Amper 1 op 3 daders van geweld tegen politie moet voor rechter verschijnen

In Brussel neemt het geweld tegen de politie almaar toe. Deze week waren er zelfs meerdere aanvallen met molotovcocktails gericht tegen de politie. De schade was aanzienlijk. Politievakbond VSOA verwijt de regering veel te slap te reageren. Vandaag nog sprak de vakbond van “politiek getoeter”. De cijfers geven hen gelijk: twee op de drie daders van geweld tegen agenten moeten niet voor de rechter verschijnen.

De cijfers komen van minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld), als antwoord op een reeks schriftelijke vragen van Kamerlid en voorzitter van de commissie Binnenlandse Zaken Ortwin Depoortere (Vlaams Belang). Depoortere is verontwaardigd en wil dat elke vorm van geweld tegen politieambtenaren een verzwarende omstandigheid vormt bij misdrijven tegen openbare ambtenaren.

Dat is volgens Depoortere nodig, want de cijfers zijn onthutsend. “Van de 4.892 verdachten, betrokken bij diverse zaken van geweld tegen politieagenten die tussen 1 januari 2018 en 31 december 2021 zijn ingestroomd, bedraagt het percentage vervolgingen 30,6%. Het percentage ‘alternatieve maatregelen’ bedraagt 22,49%. Alle andere zaken worden dus geseponeerd.”

Dat staat in schril contrast met de woorden van het kabinet van minister Van Quickenborne. Toen we contact opnamen naar aanleiding van de aanval in Sint-Lambrechts-Woluwe, verwees men naar een richtlijn over geweld tegen de politie uit 2020. Die moest garant staan voor nultolerantie “en de parketten passen die overal toe”. Nu blijkt dus dat dit helemaal niet klopt: het parket grijpt maar zeer beperkt in. Bovendien slaan de cijfers hier enkel op meerderjarigen. Depoortere spreekt dan ook van “een doekje voor het bloeden”.

(Lees verder onder de tweet.)

Arbitraire drempel

Maar er is meer, want de richtlijn, een omzendbrief, voerde een drempel in. Depoortere is daar niet mee opgezet. “Die arbitraire drempel van 4 maanden arbeidsongeschiktheid wordt immers ingevoerd, omdat alle vormen van geweld tegen politiediensten die leiden tot een arbeidsongeschiktheid van ‘meer dan 4 maanden’ niet door het parket geseponeerd kunnen/mogen worden omwille van ‘opportuniteitsredenen’.”

Maar hier wringt volgens Depoortere het schoentje. “Ik stel vast dat het ministerie van Justitie met al zijn databanken niet eens in staat is mij te zeggen in hoeveel zaken er sprake is van zaken met letsel bij agenten dat leidt tot meer dan 4 maanden arbeidsongeschiktheid”, aldus de commissievoorzitter. “Contacten met politiemensen leren mij dat 4 maanden arbeidsongeschiktheid al bijzonder uitzonderlijk is. Maar de realiteit is dat niemand het me vandaag kan zeggen.”

Volgens de minister van Justitie komt dit “omdat het met de huidige nomenclatuur van de misdrijven in het strafregister niet mogelijk is de misdrijven op basis van de definities vermeld in artikel 32 ter van de wet van 4 augustus 1996 in kaart te brengen”.

Depoortere vraagt dan ook aan de minister van Justitie om de voorwaarden tot seponering in die omzendbrief veel strenger te maken. “Ik wil dat elke vorm van fysiek geweld tegen politiediensten dat leidt tot een arbeidsongeschiktheid van 5 dagen of meer in élke situatie leidt tot een rechtstreekse dagvaarding voor de rechtbank”, aldus Depoortere. “Justitie voerde in coronatijden een lik-op-stuk beleid enkel voor inbreuken tegen de coronaregels, ook al ging dat niet om geweld tegen personen. Maar voor geweld tegen politiediensten kan of wil de overheid blijkbaar de daders met zachte handschoen aanpakken.”

