• Laatste
  • Alle
Hoe de Oostenrijks-Hongaarse Dubbelmonarchie ontstond

Hoe de Oostenrijks-Hongaarse Dubbelmonarchie ontstond

10 juli 2021
Burgemeester Spa (MR) eist dwangsom van “honderdduizenden euro’s” van staatssecretaris De Moor

Burgemeester Spa (MR) eist dwangsom van “honderdduizenden euro’s” van staatssecretaris De Moor

27 januari 2023
Britse politie werft "functionele analfabeten" aan om meer diversiteit te bekomen

Britse inspecteur waarschuwt: “Politie werft analfabeten aan om meer diversiteit te bekomen”

27 januari 2023
VNZ
Vlaamse en Nederlandse academici starten meldpunt tegen "toegenomen woke-activisme"

Vlaamse en Nederlandse academici starten meldpunt tegen “toegenomen woke-activisme”

27 januari 2023
Biontech/Pfizer en Moderna verhoogden prijzen van vaccins met 50 procent tijdens coronapandemie in Duitsland

Biontech/Pfizer en Moderna verhoogden prijzen van vaccins met 50 procent tijdens coronapandemie in Duitsland

27 januari 2023
Vlaamse economie veel sneller genezen van coronapandemie dan Waalse

Vlaamse economie veel sneller genezen van coronapandemie dan Waalse

27 januari 2023
4 op 5 Belgen beschouwen energie als thema dat hun stemgedrag zal bepalen

4 op 5 Belgen beschouwen energie als thema dat hun stemgedrag zal bepalen

27 januari 2023
Ibrahim A., dader mesaanval in Duitsland, viel eerder al drie mensen aan met een mes

Dader van mesaanval in Duitsland viel eerder al drie mensen aan met een mes

27 januari 2023
Het businessmodel van de vakbonden wankelt

Het businessmodel van de vakbonden wankelt

27 januari 2023
Theo Francken (N-VA) betoogt dinsdag tegen sluiting Tihange 2: "Geostrategische blunder van de eeuw"

Theo Francken (N-VA) betoogt dinsdag tegen sluiting Tihange 2: “Geostrategische blunder van de eeuw”

27 januari 2023
Cd&v-Kamerleden willen gezondheidszorg regionaliseren: "Haal dat koekoeksei uit federale mand"

Cd&v-Kamerleden willen gezondheidszorg regionaliseren: “Haal dat koekoeksei uit federale mand”

27 januari 2023
Rik Torfs krijgt Prijs voor de Vrijheid: "Hij blijft in tijden van woke zonder schaamte opkomen voor onze westerse waarden"

Rik Torfs krijgt Prijs voor de Vrijheid: “Hij blijft in tijden van woke zonder schaamte opkomen voor onze westerse waarden”

27 januari 2023
Zweedse media: "Rusland saboteert NAVO-toetreding Zweden"

Zweedse media: “Rusland saboteert NAVO-toetreding Zweden”

27 januari 2023
Nieuws melden

Geen producten in de winkelwagen.

  • Aanmelden
  • Registreren
PAL NWS
  • PAL NWS
  • Nieuws
    • Binnenland
    • Buitenland
  • Opinie
  • Satire
  • PAL VOOR VLAANDEREN
  • PAL CAST
  • ‘t Pallieterke
  • Abonnement
Geen Resultaat
Zie Alle Resultaten
PAL NWS
  • PAL NWS
  • Nieuws
    • Binnenland
    • Buitenland
  • Opinie
  • Satire
  • PAL VOOR VLAANDEREN
  • PAL CAST
  • ‘t Pallieterke
  • Abonnement
Geen Resultaat
Zie Alle Resultaten
PAL NWS
Mijn Account

Hoe de Oostenrijks-Hongaarse Dubbelmonarchie ontstond

door Jan Neckers
10 juli, 2021 12:00
in Geschiedenis, Weekblad 't Pallieterke
0
Hoe de Oostenrijks-Hongaarse Dubbelmonarchie ontstond
216
DEELACTIES
616
WEERGAVEN
FacebookTwitterWhatsappTelegram

Hongarije heeft een lange en soms bloedige geschiedenis achter zich waarover we in West-Europa zeer weinig weten. Eén moment springt er voor mij als Vlaming uit. De Kiegyezés-Ausgleich (letterlijk “compensatie” of “tegemoetkoming”) waarmee in 1867 de confederale staat Oostenrijk-Hongarije tot stand komt.

