Mensen hebben een overlevingsdrang. Organisaties, met betaalde medewerkers en met bestuurders wier maatschappelijk aanzien afhangt van hun positie in die organisatie, hebben dat ook. Dat heeft tot ongelukkig gevolg dat organisaties die zijn opgericht om een bepaald probleem te bestrijden, er eigenlijk geen belang bij hebben dat probleem echt op te lossen. Deze neiging werd eerst geformuleerd door socioloog Clay Shirky.
Het fenomeen kan zich op kleine schaal voordoen, zoals bij een afdeling binnen een bedrijf die zijn nut wil behouden, maar ook in ganse sectoren. De traditionele media, betaalde leveranciers van nieuws, vinden het niet fijn dat mensen op het internet gratis nieuws kunnen gaan vergaren en waarschuwen hen voor het ‘nepnieuws’ dat daar circuleert. In de VS voerden fiscale adviseurs campagne tegen een voor de burger vereenvoudigde belastingaangifte. In de commerciële wereld kent men het fenomeen van ‘geplande veroudering’ waarbij bedrijven hun product bewust een beperkte levensduur geven (software die niet wordt onderhouden, printers waarvoor geen inktcassettes meer gemaakt worden, nylonkousen die gemakkelijk scheuren,…) zodat u snel weer bij hen moet kopen.
UNIA
In de meeste gevallen is het in stand houden van een probleem eerder een spontane neiging en subtieler dan eigenlijke sabotage. Dat is zeker zo bij instellingen die maatschappelijke problemen moeten oplossen. Die problemen zijn immers een kwestie van perceptie: iets is pas een probleem als het als een probleem wordt ervaren. Dat is de reden waarom UNIA altijd zal klagen over toenemend racisme, ook als dat in de praktijk afneemt.
Dat is ook de reden waarom de omvangrijke sector die aan armoedebestrijding doet de feitelijke vermindering van de armoede (door toenemende welvaart) compenseert door nieuwe vormen van armoede uit te vinden: kansarmoede, kinderarmoede, digitale armoede,… De Europese armoedenorm vermijdt ook dat armoede echt kan verminderen: arm is wie minder dan 60 procent van het mediaan inkomen verdient. Zonder invoering van een communistisch systeem van gelijke lonen voor iedereen zullen er dus altijd ‘armen’ zijn.
Wantrouw met andere woorden alle alarmkreten over maatschappelijke problemen die afkomstig zijn van organisaties wier bestaan afhankelijk is van het bestaan van die problemen.
