Pieter Van Berkel: “Dit land is op, hervormingen zijn niet meer mogelijk”

“Wij kunnen federaal op dit ogenblik bijna geen enkele ernstige hervorming meer doen. Dat lukt niet meer. Op federaal vlak kun je alleen uitgavenverhogingen beslissen.” Aan het woord is niet de voorzitter van de N-VA of het Vlaams Belang, of Georges-Louis Bouchez die voor de zoveelste keer een schot voor de boeg van zijn coalitiepartners lost. De uitspraak komt uit de mond van niemand minder dan cd&v-Kamerlid en voormalig minister van Justitie Koen Geens.

Een behoorlijk forse uitspraak, des te meer omdat deze uit cd&v-hoek komt. De partij staat niet bekend (met uitzondering van Hendrik Bogaert misschien) om dergelijke straffe – sommigen zouden zelfs ‘oncollegiale’ durven zeggen – uitspraken. Veel zal aan het publiek gelegen hebben. De christendemocraat liet zich de woorden ontvallen tijdens een debat van de Vlaamsgezinde netwerkorganisatie Pro Flandria. Ook het feit dat het hoogtepunt van Geens’ politieke carrière gepasseerd is, en dat hij dus weinig te verliezen heeft, zal eraan hebben bijgedragen dat hij geen blad voor de mond nam.

Dat alles maakt de uitspraak niet minder opzienbarend of waar. Als de ‘braafste’ van de coalitiepartners van de regering-De Croo al een dergelijke hartenkreet moet slaken, dan schort er iets aan de situatie op het federale niveau. Dit land is op.

PS wint bij immobilisme

Het pensioenakkoord dat dinsdag op de valreep werd afgeklopt heeft niet veel om het lijf en doet niks om de betaalbaarheid van de pensioenen te vrijwaren. Dit non-akkoord is het zoveelste in een lange reeks waar de tegenstellingen tussen het rechtse noorden en het linkse zuiden onverzoenbaar blijken. Doordat het niets doen vooral de linkse, Franstalige partijen ten goede komt, heeft de PS momenteel de beste kaarten in handen.

Dat is meteen ook de achilleshiel en de paradox die vervat liggen in de kern van de N-VA-strategie om via onderhandelingen met de Franstaligen de confederale omslag te maken. Men hoopt dat door het huidige immobilisme ook in Franstalig België – en met name bij de PS – eindelijk de geesten zullen rijpen dat het niet anders kan. Tegelijkertijd heeft de PS – hoe vaak de N-VA ook moge beweren dat ook Wallonië het verdient zijn eigen keuzes te maken – niets te winnen bij een staatshervorming en net wel te winnen bij meer immobilisme. Simpele speltheorie. En dan wordt het feit dat ook de andere Franstalige partijen mee moeten nog even buiten beschouwing gelaten.

Op het Vlaamse niveau kan wél hervormd worden, merkte Geens op. Knopen die federaal helemaal vastzaten, worden op regionaal niveau wel vlotjes ontward nadat ze overgeheveld werden. Misschien is het een teken dat het doorhakken van de gordiaanse knoop van de Belgische politiek, de staatsstructuur, alleen vanuit de regio’s – en niet het federale niveau – kan gebeuren.