Uncategorized

Het IKEA-effect

Jurgen Ceder

Toen er in de jaren ’50 kant-en-klaardeeg voor cake op de markt kwam, bestond daar bij de huisvrouwen weinig enthousiasme voor. De pakketten lieten koken te gemakkelijk lijken, wat hun werk en kunde minder belangrijk maakte, besloot een gedragspsycholoog in zijn advies aan de producenten. Die veranderden de samenstelling, zodat er nog een ei aan toegevoegd moest worden. Plots begon de verkoop wel te lopen. De nood om zelf aan de productie bij te dragen bleek een cruciaal element in de waardering van het product.

In 2010 verrichtten onderzoekers van Harvard een studie naar wat zij het ‘IKEA-effect’ noemden. Ze lieten een groep proefpersonen een IKEA-meubel bouwen. Een andere groep kreeg hetzelfde meubel volledig afgewerkt voorgeschoteld. Daarna kregen beide groepen de kans om een bod uit te brengen op het meubel. De groep die zelf het meubel had in elkaar geknutseld, bood gemiddeld meer dan 50 procent hoger dan degenen die zelf niets hadden moeten doen.

Andere experimenten, met onder andere Lego en origami, toonden hetzelfde aan: we waarderen meer wat we zelf hebben gemaakt. Die waardering is niet alleen sentimenteel, maar kan in geld uitgedrukt worden. Het wereldwijde succes van IKEA heeft dus niet alleen te maken met de lage prijzen, maar met de voldoening die de klanten krijgen. Opvallend is dat er geen nood is aan enige personalisatie, want er is slechts één juiste manier om een IKEA-meubel of een Lego-huis in elkaar te flansen.

Labeur leidt naar liefde

Het IKEA-effect is verwant aan het Concorde-effect, dat we hier al eerder hebben besproken: we zijn vaak irrationeel gehecht aan projecten waar we al tijd, geld of moeite hebben ingestopt.

Het IKEA-effect kan zelfs de slimsten treffen. De ‘Apple Lisa’-computer die Steve Jobs voor een groot deel zelf had ontworpen en de naam had gegeven van zijn onwettig, niet-erkend dochtertje van twee, werd een flop omdat hij te lang vasthield aan een creatie waar de concurrenten al een betere en goedkopere versie van aanboden.

“De arbeid is wat mensen gelukkig maakt”, schreef Goethe. Dat verdient verduidelijking. Uit onderzoek blijkt dat de meeste mensen eigenlijk niet graag werken, maar tegelijk uit hun werk heel veel voldoening halen. “Labeur leidt naar liefde”, was het allitererende besluit van de onderzoekers van Harvard.

PAL Nieuwsbrief

schrijf je gratis in

Blijf op de hoogte met onze dagelijkse nieuwsbrief




Jurist Jurgen Ceder (°1963, Aalst) nam enkele jaren geleden als eresenator afstand van de Belgische politiek om zich toe te leggen op het vaderschap. Vanuit die hoedanigheid overschouwt hij als analist de grote gewapende en culturele conflicten waar de wereld vandaag mee te kampen heeft.

1 gedachte over “Het IKEA-effect”

  1. Kan ik me volledig in vinden in die artikel. Ook ik werk voor een bedrijf dat me goed betaald en me veel vrijheid gunt. Maar toch voel haal ik zeer weinig voldoening uit mijn job vanwege de nul waardering die ik krijg van de bedrijfsleider en zijn belangrijkste rechterhand. Daardoor voel ik niet de behoefte om me een trotse medewerker te voelen van deze firma wat ik bij aanvang wel had.

Plaats een reactie

Delen