De Vlaams Belanger wil nog verder gaan. Hij wil de strafwetgeving aanpassen. “Er moet bij het plegen van elke vorm van fysiek geweld tegen politieambtenaren, bij het uitoefenen van hun beroep, een afzonderlijke verzwarende omstandigheid te worden ingevoerd”, stelt Depoortere. Het parket moet voor het Vlaams Belang elke vorm van fysieke geweld dagvaarden en niet langer om opportuniteitsredenen zaken seponeren, behalve bij onbekende daders. “Wie niet horen wil, moet voelen”, meent Depoortere.

De cijfers

De meest voorkomende strafbare feiten tegen politieambtenaren zijn weerspannigheid, 2.398 of 49 procent van de verdachten, en smaad, 1.323 of 27 procent van de verdachten. Een veel zwaardere categorie zijn de fysieke geweldsmisdrijven. Daaronder vallen slagen aan een persoon met een openbare hoedanigheid (573 verdachten of 11,71 procent), opzettelijke slagen en verwondingen (131 verdachten of 2,68 procent) en tot slot poging tot moord of poging tot doodslag (29 verdachten of 0,59 procent). 435 verdachten kregen een minnelijke schikking voorgesteld. Dit gebeurde hoofdzakelijk voor feiten van smaad en weerspannigheid.

Het parket seponeert ook redelijk veel, in tegenstelling tot de beloofde nultolerantie. In 2018 ontsnapten 37 verdachten of ongeveer 27 procent aan vervolging na een seponering om technische redenen. In 71 procent van die seponeringen gebeurde dat echter om opportuniteitsredenen. Zo ontsnapten nog eens 96 verdachten aan vervolging. Nochtans geeft de omzendbrief aan dat het dossier hierdoor niet kan worden afgesloten, behalve om uitzonderlijke redenen. In 2021 is het aantal seponeringen om technische redenen gestegen naar 50 procent (306 verdachten) en is het aantal sepots om opportuniteitsredenen gedaald tot 49 procent (305 verdachten).

Depoortere stelt bijkomend vast dat dossiers van verdachten die van parket naar parket gingen, bijvoorbeeld van de plaats van de feiten naar de woonplaats van de verdachte, zonder reactie bleven. Dit gebeurde bij maar liefst 60 dossiers.

Geen idee van aantal veroordelingen voor geweld tegen politie

Verder blijkt dat minister van Justitie Van Quickenborne geen idee heeft van het aantal veroordelingen voor geweld tegen de politie. “De steundienst van het College van de hoven en rechtbanken beschikt niet over cijfers met betrekking tot het aantal vrijspraken”, luidde het. Dat komt volgens de liberaal “omdat de databank van de applicatie waarmee de dossiers worden behandeld niet toelaat om een onderscheid te maken tussen de beslissingen met en zonder kracht van gewijsde”. In sommige gevallen is het ook mogelijk dat verdachten veroordeeld worden voor één tenlastelegging, maar vrijgesproken worden voor andere. Justitie heeft er hoe dan ook geen zicht op.

Als een verdachte al veroordeeld wordt, hoe zit het dan met de strafuitvoering? Ook op deze laatste vraag van Depoortere moest minister Van Quickenborne het antwoord schuldig blijven. “De registratie van de strafuitvoering is helaas niet uniform voor het hele land: het is dus niet mogelijk om deze vraag te beantwoorden.” Depoortere spreekt van een “teleurstellend antwoord”.

Depoortere besluit: “Ik stel vast dat deze regering én vooral de minister van Justitie dringend de juiste prioriteiten moet stellen. Om verkeersboetes te laten incasseren worden er kosten noch moeite gespaard. Maar als het gaat om politieambtenaren die in hun job risico’s lopen om onze veiligheid te garanderen, blijft deze regering zwaar in gebreke. Onze fractie zal dan ook in het parlement de nodige wetgevende initiatieven nemen om de bestraffing van geweld tegen politieambtenaren veel effectiever te maken. Wij vragen ook dat de minister van Justitie de omzendbrief die nu grotendeels dode letter blijft, aanscherpt. Bij elke vorm van fysiek geweld met arbeidsongeschiktheid van meer dan 5 dagen moet het parket de dader voor de rechtbank brengen. Punt.”