Bijna een jaar na de start van de laatste Nagorno-Karabachoorlog is in Den Haag een proces begonnen bij het Internationale Hof van Justitie. Armenië en Azerbeidzjan beschuldigen elkaar ervan de mensenrechten te hebben geschonden.
De vertegenwoordiger van Azerbeidzjan vertelde dat Armenië landmijnen heeft gelegd. Dit zou volgens hem deel uitmaken van een Armeense campagne van ‘etnische zuivering’. Mammadov, de Azerbaijaanse viceminister van Buitenlandse Zaken, eiste dat het Hof de Armenen verplicht een kaart te overhandigen waarop de locaties staan waar landmijnen zouden zijn geplaatst. Ook wil Azerbaijan dat er maatregelen getroffen worden door de VN richting Armenië. Het land zou volgens de Azerbeidzjanen aanzetten tot rassenhaat jegens Azerbaijan. “De Armeense campagne om etnische zuiveringen uit te voeren en de aansporingen tot rassenhaat tegen Azerbeidzjan is nog altijd aan de gang.” De Armeense campagne tot etnische zuivering zou volgens Mammadov al decennia lang voortduren.
Armenië ontkent alle aantijgingen. De Armeense vertegenwoordiger, Kirakosyan, drong erop aan dat het Hof de verzoeken van Azerbaijan naast zich neerlegt. Kirakosyan noemde de beschuldigingen een tactiek om het te doen voorkomen alsof Azerbaijan het slachtoffer is en niet de Armenen. Juist de week hiervoor beschuldigde Armenië namelijk Azerbaijan ervan etnische zuiveringen uit te voeren op Armeniërs en eiste het land dat de oorlogsgevangenen, die nog altijd worden vastgehouden door Azerbaijan, worden vrijgelaten.
Voor aanvang van de zitting bij het Internationale Hof van Justitie waren religieuze leiders van beide landen bij elkaar gekomen. Zij waren door de Russische patriarch, Kirill I, uitgenodigd voor vredesonderhandelingen. De Armeense katholikos en de Azerbaijaanse grootmoefti lieten weten dat niemand gebaat is bij oorlog en dat religieus gezien oorlog en geweld niet te verdedigen zijn.
Algauw echter werden de woorden van beide spiritueel leiders politiek. Van Armeense zijde werd gezegd dat er pas vrede kan zijn wanneer Azerbaijan zijn expansiedrift zal beëindigen. De grootmoefti van Azerbaijan deelde mee dat volgens internationaal recht Azerbaijan gelijk had de eigen territoriale grond te verdedigen. Hij riep op tot samenwerking van alle burgers in het land, maar weigerde te spreken over de politieke status van de Armeense inwoners van het grondgebied rondom Nagorno-Karabach. Dit ligt in Azerbaijan, maar wordt door overwegend Armeense christenen bewoond. Veel van hen sloegen in november 2020 op de vlucht voor het voortdurende geweld.
Er zijn verschillende rapporten verschenen over de rol van Turkije in het conflict tussen de twee landen. Een rapport stelt dat deze hulp reeds begon aan het eind van de Koude Oorlog toen Turkije nauwgezet begon het leger van Azerbaijan mee helpen opbouwen. Het idee ’twee staten, één natie’ werd het motto voor nauwe samenwerking tussen de beide landen.
