Niet alle Fransen vinden Les Bleus helden

Toen Frankrijk in 1998 in eigen land wereldkampioen voetbal werd, werd het diverse nationale elftal gezien als hét voorbeeld van de geslaagde multiculturele samenleving. Anno 2021 is dat beeld sterk bijgesteld. Trots op Les Bleus? Veel minder nu de omstreden Karim Benzema opnieuw in de selectie zit. Een product van de Franse banlieues waar misdaadbendes de baas zijn en de radicale islam verankerd is. De modale Fransman houdt zich het liefst veraf van de vedetten die uit de voorsteden komen.

Black (zwart), blanc (blank), beur (getaand, zeg maar Noord-Afrikaans). Dat was de bijnaam van het multiculturele Franse elftal dat in 1998 op een wervelende manier het WK won. Dat was het nieuwe Frankrijk, of men het nu wilde of niet. Les Bleus zijn altijd een divers gezelschap geweest en een soort van doordruk van het immigratieland Frankrijk. Eén van de eerste voetbalvedetten in de jaren 50, Raymond Kopa, was een zoon van Poolse immigranten.

De sterke ploeg van de jaren ’80 (twee halve finales op het WK, EK-winst in 1984) telde een topvedette van Italiaanse origine (Michel Platini) en spelers uit de overzeese gebieden of ex-kolonies (Jean Tigana uit Frans Soedan, Marius Trésor uit Guadeloupe). In 1998 wist Zinedine Zidane Frankrijk deels te verzoenen met de in 1962 verloren Algerijnse departementen.

Benzema

Het huidige EK-voetbal met zijn nog bonter gekleurde nationale ploeg zou een nieuw multicultureel feest moeten zijn. Maar dat is het niet. Zuiver sportief staan de Fransen weliswaar nog achter hun elftal dat na winst op het WK 2018 opnieuw topfavoriet is. Alleen slaat het black-blanc-beur-verhaal niet meer aan. Reden is dat de modale Fransman zich steeds moeilijker kan vereenzelvigen met de spelers die meestal afkomstig zijn uit de Franse voorsteden. Dat zijn parallelle samenlevingen geworden waar criminele bendes baas zijn. Drugs- en wapenhandel doen er de economie draaien. De radicale islam is er baas. De inwoners voelen er zich amper nog Frans. Via satellietzenders kijken ze naar wat er gebeurt in het thuisland van ouders en grootouders. Topspelers als Paul Pogba, Kylian Mbapé en Karim Benzema komen uit die banlieues. Maar ze zijn geen nationale helden zoals dat met de generatie van Platini of Zidane het geval was.

En het feit dat Karim Benzema nu geselecteerd is voor het EK heeft de aversie bij veel Fransen voor de spelers van de nationale ploeg versterkt. Benzema werd bijna zes jaar geweerd uit het nationale elftal. Hij miste het EK 2016 en het WK 2018. Reden: hij zou betrokken zijn geweest bij het chanteren van collega-international Manuel Valbuena. Ene Karim Zenati, een vriend van Benzema, had de hand kunnen leggen op een sekstape van Valbuena. Alleen als Valbuena een afkoopsom betaalt, wordt de tape vernietigd, zei Zenati. Het gerucht deed de ronde dat Benzema mee in het complot zat om Valbuena te chanteren.

Er is niet alleen het chantageverhaal. Benzema, schatrijk geworden als speler van Real Madrid, zei ooit dat Algerije zijn land was. En na de aanslagen van november 2015 in het Stade de France en de Bataclan doken beelden op van een spuwende Benzema na het spelen van de Marseillaise. Fransen vinden het steeds moeilijker om voor zo’n spelers te supporteren.

Bierdouche

Opiniepeilingen wijzen ook in die richting. Al jaren voor de zaak Benzema. In 2013 leerde een enquête dat meer dan 80 procent van de Fransen een negatief beeld had van les Bleus. Een derde vond dat er teveel spelers van vreemde origine in het elftal zitten. Dat ondertussen de subcultuur van bendes, anti-Franse rapmuziek en radicale islam zijn weg vond bij les Bleus hielp er niet veel aan. Ex-topper Franck Ribéry bekeerde zich na zijn huwelijk met zijn Algerijnse vrouw tot de islam en zit volledig in die subcultuur. Als speler van Bayern München was hij in 2016 woest na het kampioenenfeest omdat een ploegmaat hem een bierdouche met ‘Weissbier’ had gegeven.

Zo’n verhalen versterken het ongenoegen bij de Fransen die meer respect hebben voor pakweg het nationale rugbyteam.

Politiek gezien kapitaliseert het Rassemblement national (RN) van Marine Le Pen hierop. Volgens Stéphane Ravier, senator voor het RN, is Benzema een “papieren Fransman”. Europees parlementslid Jordan Bardella vond het niet kunnen dat een rapper uit de voorsteden het nationale ploeglied mocht samenstellen. “Een capitulatie voor het racaille,” zei hij. Les Bleus zijn meer dan ooit een bron van Franse verdeeldheid.