De wet van het dalend (grens)nut
Als je honger hebt is een broodje welkom. Misschien zelfs een tweede. Maar elk volgend broodje heeft minder nut dan het vorige. En als je er te veel eet, kan je zelfs ziek worden. Dat is, eenvoudig gesteld, de wet van het dalend grensnut.
De eerste die vorm gaf aan de wet van het dalend nut was de wiskundige Daniel Bernoulli. De wet werd verder uitgewerkt door andere denkers en wordt meestal geassocieerd met Pruisische econoom Hermann Gossen. In zijn ‘Eerste Wet’ ontwikkelde Gossen het idee dat we minder nut hebben van een goed naarmate we het reeds bezitten. Een eerste auto verandert veel aan de manier waarop een gezin leeft. De tweede is ook nuttig, maar al een stuk minder. Enzovoort. Ondernemingen houden rekening met deze wet bij hun gamma en productie.
Nut is subjectief en dus niet hetzelfde als financiële waarde. Meer zelfs, ook geld wordt minder nuttig naarmate we er meer van hebben. 100.000 euro is veel voor de meesten onder ons, maar betekent weinig voor Elon Musk.
Afkeer van risico
Het dalend nut van geld is wat de meeste mensen afkerig maakt van risico. Stel dat je netto-bezit 1 miljoen euro is. Je krijgt de kans om dat geld in te zetten bij een investering. Die biedt 50 procent kans om 2 miljoen te verdienen, maar er is ook evenveel kans dat je alles verliest. Het lijkt objectief gezien een goede zaak, want je kan dubbel zo veel winnen als verliezen. Toch zullen de meesten dit risico niet nemen, omdat ze instinctief beseffen dat er een veel groter verschil in levenswijze is tussen iemand die niets heeft en iemand met een miljoen, dan tussen iemand met een miljoen en iemand met drie miljoen.
Het dalend grensnut is ook het idee achter verzekeringen. Verzekeringen zijn financieel voordelig voor de ondernemingen die ze verkopen, wat betekent dat wij er gemiddeld aan verliezen. Toch zijn we bereid om verlies te nemen om het risico te vermijden alles kwijt te spelen. Een brandverzekering voor je huis of een autoverzekering tegen schade aan derden (die zeer hoog kan oplopen) zijn een goed idee. Tegelijk kan je beter je eigen verzekeraar zijn voor risico’s waarbij je de schade kan dragen zonder dat dit ernstig ingrijpt op je levenswijze, zoals een brillenverzekering, verzekering tegen schade aan de tuin of een bijkomende garantie op elektronische producten.
