Mijn broer en ik hebben als kind nog het videospelletje Pong gespeeld, een nabootsing van pingpong. Allebei controleerden we een klein streepje op het scherm, waarmee we een puntje (het balletje) naar elkaar toespeelden. 50 jaar later is de virtuele realiteit der computerspellen nauwelijks nog te onderscheiden van de werkelijkheid. Op welk moment zullen we het verschil echt niet meer merken?
Die evolutie inspireerde de Zweedse filosoof Nick Bostrom in 2003 bij zijn ‘simulatietheorie’. De vooruitgang op gebied van virtuele realiteit is niet te stoppen, stelt hij. Het is dan ook onvermijdelijk dat we ooit ervaringen volledig levensecht zullen kunnen nabootsen. Vroeg of laat zal de mensheid ook ‘vooroudersimulaties’ kunnen maken, levens zoals die van u en mij. De exponentiële toename van computervermogen zal ertoe leiden dat er veel meer computerlevens zullen bestaan dan biologische levens. Dat maakt het erg waarschijnlijk dat u en ik nu al computersimulaties zijn, besluit Bostrom.
Het klinkt allemaal als vergezochte sciencefiction, maar de theorie blijkt niet zo gemakkelijk te weerleggen. Vele filosofen en wetenschappers hebben er reeds hun kop over gebroken. Rizwan Virk, computerspecialist van de prestigieuze Amerikaanse universiteit MIT, acht het waarschijnlijk dat we nu al in een virtuele realiteit leven. Elon Musk, CEO van bedrijf Tesla, is daar zelfs zo goed als zeker van.
Ockham
Uiteraard zijn er ook veel critici van de theorie. In 2017 probeerden Zohar Ringel and Dmitry Kovrizhi die zelfs wetenschappelijk te weerleggen.
Ik sluit mij aan bij astronoom Martin Rees: “Het is een maf, maar fascinerend idee. We hebben er geen idee van waartoe computers in de toekomst in staat zullen zijn.” Een andere sterrenkundige, David Kipping, maakte een uitvoerige studie naar de kans dat we nu al computerlevens leiden. Hij schat die kans op 50/50. Hij besluit: “Het heeft weinig zin daar verder onderzoek naar te verrichten. Wetenschappelijk kan men de theorie niet bewijzen of ontkrachten.”
Kipping raadt aan een beroep te doen op een ander begrip dat we hier al behandelden: het scheermes van Ockham. De eenvoudigste uitleg (degene die het minst aannames vereist) is meestal de juiste. Ons leven is dus waarschijnlijk gewoon ons leven.
