“Corruptie hypothekeert toekomst van ons land”

Vorige zomer werd Bulgarije wakker geschud door een reeks protesten gericht tegen de corruptie in het land. Vooral de regering van Boyko Borissov, die sinds 2009 het Balkanland leidt, was kop van jut. Ondertussen verkeert Bulgarije in een politieke impasse en slaagt men er niet in een regering te vormen. We spraken erover met Parvan Simeonov, CEO van Gallup International Studies, een politiek studiecentrum, en Petya Ilieva, lid van de Bulgaarse Nationale Beweging.  

Het toekomstperspectief voor Bulgarije ziet er weinig rooskleurig uit. Het Balkanland is het armste van de Europese Unie en de grote demografische krimp die het ervaart legt een zware hypotheek op de toekomst. De leegloop van het land was tijdens de Covid-19-pandemie pijnlijk voelbaar aangezien het land dokters en verpleegsters tekort kwam om de ziekte te bestrijden. Meer dan 80 procent van de medische studenten verlaat het land voor de betere kansen die het Westen biedt. Ondanks alle problemen plant Bulgarije komend decennium tot de muntunie toe te treden en dus over te stappen op de euro. Al heeft het land wel politieke stabiliteit nodig om zijn vele plannen en uitdagingen het hoofd te bieden.  

Hoe schat u de politieke crisis in waarin het land verkeert?  

Parvan Simeonov: “Boyko Borissov is één van de prominentste politici die post-communistisch Bulgarije heeft gekend. Hij heeft met zijn lange loopbaan ook een duidelijke stempel op het land gedrukt. Je zou hem als een echte Balkan-politicus kunnen omschrijven die op geopolitiek vlak een balans tracht te vinden tussen Oost en West. Ondanks de Sovjetbezetting kent de Bulgaarse maatschappij, omwille van haar culturele en religieuze banden, veel Russische sentimenten maar tegelijk richt de elite haar blik op een toekomst in het Westen.” 

“De protesten zijn volgens mij mede veroorzaakt door de frustraties van de bevolking over de impact van de pandemie. Maar los daarvan lijkt het duidelijk dat na een decennium in het centrum van de macht Borissov zijn politieke ster tanende is. Al zou ik hem niet onderschatten, want hij heeft eerder ook al moeilijke politieke momenten weten te overleven. Hij heeft daarenboven ook nog zijn macht in het Bulgaarse systeem omdat hij een netwerk in zaken en politiek heeft uitgebouwd met EU-fondsen.” 

Hoe groot is het corruptie-probleem?  

Parvan Simeonov: “Corruptie is nog steeds de eerste associatie die velen met Bulgarije maken. Helaas terecht. In de corruptie-index van ‘Transparency International’ is Bulgarije het slechtst scorende EU-land. Als je in de straten loopt zie je gewoon aan de kwaliteit van de wegenwerken dat er veel geld in de zakken van politici en ambtenaren verdwijnt. De monopolies die na de val van het communisme ontstonden en de concentratie van geld en macht die hierop volgden, werken daarenboven de corruptie in het politieke systeem enorm in de hand. Het mooie aan de protestbeweging was alvast dat alle politieke stromingen waren vertegenwoordigd in een gezamenlijke wens voor een hoopvollere toekomst. De armoede en de sociale ongelijkheid, die door de pandemie nog toenamen, vergroten het probleem van corruptie ook enorm uit. Ik ben weinig optimistisch dat we in de nabije toekomst deze problematiek gaan kunnen oplossen.”  

Afgelopen zomer was er het zogenaamde Zwarte Zee incident. Wat hield dit precies in?  

Petya Ilieva: “Hristo Ivanov, de leider van de Bulgaarse anti-corruptie partij, plantte als politieke actie een Bulgaarse vlag op een strand in de buurt van de havenstad Boergas waarna hij door veiligheidsagenten weggewerkt werd. De controverse bestond erin dat hij officieel op openbaar domein stond, maar dat bleek ingepalmd te zijn door politicus Ahmed Dogan. Hij is een omstreden man en het voormalig hoofd van de Turkse partij van Bulgarije. Het schandaal aan de Zwarte Zeekust was voor mij de druppel teveel. Het feit dat corrupte politici hun macht misbruikten om ten koste van hun burgers de openbare ruimte in te palmen, was voor velen een breekpunt. Daarenboven hebben de politici ook geen oren naar de verzuchtingen van de Bulgaarse burgers. Daarom besloot ik om, zoals velen, op straat te komen om mijn stem te laten horen. Niet per se een stem tegen enkel Borissov maar tegen de hele politieke cultuur waar hij een product van is.” 

“Ik hoop dat de nieuwe verkiezingen de macht van de oude politieke cultuur breken en er compromissen kunnen worden gevonden om jonge mensen in Bulgarije een toekomst te geven. Want als er geen betere economische perspectieven worden gegeven zullen veel jongeren naar West-Europa blijven emigreren. Als er eindelijk een ander en welvarender Bulgarije komt, gaan veel Bulgaren terugkeren naar hun vaderland. En dat is ook nodig want we hebben hun hulp nodig om het land verder op te bouwen.”