Op 29 maart was er de WK-kwalificatiewedstrijd tussen Iran en Libanon. Die vond plaats in Iran, waar vrouwen niet welkom zijn in voetbalstadions. Er werd geweld gebruikt en sommige vrouwen kregen pepperspray in hun ogen. N-VA-Kamerlid Darya Safai klaagt het stadionverbod al jarenlang aan. Ze komt op voor de Iraanse vrouwen en vrouwenrechten in het algemeen. ’t Pallieterke sprak met haar over het gevaar van islamisme, over feminisme en over het woke-gedachtegoed. Ook het zoroastrisme, vrouwelijkheid en vrijheid kwamen aan bod.
“Iraanse vrouwen proberen al meer dan veertig jaar om hun vrijheid, die ze voor de revolutie van 1979 hadden, op een of andere manier terug te winnen en als volwaardige burgers te leven. Jammer genoeg wordt elke vorm van protest steeds onderdrukt. Ze hebben na de revolutie van 1979 heel wat rechten verloren door toedoen van islamisten en ayatollahs, die nu hun dagelijkse leven bepalen. Hoe moeten ze naar buiten gaan? Ze moeten zich bedekken, dat is in de wetgeving bepaald. Als ze niet volledig of niet goed bedekt zijn, worden ze opgepakt door de zedenpolitie en krijgen ze zweepslagen.”
“Eén van de rechten die ze verloren zijn, is het recht om naar een stadion te gaan. Daar krijgen ze geen toegang toe. Voor mij is dat symbolisch. Een voetbalstadion is een weerspiegeling van de maatschappij. Als je vrouwen de toegang ontzegt, toont dat aan hoe je ze in de brede samenleving uitsluit. Het probleem is dat Iraanse vrouwen cultureel niet verbonden zijn aan deze praktijken. Ze zijn cultureel heel open. Deze vrouwen zijn niet anders dan wij hier in Europa. Het probleem is dat ze al meer dan 40 jaar onderdrukt worden door het islamisme. Ze proberen ertegen te strijden. Om een voetbalstadion binnen te geraken, vermommen ze zich als man. Daarbij kunnen ze gearresteerd worden en riskeren ze hun leven. Twee jaar geleden is een meisje overleden nadat ze werd veroordeeld voor haar deelname aan een sportwedstrijd, vermomd als man. Ze pleegde zelfmoord omdat ze het niet meer aankon. Dat is vandaag de situatie in een islamitisch Iran, hoewel deze mensen cultureel helemaal niet zo zijn. Dat is de onderdrukking door de ayatollahs.”
U heeft de Wereldvoetbalbond, FIFA, aangeschreven. Kreeg u daar ook een antwoord op?
“Ik leidde gedurende een paar jaar een actiegroep die aanwezig was bij elke wedstrijd die de Iraanse ploeg buiten Iran speelde. In Europa en de Verenigde Staten, en zelfs in Brazilië voor de Olympische Spelen van 2016, hebben we de problematiek van Iraanse vrouwen aangekaart. We wilden aan de wereld tonen hoe Iraanse vrouwen al jaren worden uitgesloten en hoe hard ze strijden om binnen te geraken. Dat heeft heel veel resultaat gehad. Met een brief die ik naar Sepp Blatter (voormalig FIFA-voorzitter, red.) had gestuurd, heb ik de aandacht gevestigd op de strijd van Iraanse vrouwen. Ik vroeg de FIFA om haar eigen statuten te respecteren. Daarin staat dat men tegen elke vorm van discriminatie is, ook genderdiscriminatie. Jammer genoeg respecteert de FIFA haar eigen statuten niet.”
“Deze strijd gaat nog steeds verder, zonder concrete resultaten. De FIFA stopt plotseling met de steun aan Iraanse vrouwen, terwijl die geschiedenis aan het schrijven zijn. Als de voetbalfederatie daadwerkelijk tegen elk vorm van discriminatie is, moet ze haar verantwoordelijkheid nemen en Iraanse vrouwen steunen om de stadions binnen te geraken. Jammer genoeg hebben we nog geen concrete resultaten, straffen of schorsingen gezien. De Islamitische Republiek Iran verdient het niet om deel uit te maken van de wereldgemeenschap. Ik kan niet begrijpen dat in de 21ste eeuw vrouwen worden geweerd uit een sportstadion.”
