Europese Commissie wil persoonlijke communicatie via apps kunnen lezen

De Europese Commissie heeft een wetsontwerp ingediend dat verregaande implicaties heeft. Het wil dat er een algemene scan mogelijk is op berichtendiensten. Officieel zou het kindermisbruik willen bestrijden op die manier. Maar tegelijkertijd zet het de deur open voor een inperking van de vrije meningsuiting en het recht op privacy.

Aanleiding voor het voorstel is de strijd tegen kindermisbruik. De Commissie zegt te willen streven naar een betere bescherming van kinderen en zorg voor de rechten van kinderen. Daarbij ziet het ook belangrijke lacunes in de wetgeving rond moderne communicatiemiddelen. In die context kijkt de Europese Commissie naar aanbieders van communicatie-apps. Volgens de Commissie spelen die een cruciale rol om het internet veilig, voorspelbaar en betrouwbaar te houden.

Daarom wil het dat de aanbieders van hostingdiensten en aanbieders van interpersoonlijke communicatiediensten technologieën zullen installeren en gebruiken om CSAM op verzoek van de bevoegde gerechtelijke autoriteit of de onafhankelijke administratieve autoriteit toe te passen. Zo zal de overheid mensen kunnen identificeren en opsporen. De Commissie geeft daarbij aan dat de technologieën “effectief, voldoende betrouwbaar en het neusje van de zalm” uit de industrie moeten zijn. Daarbij heeft het ook aan dat ze “het minst opdringerig moet zijn”. Zo zou de overheid niet in staat moeten zijn om andere dan de relevante informatie te zien zodat zij “geen andere informatie uit de betrokken communicatie kunnen halen dan de informatie die strikt noodzakelijk is voor de opsporing”.

EU-centrum

De aanbieders zullen verslag moeten uitbrengen bij zowel de nationale coördinerende autoriteit als het nieuw opgerichte, speciaal daartoe op te richten EU-agentschap in Den Haag “op dezelfde locatie als zijn naaste partner, Europol”. Het nieuwe centrum tegen Kindermisbruik zal officieel the EU Centre on Child Sexual Abuse (EUCSA) heten. Dat orgaan zal dienen als een brug voor nationale autoriteiten en platforms. Het zal tot doel hebben de bedrijven opties voor opsporingstechnologie aan te reiken en databanken met indicatoren voor CSAM te beheren die de aanbieders zullen moeten naleven bij het nakomen van hun opsporingsverplichtingen.

De Europese Commissie laat uitschijnen dat het de strijd tegen kindermisbruik boven alles zet. Daarmee zegt het tegelijkertijd dat de zorgen om privacy, vrijheid van meningsuiting en persoonlijke data een trapje lager staan. Het massaal bijhouden van berichten was al mogelijk dankzij de regulering uit juli 2021. Daar kwam ook al veel kritiek op.

Digitale rechten

Het European Digital Rights network, (EDRi) een vereniging die zich inzet voor online rechten en vrijheden van burgers, is niet te spreken over de tekst. 11 mei is voor hen een zorgelijke dag voor elke persoon in de EU die private berichten wil sturen zonder persoonlijke informatie, zoals chats en foto’s, te geven aan overheden en private bedrijven. Ze menen dat de integriteit van veilige communicatie op de helling staat.

Het EDRI wijst er op dat het gebruik van AI om teksten te doorlezen een slecht idee is, want die AI is zeer onbetrouwbaar en zit er geregeld helemaal naast. Bovendien staat het op gespannen voet met het succes van applicaties die hun inhoud versleutelen, zoals Signal. Die zouden dan hun garantie op privacy moeten opgeven. Ze vrezen dan ook dat de matigende toon van het voorstel rond proportionaliteit en redelijkheid cosmetisch zijn. Het EDRi spreekt van een mogelijk “worst case scenario”. Ze roepen het Europees Parlement op om in te grijpen en het algemeen scannen van private berichten tegen te houden.