Een recent geratificeerd uitleveringsverdrag tussen België en communistisch China veroorzaakt beroering in de Wetstraat. Critici vrezen dat Beijing het verdrag zal misbruiken om politieke dissidenten te laten uitleveren.
Het uitleveringsverdrag komt niet als een donderslag bij heldere hemel, maar werd al in 2016 door de toenmalige regering-Michel afgesloten en werd vervolgens in 2018 goedgekeurd door de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Op 27 november 2020 werd het bekrachtigd door de Chinese overheid, waardoor het op 26 december van dat jaar in werking trad.
Mensenrechtenschendingen
Hoewel berichten en zorgen over mensenrechtenschendingen in communistisch China niets nieuws zijn – denk aan het in bloed gesmoorde Tiananmenprotest, de vervolging van de Falung Gong-beweging en de uitbouw van een autoritaire elektronische bewakingsstaat die zijn gelijke in de wereld niet kent – bestond er destijds weinig ophef over het verdrag. Geopolitieke spanningen, de uitbraak van covid-19, de leugens van Peking daarover, de onderdrukking van het democratisch protest in Hongkong en de Oeigoerse moslimminderheid zorgen er nu echter voor dat er meer ruchtbaarheid aan wordt gegeven.
Chinese dissidenten en leden van etnische minderheden in ons land vrezen dat het verdrag door China, waar het gerecht niets meer dan een arm is van de Communistische Partij, misbruikt zal worden om hen uit te leveren aan China. Hoewel er weigeringsgronden, bijvoorbeeld op basis van religie of politieke overtuiging, in het verdrag zitten, vreest men dat de overheid in Beijing onder het mom van bijvoorbeeld corruptiebeschuldigingen aanklachten zal fabriceren.
Vergelijking met Turkije
Op het kabinet van Vincent Van Quickenborne (Open Vld), als minister van Justitie bevoegd voor de goedkeuring van individuele uitleveringsdossiers, benadrukt men dat men hiervoor alert zal blijven. Zo wordt de vergelijking met Turkije gemaakt. “Ook met Turkije hebben we een gelijkaardig uitleveringsverdrag”, reageert Edward Landtsheere, woordvoerder van Van Quickenborne. “En ook van Turkije kwamen er de laatste jaren tal van verzoeken tot uitlevering waarvan de Belgische overheid vermoed dat het eigenlijk om politieke uitleveringen ging, bijvoorbeeld van Gülenisten. Daarvan werd geen enkel verzoek goedgekeurd.”
Naast het Vlaams Belang, dat de kwestie vorige week in de Commissie Buitenlandse Betrekkingen en de Kamer van Volksvertegenwoordigers aankaartte, lopen ook verschillende linkse partijen in de regering-De Croo niet bepaald warm voor het verdrag. Groen/Ecolo en sp.a zouden zich allen verzetten, zo valt te lezen in De Standaard. Groen-Kamerlid Wouter De Vriendt roept bijvoorbeeld op om het verdrag simpelweg niet uit te voeren.
De Croo: “Opzegging is altijd een optie”
Op het kabinet-Van Quickenborne verwijst men verder bovenal naar de reactie van premier Alexander De Croo (Open Vld), die donderdag door Vlaams Belang-Kamerlid Annick Ponthier aan de tand werd gevoeld in de plenaire Kamer. Ponthier wees er op dat vele landen weigerden om zo’n verdrag te sluiten. “Terecht”, volgens haar. In zijn antwoord erkende De Croo de autoritaire aard van het regime in Beijing, alsook de voorbeelden die door Ponthier werden aangehaald, zoals de situatie van de Falun Gong-aanhangers, de democratische activisten in Hongkong en de genocide op de Oeigoerse moslims. Hij benadrukte ook dat het verdrag vooral gezien moet worden in het kader van de strijd tegen de internationale misdaad.
“De regering zal de feitelijke uitwerking van dit verdrag, dus elk individueel geval, van zeer nabij opvolgen”, aldus De Croo. “De praktijk zal ons leren of er verzoeken zullen zijn en hoeveel verzoeken tot uitlevering worden gedaan die buiten het doel van het verdrag vallen, met name het bestrijden van criminaliteit. Als de toepassing van het verdrag in de praktijk problematisch zou blijken, is schorsing of opzegging van het verdrag altijd een optie. Een uitleveringsverdrag kan altijd opgeschort of opgezegd worden, in overeenstemming met het internationaal recht.”