U bent ook in Polen geweest, waar u uit de tribunes werd gezet.
“In Europa en de VS was het soms moeilijk om in de tribune te blijven zitten met een onschuldige en terechte boodschap, met name ‘Let Iranian women enter their stadiums’. Telkens heeft het Iraanse regime gedicteerd hoe de veiligheidsagenten van democratische Europese landen zich moeten opstellen tegenover deze belangrijke boodschap. Ook in Italië werd ik gewelddadig uit de tribune verwijderd. Dat was echt zwaar. Het was zo’n belangrijke boodschap dat ik de dag nadien voorpaginanieuws was in de belangrijkste Italiaanse kranten. Een bekende journalist schreef over de strijd van Iraanse vrouwen en stelde de wijze waarop Italië hiermee was omgegaan aan de kaak. We hopen dat we deze strijd ooit zullen winnen. Ook de mannen strijden tegen deze discriminatie.”
U bent opgegroeid in Iran en kon uiteindelijk vluchten van het regime en de islamitische dictatuur. Heeft u daardoor een afkeer gekregen van de islam?
“Het gaat over een strijd die al jaren bezig is. In Iran werd ik als zesjarig meisje onderdrukt door de ayatollahs. Zij moesten mij vertellen welke alles bedekkende kleedjes ik mocht dragen. Dat is heel zwaar tijdens de opvoeding. Als je opgroeit, kan je pas zien of het de echte islam of islamisme is. Er zijn heel wat mensen in Europa die ons proberen wijsmaken dat wat we hebben meegemaakt niets te maken heeft met de (ideologische) islam. Het is belangrijk dat deze mensen daar heel voorzichtig mee omgaan. Er is een godsdienst en een ideologie, die elkaar heel vaak weten te vinden. Die maken deel uit van hetzelfde pakket.”
“Iran was ooit een grote beschaving zoals de Perzische, die uniek was in de wereld. Door de naïviteit van sommige mensen kunnen de islamisten, met hun ideologie en politieke doelen, een land veroveren. Dat is wat wij hebben meegemaakt. Toen de revolutie in 1979 plaatsvond, was het te laat om te zeggen: ‘Ik ben ertegen.’ Er was geen democratie, er was geen beslissing van het volk. Er was maar één wetgeving: de sharia. Een geboren moslim heeft zelfs het recht niet om uit de islam te stappen. In Europa is dat niet anders.”
“In Iran heb ik daar heel hard tegen gestreden. Ik droomde ervan om, net als 80 miljoen andere mensen, een volwaardige burger te zijn. Maar het ging niet meer, wij moesten gewoon gehoorzamen. Vrouwen waren tweederangsburgers. Wij stelden niets voor.”
“Door mijn strijd ben ik in 1999 in de gevangenis van de ayatollahs terechtgekomen. Dat was niet zomaar een gevangenis, maar die van de geheime dienst. Ze kunnen heel beschermend zijn als het aankomt op de islamitische identiteit. Ik heb mijn leven geriskeerd. Dat is de situatie in Iran en veel andere islamitische landen. In Europa hoor je andere verhalen. Je ziet hoe ze soms dezelfde fouten maken als in Iran. Het is belangrijk dat we ons bewust zijn van dit gevaar. We moeten alert zijn.”
“Ik kan niet omgaan met een godsdienst die mij als minderwaardig beschouwt”
Na alles wat u heeft meegemaakt in Iran: hoe zou u zichzelf omschrijven op religieus vlak? Bent u een moslima?
