlingen halen maar een fractie van de leerwinst die mogelijk is omdat het tempo voor hen veel te laag ligt. Alleen met coherente klasgroepen kan je de kerntaak van het onderwijs ernstig nastreven. Cognitieve testen als instrument voor studieadvies zijn nog altijd taboe. Dat moet stoppen. Die testen kun je overigens op een aculturele manier organiseren. Zo kan je vermijden dat kinderen verkeerde richtingen kiezen en zet je hen op het niveau waar ze de meeste leerwinst kunnen boeken, waarmee het onderwijs zijnmanciperende taak ten volle vervult.”

Waar plaatst u de leerkrachten in dit verhaal?

“Ze doen schitterend werk. Als de resultaten vandaag nog altijd goed zijn, dan is het dankzij hun passie en metier en ondanks de pedagogische experimenten van bovenaf. Wel merken we een toenemend personeelsprobleem. De onderwijsopleidingen slagen er niet langer in om de beste kandidaten aan te trekken. In de opleiding voor leraar lager onderwijs bijvoorbeeld is de instroom van jongeren met ASO-diploma vrijwel gestokt. Dat is zeer problematisch op lange termijn. De oorzaken zijn divers: werkonzekerheid de eerste jaren en het startsalaris bijvoorbeeld.

“Windmolens hebben een levensduur van slechts 20 jaar en die reusachtige wieken kunnen niet eens gerecycleerd worden. We moeten af van de mythe dat er zoiets bestaat als propere energie.”

Ecologie zonder dogma’s

Een tijdje geleden schreef u een column in De Standaard waarin u ernstige twijfels plaatste bij de wildgroei aan windmolens om esthetische redenen. Het deed wat denken aan de betreurde Britse conservatieve denker Roger Scruton die vaak hamerde op het belang van schoonheid. Is dit een vergeten aspect van het ecologisch debat?

“Esthetiek krijgt niet de plaats die het verdient. De essentie van het probleem is dat deze discussie te eng gevoerd wordt en bovendien gekaapt is door politiek links, met name partijen als Groen of Ecolo. Anders dan zich obsessioneel te focussen op CO₂, moet je de dingen globaler benaderen. Om met windmolens enig betekenisvol resultaat te bereiken, heb je behoorlijke aantallen nodig, wat betekent dat die mastodonten op tal van plaatsen in het gezichtsveld komen te staan. Dan zwijg ik nog over de bijkomende hoogspanningsleidingen die nodig zijn om windenergie te vervoeren. Hele landschappen worden momenteel om zeep geholpen voor die politieke fetisj, die dan nog eens vervuilend is ook. Die molens hebben een levensduur van slechts twintig jaar. Omwille van hun samenstelling kunnen de reusachtige wieken niet eens gerecycleerd worden. We moeten af van de mythe dat er zoiets bestaat als ‘propere energie’. De keuzes die gemaakt worden op energetisch vlak moeten een afweging zijn van alle relevante factoren, waaronder dus ook de esthetiek. Hoe meer gelokaliseerd je energie kan opwekken, hoe minder zichtvervuiling je hebt. Dan kom je onvermijdelijk uit bij kernenergie. Bovendien staan de centrales van Doel en Thiange er al. Deze sites kunnen perfect verder gebruikt worden voor een nieuwe generatie reactoren. De hoogspanningslijnen, koeltorens, generatoren,… staan er al.”

En net dit laatste komt neer op vloeken in de kerk. Al jarenlang zit kernenergie in de hoek waar de (morele) klappen vallen.

“Dit dossier is een van vele voorbeelden van wat men de ‘moral high ground’ van links noemt. Zij meten zichzelf morele superioriteit aan. Een andere mening is voor hen niet louter verschillend, ze staat ethisch gesproken op een lager niveau. Dat manifesteert zich soms in het gekste gedrag. Toen ik hier voor het eerst in de Kamer aan de slag ging, deelden we de gang met de groene fractie. Verschillende van die medewerkers weigerden ostentatief om me te begroeten omdat ik voor de ‘verkeerde’ fractie werkte. In werkelijkheid kan links zijn verhaal maar hard maken door op een dogmatische manier bepaalde elementen uit het debat te weren.”

“We hadden het al over de visueel-esthetische gevolgen van windenergie, maar waarom wordt in het ecologische debat nooit over migratie gesproken? In 2019 kende Vlaanderen een bevolkingsgroei van 45.000 mensen, allemaal op conto van migratie. Dat is een stad van de omvang van Vilvoorde of Dendermonde die er op amper één jaar bijkomt. Lees: een grotere globale energiebehoefte, meer afvalproductie, een grotere druk op het wegennet, en ga zo maar door. We stevenen met een rotvaart af op een Vlaanderen van zeven miljoen mensen. Als het migratieroer niet omgegooid wordt, gaan onze kinderen de kaap van 10 miljoen ook nog meemaken, want het gaat alsmaar sneller. Daardoor zullen de ecologische uitdagingen nog groter worden dan ze al zijn. En toch mag er niet over gepraat worden. Wat ik progressieven verwijt, is net dit: selectief, dogmatisch denken. Tal van ethische taboes maken een heldere blik onmogelijk. Dat is een gevaar voor de toekomst.”

“Multiculturele tocht door Polen”

“Toen ik in Polen studeerde, keerde ik tijdens de kerstperiode niet terug naar Vlaanderen. Ik was de enige westerse student die er overbleef, de enige christen ook (lacht). We besloten onze tijd nuttig te besteden met een rondreis door Polen: ikzelf, samen met een moslim, een Chinees en een hindoe. Haast een parabel (lacht). Nog altijd zijn we trouwens goed bevriend. Eigenlijk heb ik toen pas ingezien hoe bepalend cultuur, en dus religie, zijn voor het denken van een mens. Europeanen denken iets te makkelijk dat iedereen denkt zoals zij dat doen. Niet dus. De manier waarop ik aankeek tegen bijvoorbeeld man-vrouwrelaties was helemaal anders dan die van mijn reisgenoten. Geen enkel van hen die er trouwens aan dacht om zijn eigen blik daarop fundamenteel te veranderen, ook al kwamen zij uit de welvarende elite in hun thuisland. Hun culturele DNA, waar ze ontzettend trots op waren, bleek immuun voor de ervaringen die ze opdeden in Europa.”