De ophefmakende zaak-Dutroux die het land vanaf medio augustus 1995 – de verdwijning van Eefje Lambrecks en An Marchal – op zijn kop zette door de manke werking van het gerecht en de politiediensten uit te vergroten, ligt ondertussen een kwarteeuw achter ons. Honderdduizenden burgers hielden een nooit geziene Witte Mars door Brussel om de politiek aan te sporen duidelijkheid te verschaffen en ‘het systeem’ bij de tijd te brengen.
Het onderzoek, dat zo’n zeven jaar in beslag nam, mondde op 22 juni 2004 uit in een assisenveroordeling van Marc Dutroux, Michel Nihoul, Michèle Martin en Michel Lelièvre. De huiveringwekkende zaak is evenwel nog lang niet uit het collectieve geheugen verdwenen. Meer nog: vooral bij de getraumatiseerde nabestaanden bleven uiteindelijk nog tal van vraagtekens.
Niet alle vragen beantwoord
De parlementaire onderzoekscommissie die over de kwestie handelde, probeerde de feiten te reconstrueren en te bekijken hoe politie en gerecht in die dagen optraden, maar ook hoe andere instanties zich in de zaak gedroegen. Zij kwam tot een reeks aanbevelingen die als belangrijkste gevolg had dat de politiestructuren werden hervormd en de communicatie tussen alle mogelijke onderzoeksdiensten zou moeten verbeterd worden. Maar desondanks vonden veel rechtstreeks betrokken familieleden dat toch niet alle vragen waren beantwoord en dat zorgde voor bitterheid en blijvend ongeloof. Zo was een van de nooit uitgeklaarde vragen of Dutroux op eigen houtje handelde of deel uitmaakte van een veel ruimer internationaal, crimineel netwerk. Maar ook waarom enkele zeer concrete zaken niet meteen werden onderzocht. En als klap op de vuurpijl kwam nog steeds geen antwoord op de indringende vraag wat Julie, Melissa, An en Eefje precies is overkomen, want daarover hebben de daders altijd gezwegen. Wat verzwijgen zij? De ouders vragen het zich nog altijd af.
Zelf op onderzoek
Dat waren redenen genoeg voor Jean Lambrecks, de vader van Eefje, en zijn partner Els Schreurs om hun onderzoek te blijven voortzetten en zelf op zoek te gaan naar antwoorden. Zij reconstrueerden niet allen de feiten, maar zij maakten ook analyses van de verklaringen van de veroordeelden en plaatsten die tegen diverse achtergronden. Zij werden hierin bijgestaan door Jean-Pierre Adam, een van de ervaren hoofdonderzoekers van de Cel Neufchâteau.
Hun conclusie is angstaanjagend duidelijk: Marc Dutroux “was niet de alleen handelende pervert die criminele feiten pleegde om aan zijn eigen behoeften te voldoen”. Dat was overigens ook een van de besluiten die Gerolf Annemans – lid van de parlementaire onderzoekscommissie – al in 2004 trok in zijn boek “Teveel om te geloven”. Lambrecks: “We willen aantonen dat concrete aanwijzingen niet onderzocht zijn. Hoofdonderzoeker Jean-Pierre Adam was vanop de eerste rij bij het onderzoek betrokken, maar hij heeft duidelijk tegenkantingen ervaren. Het had gekund dat een begonnen piste iets zou opleveren, maar hij geraakte niet tot een eindconclusie. In het boek staven we alles met pv’s en rapporten uit het dossier.”
Van algemeen belang
Het is onmogelijk om in een recensie als deze in te gaan op de concrete feiten. Daarvoor is de zaak te complex. Maar wie het boek wil lezen, komt tot de aangename vaststelling dat de auteurs erin geslaagd zijn een helder en erg leesbaar beeld te schetsen van de chronologie en de feiten, en zich niet te verliezen in details. Ze proberen veel vragen te beantwoorden die de aandachtige burger zich destijds – en vaak nu nog – stelde.
Het voorwoord van voorliggend boek werd geschreven door Carine en Gino Russo, de ouders van Melissa. Zij zijn dankbaar omdat Jean Lambrecks en zijn partner een reeks vragen hebben kunnen beantwoorden. Ze noemen dit werkstuk dan ook “van algemeen belang omdat het – eindelijk – een deel van de waarheid onthult over de criminele pistes die door het onderzoek van Neufchâteau verwaarloosd werden”.
Wie destijds geïntrigeerd was door de zaak-Dutroux of wie er pas nu kennis van wil nemen, bijvoorbeeld heel wat jongeren die na 1995 werden geboren, vindt in dit boek zijn gading. Het leest als een trein en laat niets aan de verbeelding over. Het zou overigens best ook mogen aanbevolen worden aan plichtsbewuste onderzoekers van gerecht en politie van vandaag. Bij deze dus.
Jean Lambrecks, Els Schreurs en Jean-Pierre Adam. “Dossier Dutroux. De waarheid”, Uitgeverij Vrijdag 2020; 215 blz.; prijs: 19,95 euro.
ISBN 978 946 0018 92 3