“Ik ben iemand die heel vrij is. Nee, ik ben geen moslim meer. Het is eindelijk mijn keuze. Ik kan niet omgaan met een godsdienst die mij als minderwaardig beschouwt en mij vraagt om mezelf te bedekken, zodat ik mannen niet op slechte ideeën kan brengen. Het idee achter een hoofddoek en jezelf bedekken is om ‘onzichtbaar’ te worden. Hoe onzichtbaarder, hoe beter. Ook in Europa zijn er vrouwen die beweren dat het dragen van een hoofddoek een vrije keuze is. Maar je moet weten dat het idee van een ‘vrije keuze’ voor vrouwen niet is ingeschreven in de islam. Dat is contradictorisch. Deze vrouwen zijn vrij om te doen wat ze willen, maar tegelijkertijd ook niet. Opkomen voor bedekkende of losse kledij voor een vrouw is niet emanciperend. Een vrouw is vrij om te dragen wat ze wil. Als je dat onder het mom van feminisme brengt, dan hol je zelf de betekenis ervan uit. Dat is op geen enkele manier emanciperend. Op die manier help je vrouwen niet vooruit.”
“Bestrijd de reden waarom vrouwen niet zonder hoofddoek naar buiten mogen. Dat is wat de feministen moeten doen. Jammer genoeg wordt de hoofddoek ook in Europa gepromoot, onder het mom van feminisme en emancipatie. Daar heb ik een groot probleem mee. Wereldwijd willen vrouwen er vanaf geraken. Het is aan alle mensen die beweren dat ze feministen zijn om deze vrouwen te steunen, in plaats van de hoofddoek en het idee daarachter te promoten. Ik vind het zo jammer dat we dat in Europa meemaken, net door de mensen die in de jaren ’60 dachten dat ze met hun eigen godsdienst, het christendom, in strijd waren. Die wilden vrij worden van de kerk. Maar als het over de islam gaat, is het opeens een vrije keuze. Dat is belachelijk.”
“Het zoroastrisme leeft nog heel sterk in Iran. Ik geloof er zelf ook heel hard in, omdat het geen godsdienst is. Het is een manier van denken”
Mede dankzij de pre-islamitische geschiedenis en het zoroastrisme geloven de Iraniërs dat het ook anders kan dan het islamitische regime van de ayatollahs.
“Dat is de enige hoop die de Iraniërs hebben. Ze weten dat ze deel uitmaakten van een zeldzame beschaving. Daarom beschikten ze, nadat de islam naar Iran kwam, nog over wetenschappers. Die beschouwt de wereld nu als Arabische wetenschappers. Maar dat is niet het geval. Dat waren resterende krachten van de Perzische beschaving, die is uitgedoofd. Dat is ook logisch, want ze moesten zich bekeren tot de islam. Ze hadden geen keuze.”
Woke is een aanval op de ‘ratio’, de rede. Wat vindt u van het woke-gedachtegoed?
“Het woke-gedachtegoed zal alles kapotmaken, als het op deze manier verdergaat. Het maakt van ons in elke situatie een dader. We moeten ons altijd schamen voor wie we vroeger waren. Daardoor ontneem je mensen hun zelfvertrouwen en probeer je nadien, onder het mom van verdraagzaamheid, alles te vergoelijken. Zelfs de dingen die onverdraagzaam zouden zijn. Ook het cultuurrelativisme maakt daar deel van uit, omdat het alles en iedereen een podium geeft, zelfs de sharia of islamisten. Dat zijn gevaarlijke elementen. Natuurlijk zijn we in het Westen vrij. Maar als je een islamitische partij de kans geeft om deel te nemen aan de verkiezingen en er heel veel moslims zijn, dan breng je de democratie in gevaar. Islamisme erkent geen vrijheid. Het is theocratisch, niet democratisch. Zoiets de vrije loop laten, is gevaarlijk.”
