British Medical Journal haalt stevig uit naar Facebook over factchecks rond corona

De redacteurs van het gerenommeerde British Medical Journal (BMJ) schreven een geladen open brief aan Facebook-eigenaar Mark Zuckerberg. In die brief stellen ze dat ze zich zorgen maken over de zogenaamde factchecks die zijn bedrijf laat uitvoeren over berichten rond het coronavirus. Ze stellen vast dat hoogwaardige wetenschappelijke studies opzijgeschoven worden door “onnauwkeurige, incompetente en onverantwoordelijke” bedrijven.

Fiona Godlee en Kamran Abbasi hebben de leiding van het BMJ, een van de oudste en meest invloedrijke wetenschappelijke medische tijdschriften in de wereld. Het magazine is vooral bedoeld voor medische professionals en specialisten in de materie. Ze stellen vast dat de zogenaamde factchecks die Meta, het moederbedrijf van Facebook, laat uitvoeren te wensen overlaten.

Aanleiding van de open brief is het verhaal rond Ventavia. Dat is een bedrijf dat zich bezighoudt met wetenschappelijk onderzoek naar het Pfizer-vaccin tegen Covid-19. Een oud-werknemer van dat bedrijf was naar het BMJ gestapt met een schat aan bewijzen die aantoonden dat de wetenschappelijke proeven bij Ventavia uitgevoerd werden op een manier die ver beneden de normen was. Zo erg zelfs dat het een impact kan hebben op de integriteit van de data en de veiligheid van patiënten. Bovendien werd er reeds meer dan een jaar geleden klacht ingediend tegen die gevaarlijke praktijken bij dat bedrijf, maar de bevoegde Amerikaanse autoriteit, de FDA, ging nooit op inspectie bij de labo’s van Ventavia.

Vernietigend stuk

Het BMJ voerde daarop zelf een onderzoek uit en schreef er een vernietigend stuk over in het eigen blad. Het artikel werd op 2 november vrijgegeven na een juridische beoordeling en een externe peer review. Verder gelden natuurlijk ook de gangbare hoge journalistieke standaarden van het wetenschappelijk tijdschrift zelf.

Maar al snel begonnen lezers aan te geven dat ze het artikel niet konden delen op Facebook. Anderen zagen dat het artikel op de sociaalnetwerksite vergezeld werd van een waarschuwing. Het stuk zou “context missen” en “volgens onafhankelijke factcheckers misleidend kunnen zijn”. Mensen die het artikel wilden plaatsen kregen ook te lezen dat “mensen die geregeld ‘valse informatie’ delen hun posts minder zullen zien verschijnen op Facebook”. Administratoren van Facebookgroepen zagen dan weer verschijnen dat het artikel “deels vals” was.

Wanneer lezers doorklikten op de zogenaamde factcheck kwamen ze uit bij het bedrijf Lead Stories. BMJ noemt de bewuste factcheck van dat bedrijf “onnauwkeurig, incompetent en onverantwoordelijk”. Fiona Godlee en Kamran Abbasi wijzen op de vele fouten die er gemaakt werden, tot in de titel toe. De zogenaamde factcheck zelf kan trouwens nergens bewijzen dat er een fout in het stuk over Ventavia stond, maar toch spreekt Lead Stories over een “hoax-alarm” en besluit het “gebreken beoordeeld”.

The British Medical Journal nam contact op met Lead Stories, maar die weigeren hun stuk te herzien. Ze vroegen ook aan Facebook om het label van ‘factcheck’ en elke link naar Lead Stories weg te nemen, zodat lezers het artikel vrij zouden kunnen delen.

(Lees verder onder de tweet.)

Geen alleenstaand geval

De open brief sluit af met een bredere bezorgdheid waarin de schrijvers meegeven dat het niet enkel het British Medical Journal is dat lijdt onder de incompetentie van het factcheck-beleid bij Meta. Ze stellen vast dat andere hoogwaardige wetenschappelijke inhoud er ook door getroffen wordt. Zo verwijzen ze naar hoe Instagram, dat ook van Meta is, Cochrane behandelde. Cochrane is een internationale aanbieder van kwaliteitsvolle systematische wetenschappelijke controle op medische bewijzen. Zij zagen hoe ze hun wetenschappelijke inhoud niet meer mochten delen op Instagram omdat die inging tegen de richtlijnen van Instagram.

De open brief besluit dan ook met de oproep aan Facebook en Meta om hun fouten rond het artikel van het BMJ recht te trekken en hun beleid rond factchecken in het algemeen ernstig aan te passen en bij te sturen.

Eerder deze week gaf Facebook voor de Amerikaanse rechtbank al toe dat factchecks opiniegedreven zijn. Facebook maakt voor die factchecks gebruik van de diensten van externe bedrijven, die doorgaans van linkse signatuur zijn. Ook bij het controleren van berichten rond corona volgt het bedrijf duidelijk geen wetenschappelijke lijn.