Deze inhoud wordt niet getoond. Klik hier om al onze content te tonen door onze cookies te accepteren

Door een toeval de Habsburgers aan de macht

Toeval is belangrijk in de geschiedenis. In 1526 verdedigt de 20 jarige koning Lajos II van Bohemen, Hongarije en Kroatië zich tegen de Ottomaanse agressie. Hij is gehuwd met Maria (zuster van Karel V en opgevoed in Mechelen). Zijn zuster is de vrouw van Ferdinand, de jongere broer van Karel. Het leger van Lajos wordt vernietigend verslagen en de koning verdrinkt tijdens de terugtocht. Via zijn vrouw volgen Ferdinand en zijn Habsburgse nazaten hem op, al heerst Ferdinand maar over een klein westelijk niet-bezet deel van Hongarije. In de loop van de eeuwen slagen de Habsburgers erin de Ottomanen steeds verder terug te dringen en het oude Hongaarse koninkrijk te herstellen en uit te breiden. Maria Theresia die als vrouw normaal geen recht heeft op al die tronen, slaagt er toch in zich tegen half Europa te handhaven omdat de hoge Hongaarse adel haar steunt en als “koning” erkent. Haar zoon Joseph II vergeet dat graag en probeert al zijn staten als verlicht despoot dezelfde wetten op te leggen. Een middel daartoe is het gebruik van het Duits als eenheidstaal. Dat lukt niet en weldra heeft het rijk van de Habsburgers een veel grotere vijand in revolutionair Frankrijk.

Na de nederlaag van Bonaparte in 1814 daalt de rust opnieuw neer over Europa. Het Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie is afgeschaft en voortaan noemt de heerser in Wenen zich keizer van Oostenrijk. Hij profiteert van de vrede om ook in Hongarije zo absolutistisch mogelijk te regeren, al behoudt het land nog een eigen constitutie en een eigen Staten-Generaal waar de adellijke grootgrondbezitters alles in hun voordeel regelen. Het revolutiejaar 1848 verandert de situatie. Zoals in Parijs en Berlijn wordt ook in Wenen gewelddadig geprotesteerd tegen Ancien-Regimetoestanden. Een zwakke keizer en zijn regering zijn bereid toegevingen te doen, want elders in het rijk komt ook Lombardije in opstand en daar profiteert de burgerij in Hongarije van. Op korte tijd nemen zij in het land de macht over en democratiseren ze het met voor die tijd revolutionaire maatregelen als persvrijheid, vergadervrijheid en verkiezingen (met dank aan het Brusselse voorbeeld van 1830). De keizer treedt af en wordt opgevolgd door zijn zeventienjarige neef Franz Joseph; vriendelijke jongen maar opgevoed in een aartsreactionair hof.

Aanvankelijk aanvaardt de Hongaarse burgerij hem nog als staatshoofd, maar na de herovering van Lombardije door maarschalk Radetzky (die van de mars) wil Wenen opnieuw het absolutisme invoeren. De Hongaarse burgers radicaliseren, richten een eigen leger op, roepen de republiek uit en verslaan de keizerlijke troepen. Wenen doet een beroep op de keizer van Rusland en de Hongaarse legers worden tussen de legers van Oostenrijk en Rusland vermalen. Franz Joseph zegeviert tien jaar lang, maar dan verliest hij Lombardije in een oorlog met Frankrijk en het begint weer te gisten in Hongarije. Hij wil onderhandelen met de Hongaarse adel en burgerij; aangespoord door zijn vrouw keizerin Elisabeth (“Sissi”) die Hongaars studeert en dol is op het land. De keizer keurt veel hervormingen van 1848 goed, maar over de staatsstructuur blijft het een dovemansgesprek tot 1866 wanneer Pruisen na een korte oorlog Oostenrijk vervangt als belangrijkste Duitse staat en het land uit Duitsland gooit. Deze keer begrijpt Franz Joseph het gevaar voor zijn dynastie en de onderhandelingen met de Hongaarse elite resulteren in een onvervalste confederatie.

De dubbelmonarchie

Het rijk van de Habsburgers (het grootste in Europa na Rusland) krijgt een nieuwe naam: Oostenrijk-Hongarije. De keizer kondigt een volledige amnestie af voor de rebellen van 1848. Ieder van de twee staten voert autonoom zijn eigen binnenlandse politiek op alle domeinen. Stemrecht verschilt dus in de twee landen. Oostenrijk en Hongarije gaan wel akkoord een gezamenlijke handels- en tolunie te vormen. Gemeenschappelijk zijn alleen de ministeries van Buitenlandse Zaken, Oorlog en Financiën. Er is dus maar één leger.