“Het woke-systeem probeert een kritische mening daarover steeds te onderdrukken. Dat is verwerpelijk. Zelfs een simpele kritiek op de manier waarop de islam omgaat met vrouwen, willen ze strafbaar stellen wegens islamofobie. Ze wuiven alle kritiek weg onder het mom van racisme. Dat is verwerpelijk, want niemand wil een racist zijn. Er zijn veel punten die terecht bekritiseerd worden. Gelukkig leven wij nog altijd in een democratisch en vrij land, waar de vrijheid van meningsuiting van belang is. Ook wij moeten deze strijd dapper verderzetten. In de politiek probeer ik steeds het geweten van het Westen te zijn. Bepaalde partijen zijn daar steeds minder mee bezig. Dat vormt wel degelijk een gevaar voor de toekomst van het Westen. Het islamisme alleen kan niet alles realiseren. In Iran was dat ook niet het geval. De islamisten hebben naïeve mensen nodig om hun doel te bereiken en hun toekomst te verzekeren.”
“De revolutie in Iran was niet per se een islamitische. Ja, er waren ook islamisten die andere moslims hebben aangespoord. Maar er waren ook extreemlinkse partijen die zijn meegegaan in dat verhaal. Ze dachten een gemeenschappelijke vijand te hebben. De enige overwinnaar was het islamisme. Op dat moment verdween de vrijheid voor de rest.”
“Sommige feministen praten zelfs boerka’s goed, omdat het zogezegd een vorm van keuzevrijheid is, maar een feministe die dat promoot, is gewoon een verrader van alle vrouwen”
Botst het feminisme met het woke-gedachtegoed?
Het woke-gedachtegoed is in strijd met het echte feminisme. Ik ga niet mee in alle verhalen die onder het woord ‘feminisme’ worden geschreven. Sommige feministen – gelukkig niet allemaal – vergeten soms wat het feminisme betekent, namelijk opkomen voor de emancipatie van de vrouw. Ze gaan soms zó verkeerd om met de verworven emancipatie in het Westen, dat je ervan schrikt. Ze praten zelfs boerka’s en gezichtsbedekkende kledij goed, omdat het zogezegd een vorm van keuzevrijheid is voor deze vrouwen. Iemand mag dat idee hebben – ideeën zijn altijd vrij – maar een feministe die dat promoot, is gewoon een verrader van alle vrouwen. Een vrouw die zich moet bedekken, wist zichzelf uit. Noem jezelf alsjeblieft geen feminist als je die toekomst wil voor vrouwen.”
“In Europa zijn we allemaal gelijk voor de wet, maar nog niet binnenshuis of in een gemeenschap. Een feministe moet strijden voor die gelijkwaardigheid. In het Westen zitten vrouwen in een goeie situatie. Maar is de strijd nu gestreden? Gaan we deze gewoon stopzetten en alles vergoelijken met het verhaal van de woke-beweging? De emancipatie van een vrouw kent geen enkele religie, ras of oorsprong. Vrouwen moeten elkaar steunen om gelijkwaardig en echt vrij te zijn. Die vrijheid is zo kostbaar dat we soms niet meer beseffen hoe verkeerd we ermee omgaan.”
“De woke-beweging treft hierin een grote schuld. Ze wil de westerlingen steeds een schuldgevoel aanpraten. Alsof ze zich altijd moeten schamen voor wie ze zijn. Een westerling heeft ook een mening over bijvoorbeeld de onderdrukkende houding van de islam ten opzichte van vrouwen. Waarom mogen ze die niet uiten? Waarom worden ze als racist of islamofoob bestempeld, als ze dat wel doen? Dat zijn de dingen waar woke mee bezig is. Ze kunnen daar best mee ophouden. Er zijn heel veel bewuste burgers. Als we elkaar steunen, maakt woke geen kans.”
“We moeten ons verzetten tegen de onderdrukking van vrouwen onder het mom van keuzevrijheid, want die is er niet”
Het valt op dat u zich steeds heel kleurrijk en vrouwelijk kleedt. Is dat een bewuste manier om uw vrijheid te tonen?
“Op 6-jarige leeftijd was ik bedekt met vormeloze, lange, kleurloze en lelijke kledij, zoals miljoenen andere vrouwen. Het dragen van kleurrijke en vrouwelijke kledij is een bewuste keuze om te tonen hoe belangrijk het is om jezelf te kunnen zijn. Als ik niet naar Europa was gekomen, had ik die kans nog steeds niet gekregen. Dat maakt van mij wie ik vandaag ben. Dat is de reden waarom ik het Westen zo dankbaar ben. Ik ben dankbaar dat ik de kans heb gekregen om gehoord en gesteund te worden door de bevolking. Mijn doel is om het Westen te behouden zoals het is. Ik wil een bijdrage leveren aan de prachtige westerse beschaving.”
