Grootste dreiging komt nog steeds vanuit jihadistische, islamistische hoek

OCAD-jaarverslag

Voor het eerst deelde het OCAD – het Orgaan voor de Coördinatie en de Analyse van de Dreiging – het aantal gevallen van mogelijk extremisme of terrorisme mee waarvan er op één jaar tijd melding werd gemaakt. Het waren er 218. De meldingen komen van partnerdiensten zoals de politie of het ADIV, niet rechtstreeks van de burgers. Minder dan een tiende van de dreigingen werd als ernstig beoordeeld. Voor het eerst rapporteert het OCAD ook over de profielen die opgenomen zijn in de Gemeenschappelijke Gegevensbank (GGB). Op deze lijst komen de personen die nauwlettend in het oog moeten worden gehouden.

Eén derde van de meldingen komt uit islamistische, jihadistische hoek. Voor het rechts-extremisme is dat 1 op de 10. “Verschillende meldingen hebben betrekking op politieke oppositie in het buitenland. Voor een significant aantal dreigingsmeldingen is de ideologische dimensie van de dreiging niet gekend of onduidelijk.” Een beperkt aandeel komt uit links-extremistische hoek. Veruit het meest aantal bedreigingen komt van ‘lone actors’. Vaak vindt radicalisering via de sociale media plaats. Desinformatie, fake news en samenzweringstheorieën nemen toe.

Jihadisme

De jihadistische dreiging gaat voornamelijk uit van IS en Al Qaeda. Het gevaar van IS mag dan al schijnbaar afgenomen zijn, het blijft reëel. De taliban mogen dan geen internationale agenda hebben, de instabiele situatie in Afghanistan zorgt voor een stroom vluchtelingen die onze richting uitkomen. Het OCAD sluit niet uit dat “er onder degenen die Afghanistan ontvluchten ook individuen zullen zijn met een criminele of extremistische agenda”.

Het OCAD wijst er ook op dat er in Irak en Syrië nog steeds kampen en gevangenissen zijn waar duizenden ‘Foreign Terrorist Fighters’ worden vastgehouden. Het is een broeihaard voor radicalisering, extremisme en terrorisme. Volgens het OCAD is het niet uitgesloten dat IS opnieuw aan kracht zal winnen. IS blijft een grote bedreiging voor het Westen. Het is niet denkbeeldig dat in de stroom vluchtelingen richting het Westen, zich ook potentiële terroristen bevinden. “Door de repatriëring van een aantal kinderen en hun moeders in juli 2021, is deze dreiging weliswaar enigszins afgenomen”, meent het OCAD.

Dat deze buitenlandse jihadistische dreiging door de Vivaldi-coalitie niet ernstig wordt genomen, bewijst de ratificatie van een verdrag met Teheran. Iraniërs die in België voor misdaden zijn veroordeeld, zullen hun straf in Iran kunnen uitzitten. Het verdrag staat ook amnestie toe. Terroristen zullen in Teheran worden vrijgelaten en als helden op het schild gehesen.

Islamitisch ecosysteem

Ook de terugkeer van de zes IS-moeders en de zestien kinderen is niet zonder gevaar. “Het gaat onder andere over een vrouw die mee de aanslag op de Joodse supermarkt in Parijs heeft gepland”, liet Nadia Sminate (N-VA) optekenen. Van de zes overgebrachte IS-bruiden zitten er nog maar twee achter de tralies. Er is een gebrek aan gevangeniscapaciteit en ernstige begeleiding. “Deze regering speelt met onze veiligheid”, oordeelt Koen Metsu (N-VA). Volgens Sam Van Rooy (Vlaams Belang) lijdt het “geen twijfel dat er ook bij moslims in België veel sympathie aanwezig is voor… de islamitische terreur”.

De Franse onderzoeker en Midden-Oostenkenner Bernard Rougier maakte in het verleden reeds gewag van “een islamitisch ecosysteem”, een cluster waarin via onder andere de moskee, sportclubs, kebabzaken, scholen, halalslagers en markten een fundamenteel religieus discours wordt gebracht, waarbij het Westen als ‘vijandig’ wordt voorgesteld. Het is opmerkelijk dat OCAD zich richt op ‘lone actors’, maar geen oog heeft voor het ‘islamitisch ecosysteem’, die als humus voor religieus extremisme en terrorisme fungeert.

Corona en extreemrechts

Opvallend is dat het OCAD weigert de protesten tegen het coronabeleid onder één ideologische noemer te plaatsen, terwijl de mainstreammedia het vorig jaar met de betoging te Brussel hadden over antivaxers en extreemrechts. Het grootste deel gaat over kritiek op de beleidsaanpak die vanuit veiligheidsperspectief niet alarmerender is. Het OCAD maakt gewag van opportunistisch, anarchistisch geweld, afkomstig uit links-radicale hoek, maar wie de betoging van vorig jaar observeerde, kan zich niet van de indruk ontdoen dat ze door anarchistische elementen werd geïnfiltreerd en gekaapt.

Ondanks de grote druk van onder andere minister van Justitie Vincent Van Quickenborne om vooral het rechts-extremisme in het vizier te nemen, blijkt dat slechts 1 op de 10 meldingen in deze hoek te situeren is. Het OCAD maakt in dit verband gewag van “een toename van gerechtelijke interventies en opvolgingen in het kader van potentiële dreigingen”. Dan is er nog de zaak-Jürgen Conings. Alleen in dit geval spreekt het OCAD van dreigingsniveau 4. De vraag is of het niet eerder de coronacrisis was die de gewezen beroepsmilitair door het lint deed gaan. Hoe dan ook, de grootste dreiging komt nog steeds vanuit jihadistische, islamistische hoek.