Deze inhoud wordt niet getoond. Klik hier om al onze content te tonen door onze cookies te accepteren

Dat ministerie van Financiën is alleen bevoegd geld in te zamelen voor de goede werking van die twee andere gemeenschappelijke ministeries. Een gemeenschappelijk Hooggerechtshof komt nooit van de grond. De ministers van die drie ministeries vormen geen rijksregering en vergaderen altijd met de minister-presidenten van Oostenrijk en Hongarije, die in de praktijk een vetorecht bezitten. Het woord “Rijk” wordt zelfs niet meer gebruikt. Ieder land heeft zijn eigen parlement. Gezamenlijke besluiten zijn mogelijk als er een meerderheid is in ieder van de twee parlementen. De lijm tussen de twee staten is natuurlijk het staatshoofd; keizer in Oostenrijk en koning in Hongarije.

Eind 1867 legt Franz Joseph, negentien jaar nadat hij al staatshoofd in de realiteit is, de koninklijke eed af en wordt hij officieel door alle Hongaren erkend. De koning van Hongarije moet uiteraard de landstaal kennen en ieder jaar verplicht een tijd in Budapest wonen. Iedere tien jaar beslissen de twee staten hoeveel ze elk betalen voor leger en buitenlandse politiek (36 procent voor Hongarije in 1907).

Magyarisatie

Op papier is alles geregeld, maar de praktijk is weerbarstiger. In het Oostenrijkse deel leven belangrijke minderheden zoals Tsjechen, Slovaken, Slovenen, Polen, Italianen en Kroaten. De Oostenrijkers geven toe dat ze in een veelvolkerenstaat wonen en voorzien faciliteiten. In Hongarije is maar 48 procent van de bevolking Hongaars, maar met een uitgekookt cijnsstelsel slagen de Hongaren erin bijna alle parlementszetels te bezetten. Slovaken, Roethenen, Roemenen en Serviërs hebben niets te vertellen. Alleen het oostelijk deel van Kroatië dat op de Ottomanen heroverd werd, krijgt een beperkte autonomie. Van bij de aanvang hebben de Hongaren één doel: al die andere volkeren op enkele tientallen jaren magyariseren (of hongariseren).

In de minderheidstalen zijn alleen lager onderwijs en wat plaatselijke contacten met onderdanen mogelijk. Hongaars is de enige taal bij de overheid en in het hoger onderwijs. Alleen in Hongaars-Kroatië zijn er echte faciliteiten. Tot 1914 verandert er niets. De Hongaren hebben een bloedhekel aan troonopvolger Franz Ferdinand die meer aan een federatie met al die volkeren denkt dan aan een tweevoudige confederatie. Ze zijn er niet rouwig om als hij in Sarajevo met zijn vrouw vermoord wordt. Vier jaar later is Hongarije tot een derde van zijn vooroorlogs gebied herleid en leven er miljoenen Hongaren buiten het gekrompen vaderland.

Tags: 2021-27HongarijeOostenrijk
Deel86Tweet54VerzendenDeel
Jan Neckers

Jan Neckers

Historicus Jan Neckers is een graag gelezen auteur op PAL NWS en 't Pallieterke. Jan kreeg vooral bekendheid als journalist en producer van historische reeksen bij de openbare omroep. Neem even een stapje terug van de waan van de dag, en ontdek tal van interessante artikels over kunst en geschiedenis.

Graag aanmelden om deel te nemen aan de discussie

Gerelateerd Berichten

Boek: Boedapest – Tussen Oost en West

Boek: Boedapest – Tussen Oost en West

door Pieter Vandermoere
10 januari 2023
0

Ergens doorheen het boek citeert de auteur de Hongaarse dichter Sándor Petöfi: “Wij zijn het meest in de steek gelaten...

Frank Furedi: linkse sociologen worden rechts

Frank Furedi: linkse sociologen worden rechts

door LVS
18 december 2022
1

Frank Furedi geniet binnen de academische wereld grote bekendheid als socioloog. De overeenkomsten met de Vlaamse Mark Elchardus zijn opvallend:...

Hongarije organiseert bevraging over sancties tegen Rusland

Hongarije organiseert bevraging over sancties tegen Rusland

door Belga Press Agency
26 september 2022
7

Hongarije zal een volksbevraging organiseren over de Europese sancties tegen Rusland in verband met de oorlog in Oekraïne. Dat zei...

