Tien jaar geleden opende op de Gentse Bijlokesite het stadsmuseum STAM. Nu is de vaste tentoonstelling helemaal vernieuwd, al blijft het museum de geschiedenis van de Arteveldestad in een chronologisch verhaal vertellen.
Gedurende meer dan 750 jaar was de Gentse Bijlokesite een centrum van ziekenzorg. Op deze plek met een lang en rijk verleden is sinds 2010 het stadsmuseum STAM gevestigd. Het is de ideale locatie om de geschiedenis van Gent te illustreren. Met de helemaal hertekende vaste tentoonstelling komt het historische gebouw nog beter tot zijn recht. Er is dan wel een kwart meer objecten samengebracht, maar die zijn compact en in clusters opgesteld zodat de zalen kunnen ademen. Er is bovendien gekozen voor transparante vitrines waardoor de wanden zichtbaar blijven. Een schitterend voorbeeld van deze nieuwe aanpak is de veertiende-eeuwse refter, de mooiste ruimte in het oude abdijgebouw. In deze grote gotische ruimte dragen zeven spitsbogen een houten spitstongewelf. Zoals in de middeleeuwen gebruikelijk was, werden de muren afgewerkt met kalk-, pleister- en verflagen. Op de oostwand van de zaal is een Laatste Avondmaal geschilderd, met daarboven de Zegening van Maria. Aan de overkant zijn de Heilige Christoffel en Johannes de Doper afgebeeld. Deze originele muurschilderingen uit de veertiende eeuw zijn erkend als Topstuk van de Vlaamse Gemeenschap. Het STAM beschouwt de refter terecht niet als een decor, maar als een presentatie op zich, die geen toevoegingen behoeft. Er is enkel een animatie in de haard die de bezoeker naar binnen lokt.
Vierkante kilometer
Een bezoek aan het STAM begint nog altijd met een gigantische luchtfoto van Gent. Na tien jaar was die aan vervanging toe, want sindsdien is er heel wat veranderd in de stad. Er kwamen onder andere een Stadshal bij, twee Parkbosbruggen, de Ghelamco Arena, de Krook en de uitgegraven Reep. Dit geografische Gent komt terug in de laatste zaal, waar gefocust wordt op één vierkante kilometer van het stadsplan. Het is de bedoeling om diverse wijken van de stad aan bod te laten komen. De bewoners doen hun verhaal en er wordt gezocht naar wat er zo typisch is voor die buurt. Bijten de spits af: het Neuseplein, dat talloze keren van gedaante is veranderd, en de Brugse Poort, waar ontelbaar veel garageboxen achter de huizenrijen te zien zijn.
Een andere opvallende nieuwigheid zijn de maquettes. Zo zijn er de open stalen silhouetten van het Gravensteen en de Sint-Janskerk, en verder de zeventiende-eeuwse torenspits die ooit op de Sint-Michielskerk had moeten komen en een voelmaquette van het Rabot. Het STAM laat inderdaad de materialen waarmee de stad destijds is opgebouwd voelen: hout, Doornikse steen, gietijzer…
Voor de vernieuwde opstelling gaf het museum aan Michiel Hendryckx de opdracht Gent vandaag in beeld te brengen. Zijn foto’s hangen aan de wanden van de Bijlokeabdij.
Verhaal in vierhonderd objecten
Het STAM presenteert de geschiedenis van Gent nog steeds in een chronologisch verhaal, van de elfde eeuw tot vandaag. Het doet dit met ruim vierhonderd objecten, merkelijk meer dan in de vorige opstelling. Prachtige stukken zijn er nog steeds in overvloed, zoals luxueuze handschriften uit de Sint-Baafs- en Sint-Pietersabdij, oorkonden en charters, merkwaardige steensculpturen uit de twaalfde eeuw, het panoramisch zicht op Gent uit 1534 en de befaamde Carolijnse Concessie.
Uitgebreide tekstpanelen bij de tentoongestelde stukken zijn er niet, wel digitale objectlabels. Het STAM zet helemaal in op multimedia en digitale interactie. Voor de kinderen is er een speels doe-parcours uitgestippeld en er zijn rustpunten voorzien met originele zitbanken in elke zaal.
STAM, stadsmuseum Gent, www.stamgent.be