“Ik snakte naar een simpel kleedje, wat kleur in mijn leven en het gevoel van de wind die door mijn haren waait. Ik snakte naar de vrijheid om een geëmancipeerde vrouw te zijn, in plaats van steeds te moeten zwijgen en geen mening te mogen hebben. Het is niet gewoon een beperking op kledij, maar een levenswijze: je moet als vrouw onzichtbaar worden. Als ik vandaag mijn mening mag uiten of mag dragen wat ik wil, wat niet kon in een islamitisch land, dan ben ik daar heel dankbaar voor. Ik probeer die boodschap ook te verspreiden omdat niet iedereen hetzelfde kan ervaren. We moeten ons verzetten tegen de onderdrukking van vrouwen onder het mom van keuzevrijheid, want die is er niet.”
Stijn Derudder & Anton Schelfaut
Het zoroastrisme en de strijd tegen het islamisme
“Het zoroastrisme leeft nog heel sterk in Iran. Ik geloof er zelf ook heel hard in, omdat het geen godsdienst is. Het is een manier van denken. Veel Perzen denken dat het een bevrijdende oplossing zou kunnen zijn om hen te redden van een land dat al 1.400 jaar lijdt onder de onvrijheid van het islamisme. De laatste 40 jaar hebben daartoe bijgedragen, nu ze weten wat de echte betekenis van de islam is voor een maatschappij.”
“De ratio is het belangrijkste punt van het zoroastrisme. Dat is eigenlijk wat we in de moderne wereld in het Westen zien. Je moet zelf nadenken en niet blindelings gehoorzamen. Je moet zelf beslissen wat het beste voor is voor jezelf en je land.”
“Een jaar geleden werd gepeild naar de mate waarin Iraniërs nog in de islam geloven of in iets anders. Meer dan 70 procent van de bevraagden beweerde geen moslim meer te zijn. Het is belangrijk voor ons om in de gaten te houden hoe dat evolueert. Ik denk niet dat de manier waarop ayatollahs omgaan met een bevolking gaat veranderen. De verandering zal uit landen zoals Iran komen. Dat is een hoop voor de toekomst. Laat deze mensen werken, want ze weten waarmee ze bezig zijn als ze strijden tegen de ayatollahs.”
“De strijd van de Iraniërs is ook onze strijd”
“Dat is ook onze strijd. We hoeven hen niet met een leger te steunen. Maar als op de straten van Iran in vier dagen tijd 1.500 mensen sneuvelen door toedoen van het regime, mogen we niet meer zwijgen. Als dat is wat ze met hun volk doen, moeten we de sancties uitbreiden. We mogen onze ogen niet sluiten. Dat is wat telt voor deze mensen. Onze steun brengt hun strijd – die al lang bezig is, maar zeker resultaat zal opleveren – in een stroomversnelling. Hun strijd is ook goed voor ons, want de hele regio is geradicaliseerd. Sinds de revolutie van ’79 is de radicale islam nog sterker aanwezig in de wereld. Het is een ideologie die zich wereldwijd heeft kunnen verspreiden, zoals het Iraanse regime het gewild had.”
“Ik vergelijk het islamisme altijd met het communisme. Als je ooit de wortels van het islamisme kan uitdrogen, zal het minder sterk worden en uiteindelijk verdwijnen. De strijd van de Iraniërs is onze strijd. Het is belangrijk dat het Westen dat inziet.”
Darya Safai
- Geboren in Teheran, Iran, op 7 april 1975
- Getrouwd, twee kinderen
- Gevlucht naar België in 2000
- Heeft sinds 2003 de Belgische nationaliteit
- Is tandarts en heeft tandartspraktijken in Brussel en Antwerpen
- Vrouwenrechtenactiviste en politica voor de N-VA