Von der Leyen waarschuwt Italië: “We hebben instrumenten achter de hand, kijk naar Polen en Hongarije”

Von der Leyen waarschuwt Italië: “We hebben instrumenten achter de hand, kijk naar Polen en Hongarije”

door Wannes Neukermans
23 september 2022
24

Op 25 september vinden er verkiezingen plaats in Italië. Dit nadat de Vijfsterrenbeweging het vertrouwen in de regering van Mario...

  • Trending
  • Reacties
  • Laatste
INTERVIEW. Michel Van Den Brande: “Ik moet van die groene mannen echt niet hebben”

INTERVIEW. Michel Van Den Brande: “Ik moet van die groene mannen echt niet hebben”

26 januari 2023
Rik Torfs krijgt Prijs voor de Vrijheid: "Hij blijft in tijden van woke zonder schaamte opkomen voor onze westerse waarden"

Rik Torfs krijgt Prijs voor de Vrijheid: “Hij blijft in tijden van woke zonder schaamte opkomen voor onze westerse waarden”

27 januari 2023
De gevolgen van een zoveelste PS-schandaal

De gevolgen van een zoveelste PS-schandaal

26 januari 2023
De gevolgen van een zoveelste PS-schandaal

De gevolgen van een zoveelste PS-schandaal

8
Cd&v-Kamerleden willen gezondheidszorg regionaliseren: "Haal dat koekoeksei uit federale mand"

Cd&v-Kamerleden willen gezondheidszorg regionaliseren: “Haal dat koekoeksei uit federale mand”

5
Rik Torfs krijgt Prijs voor de Vrijheid: "Hij blijft in tijden van woke zonder schaamte opkomen voor onze westerse waarden"

Rik Torfs krijgt Prijs voor de Vrijheid: “Hij blijft in tijden van woke zonder schaamte opkomen voor onze westerse waarden”

5
Burgemeester Spa (MR) eist dwangsom van “honderdduizenden euro’s” van staatssecretaris De Moor

Burgemeester Spa (MR) eist dwangsom van “honderdduizenden euro’s” van staatssecretaris De Moor

27 januari 2023
Britse politie werft "functionele analfabeten" aan om meer diversiteit te bekomen

Britse inspecteur waarschuwt: “Politie werft analfabeten aan om meer diversiteit te bekomen”

27 januari 2023
Vlaamse en Nederlandse academici starten meldpunt tegen "toegenomen woke-activisme"

Vlaamse en Nederlandse academici starten meldpunt tegen “toegenomen woke-activisme”

27 januari 2023

Deze week in ‘t Pallieterke

Links

Schrijf u hier in op de PALNWS nieuwsbrief!

Advertenties

Advertenties

PAL NWS

© 2021 PAL NWS

PAL NWS is de opvolger van SCEPTR en de nieuwssite van Uitgeverij 't Pallieterke nv.

  • Contact
  • Cookieverklaring
  • Privacybeleid
  • Discussie
  • Veelgestelde vragen (FAQ)
  • Impressum
  • Disclaimer
  • Cookies
  • Vacatures
  • Adverteren

VOLG ONS

Geen Resultaat
Zie Alle Resultaten
  • PAL NWS
  • Nieuws
  • Opinie
  • Satire
  • PAL VOOR VLAANDEREN
  • PAL CAST
  • Abonnement
  • ‘t Pallieterke
  • Mijn account
  • FAQ

© 2021 PAL NWS

Welkom Terug!

Meld hieronder aan

Wachtwoord Vergeten? Geen abonnee

Maak Nieuwe Account!

Vul de velden onder in om te registreren

Alle velden zijn verplicht. Aanmelden

Herstel je wachtwoord

Geef je gebruikersnaam of e-mailadres in om je wachtwoord te herstellen.

Aanmelden
Beheer je privacy

Om de beste ervaringen te bieden, gebruiken wij en onze partners technologieën zoals cookies om informatie over het apparaat op te slaan en/of te openen. Toestemming voor deze technologieën stelt ons en onze partners in staat om persoonlijke gegevens zoals surfgedrag of unieke ID's op deze site te verwerken. Als je geen toestemming geeft of deze intrekt, kan dit invloed hebben op bepaalde functies.

Klik hieronder om in te stemmen met het bovenstaande of om specifieke keuzes te maken. Je keuzes zullen alleen worden toegepast op deze site. Je kunt je instellingen te allen tijde wijzigen, inclusief het intrekken van je toestemming, door gebruik te maken van de knoppen op het Cookiebeleid of door te klikken op de knop 'Toestemming beheren' onderaan het scherm.

Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistics
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Statistieken

Marketing

Toepassingen
Altijd actief

Altijd actief
Beheer opties Beheer diensten Beheer leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Beheer opties
{title} {title} {title}