5,5 miljard euro inkomsten verliezen onze winkels aan het buitenland door de internethandel. Vlaanderen en België hebben in de e-commerce een zeer moeilijk in te halen achterstand opgelopen.
Als u op het werk een collega tegenkomt die net aan de receptie een pakje van een koerier in ontvangst heeft genomen, kan u er niet naast kijken. Meestal zijn het pakjes van buitenlandse online- of internetwinkels, zoals Zalando, Bol.com, Coolblue en wereldgigant Amazon. Het zijn de mondiale wetten van de vrijhandel. Men gaat via internet op zoek naar het goedkoopste en zeer snel leverbare product. De consument kan men weinig verwijten. Hij maakt praktische overwegingen. Zelf niet meer naar de winkel moeten hossen, vermijdt veel tijdverlies.
Nederland kocht .be-domeinnamen
Maar er is een keerzijde aan de medaille. Comeos, de Belgische federatie van winkelketens en supermarkten, berekende dat de Belgen 5,5 miljard euro uitgeven in buitenlandse webwinkels. En dat zou hier 30.000 banen kosten. Reden is dat er geen echte Belgische of Vlaamse e-commercebedrijven zijn. De Nederlanders staan veel sterker op onze markt. Ze hadden zich ook goed voorbereid door allerlei domeinnamen die eindigen op .be aan te kopen.
Ondertussen hebben de Nederlanders een voorsprong opgebouwd inzake marketing, IT, databeheer en dergelijke. Voor hen is het gemakkelijker de Belgische markt te bespelen dan voor een Belgisch bedrijf dat weinig ervaring heeft en niet de schaalvoordelen heeft waarvan de Nederlanders genieten.
Eigenlijk moeten we tot het besluit komen dat Vlaanderen de trein van de e-commerce en de internethandel heeft gemist. En men mag zich gerust de vraag stellen of dit definitief is. Want op een bepaald moment loop je zo’n achterstand op dat een inhaalbeweging zeer moeilijk is. Er is hier wel Storesquare, het onlinewinkelplatform voor de lokale handelaar, maar dat kan niet op tegen de giganten.
Die achterstand in de internethandel heeft meerdere oorzaken. We horen de winkelfederaties erover klagen, maar eigenlijk hebben de bedrijven zelf boter op het hoofd. De belangrijke ketens hebben simpelweg nagelaten om te investeren in hun e-commerce-afdeling, of de ontwikkeling van de webshop.
Politieke verantwoordelijkheid en Alibaba
De verantwoordelijkheid is ook te zoeken bij de politici. Die zijn zich officieel natuurlijk van geen kwaad bewust. Meer nog, ze doen alsof er weinig of niets aan de hand is. Zeker nu bekend raakte dat Alibaba, de Chinese tegenhanger van het Amerikaanse Amazon, het Europees distributiecentrum in Luik zal bouwen. Alibaba is in de wereld van de webwinkels een gigant. Het heeft wereldwijd 60.000 mensen in dienst en draait een omzet van 12,8 miljard dollar. De komst van het Chinese bedrijf naar Luik zou op korte termijn “enkele honderden jobs” moet opleveren. Op middellange termijn zou het zelfs om meer dan duizend banen gaan.
Het verdeelcentrum komt te liggen in de buurt van de Luikse luchthaven, een belangrijke uitvalsbasis voor goederentransport. Naar aanleiding van de geplande investering kloppen de politici zich op de borst, maar euforie is hier niet op zijn plaats. Zonder de aanwezigheid van de Luikse luchthaven (waar ook geen protest is over nachtvluchten) was Alibaba gewoon de grens met Nederland overgegaan. Minister-president Mark Rutte (VVD) heeft alles in het werk gesteld om die vestiging boven de Moerdijk te krijgen. Dat Luik toch kan rekenen op de investering, zal niet zonder slag of stoot zijn gegaan. De details zijn nog niet bekend, maar het zal de komende maanden of jaren wel duidelijk worden of Alibaba op een interessant fiscaal klimaat kan rekenen.
Meteen zitten we bij de volgende oorzaak van de zwakke Belgische positie inzake internethandel. Ondanks allerlei maatregelen van de regering om de loonkosten te verlagen, zijn werknemers hier nog altijd te duur. Daarom zoeken internethandelaars goedkopere oorden op, zoals Nederland. Een ander probleem is dat de versoepeling van de arbeidsregels rond nachtwerk (zeer belangrijk in de logistiek) veel te lang op zich heeft laten wachten. Door de tegenstand van de vakbonden, maar ook omdat CD&V-vicepremier en minister van Werk Kris Peeters er een koele minnaar van was.
Angélique Vanderstraeten
