Uitscheiding stikstof en fosfaat van dierlijke mest in Nederland ruim onder Europees plafond

Ook in Nederland woedt de stikstofcrisis enorm hard. De Nederlandse overheid voert plannen uit die op enorm veel protest stuiten bij landbouwers, die menen dit hun voortbestaan bedreigd is. Heel wat boerderijen zullen moeten sluiten door deze maatregelen. Nu blijkt dat de uitstoot door dierlijke mest een pak lager is dan wat de Europese Unie oplegt. Daarenboven daalt die uitstoot al jaren.

Dat blijkt uit een studie van het Nederlands Centraal Bureau voor Statistiek (CBS). De uitscheiding van stikstof in dierlijke mest bedroeg 471 miljoen kilogram in 2021. Dat is ruim 18 miljoen kilogram minder dan een jaar eerder en bijna 7 procent onder het stikstofplafond dat de Europese Unie heeft vastgesteld voor de Nederlandse veestapel. De fosfaatuitscheiding bedroeg 148 miljoen kilogram in 2021. Dat is 1,8 procent minder dan in 2020 en ruim 14 procent onder het fosfaatplafond. Dit meldt het CBS op basis van definitieve cijfers.

Nederland kent een stikstofplafond van 504,4 miljoen kilogram. De cijfers tonen aan dat er 33,4 miljoen kilogram minder stikstof is uitgestoten in de mest van koeien, varkens, kippen en ander vee. Het is het vierde jaar op rij dat de stikstofuitscheiding onder dat productieplafond ligt. Sinds 2017 is de stikstofuitscheiding van de veestapel afgenomen met 41 miljoen kilogram. Vooral de melkveehouderij maakte een verschil. Daar houdt men minder koeien en jongvee, al produceert men nog 7 miljoen kilogram meer in vergelijking met 2010.

Alle dieren

In dezelfde periode is de stikstofuitscheiding in de mest van varkens verminderd met 17 miljoen kilogram en die van pluimvee met 10 miljoen kilogram. Hetzelfde blijkt ook rond fosfaatuitscheiding. Die daalde met 2,7 miljoen kilogram naar 184 miljoen kilogram. Een stuk onder het plafond van 172,9 miljoen kilogram.

Bij graasdieren is de stikstof- en fosfaatuitscheiding sterk afhankelijk van de voeding die ze krijgen. Daarom kunnen de stikstofgehalten en fosforgehalten schommelen en onderling verschillen. Snijmaïs is bijvoorbeeld relatief stikstofarm. Gras kent dan weer een relatief hoog fosforgehalte. Varkens en pluimvee krijgen voornamelijk mengvoer met een vrij constante samenstelling. Ook hun uitstoot daalde. Dat komt omdat er een afname is van het aantal dieren. De stikstof en fosfaat die varkens produceren liggen sinds 2016 onder de productieplafonds, zo weet het CBS.

(Lees verder onder de tweet.)

Crisis?

Emeritus prof. dr. Han Lindeboom, verbonden aan de Universiteit van Wageningen en gepromoveerd op stikstof, beweert dat de overheid het aan het verkeerde eind heeft en er geen sprake is van een stikstofcrisis. De professor, tevens lid van regeringspartij D66, zegt dat de modellen die Nederland gebruikt verkeerd zijn. Lindeboom wijst erop dat de stikstof uit de mest doorgaans naast de boerderij terechtkomt, zij vormen zo ‘hotspots’. Nochtans rekenen de modellen dat alle stikstof over het hele land verspreid wordt.

Een andere fout is dat het model de Noordzee als bron van ammoniak noemt. “Ik ben ook hoogleraar mariene ecologie en zag dat staan en dacht: dit klopt niet, maar het bleek een meetcorrectie te zijn”, aldus Lindeboom. Hij wijst erop dat de overheid de berekeningen gebruikt op een schaal waarvoor ze totaal niet bedoeld zijn. “Modellen hebben een grote onzekerheid terwijl je er wel juridische consequenties aan hangt.”

Baudet

Professor Lindeboom schreef samen met een focusgroep binnen zijn partij alles op in een publicatie en stuurde die naar politici van de eigen partij. Tweede Kamerlid Tjeerd de Groot probeerde dit tegen te houden. De D66-focusgroep Stikstof stuurde het vervolgens zelf naar alle Kamerleden in de Commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. De partij reageerde door hen te dwingen de naam D66 niet meer te mogen gebruiken.

De reden hiervoor is omdat de partijtop wil inzetten op de halvering van de veestapel. De bevindingen van de wetenschappelijke publicatie zouden “koren op de molen zijn van Thierry Baudet”. Baudet is een hevig tegenstander van die plannen. Lindeboom zelf pleit voor maatwerk voor landbouw en natuur.