Catalaanse separatistische politici beschuldigen Spaanse overheid van illegale spionage

Minstens 65 Catalaanse politici, waaronder de huidige regionale president, zouden bespioneerd zijn geweest met behulp van de beruchte Israëlische Pegasus-spyware. Dat beweert Ronan Farrow op basis van onderzoek door Citizen Lab, een onderzoekscentrum aan de universiteit van Toronto.

De telefoons van de politici zouden tussen 2017 en 2020 zijn gekraakt. Volgens de Catalanen zit de Spaanse overheid hierachter. Nochtans is dergelijke spionage illegaal in het land. De huidige Catalaanse president, Pere Aragonès, en drie van zijn voorgangers, Quim Torra, Carles Puigdemont en Artur Mas, zouden het doelwit zijn geweest van de Pegasus-software, zo menen experten.

In Catalonië is de onafhankelijkheidsbeweging steeds sterker aan het groeien. Onder toenmalig Catalaans president Puigdemont kwam er zelfs een onafhankelijkheidsreferendum. Een grote meerderheid stemde toen voor. Dit tot groot ongenoegen van Madrid, dat er alles aan deed om een scenario van Catalaanse onafhankelijkheid onmogelijk te maken. Daarbij durfde Spanje volgens velen wel over de schreef te gaan. Zo kregen heel wat separatisten gevangenisstraffen naar aanleiding van het referendum.

Met de Pegasus-spyware lijkt Spanje ook buiten de rechtsstaat te zijn getreden. De spyware zorgt ervoor dat iemand vanop afstand de camera en microfoon van een gsm kan besturen om informatie te verzamelen. Vorig jaar genereerde Pegasus heel wat aandacht toen maar liefst 50.000 doelwitten van de software in de media bekend raakten. In principe dient de software om terroristen en criminelen te vangen, maar overheden lijken Pegasus ook te gebruiken tegen oppositiepartijen.

Omstandig bewijs

Citizen Lab zegt dat volgens de makers van Pegasus de software enkel aan overheden wordt verkocht. Men kan ook geen rechtstreekse link met de Spaanse overheid leggen. Toch ziet men veel omstandig bewijs dat wijst in de richting van Madrid. Zo begon de spionage in de periode van het onafhankelijkheidsreferendum, zijn alle doelwitten separatisten en zou Spanje de software gekocht hebben.

Puigdemont reageert fel op Twitter: “We zijn massaal en illegaal bespioneerd via een programma dat alleen staten kunnen hebben. Politici, advocaten en activisten, slachtoffers van de vuile oorlog van de Spaanse staat om te vechten tegen een legitiem idee. #CatalanGate.” Puigdemont zou zelf niet rechtstreeks bespioneerd zijn geweest, maar zijn entourage, inclusief zijn vrouw, wel.

Pere Aragonès noemt de surveillance tegen de Catalaanse separatisten “beschamend en niet te rechtvaardigen”. Hij spreekt van “een zeer ernstige aanval op de democratie en de grondrechten”. Het is volgens Aragonès een zoveelste voorbeeld van repressie uit Madrid tegen een vreedzame burgerbeweging.

(Lees verder onder de tweets.)

Meer onderzoek

Amnesty International controleerde het onderzoek van Citizen Lab en verifieerde de bevindingen. Volgens de mensenrechtenorganisatie dient de Spaanse overheid nu duidelijkheid te scheppen. Ze eist een grondig en onafhankelijk onderzoek in de zaak. De organisatie roept de Europese Unie op om misbruik van de Pegasus-software aan banden te leggen.

Madrid ontkent de beschuldigingen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken, de nationale politie en de Guardia Civil zeggen nooit met het bedrijf achter Pegasus gewerkt te hebben. Ze zouden dan ook niks te maken hebben met de omstreden software. Een woordvoerder van Binnenlandse Zaken in Spanje zegt dat “alle onderschepping van communicatie gebeurd onder toezicht van het gerecht en met respect voor de wet”. Het Israëlische bedrijf achter de Pegasus-software verklaarde eerder al dat het geen verantwoordelijkheden draagt omdat het de technologie niet zelf gebruikt.