De gok van Pascal

Bij moeilijke keuzes moet je niet alleen denken aan de kans dat het goed of slecht afloopt, maar ook aan de (wan)verhouding tussen de mogelijke gevolgen.

Blaise Pascal was een genie. Hij legde de grondslag van de kansberekening en vond al in de 17^e eeuw de eerste rekenmachine uit. Een andere erfenis ligt in de religieuze sfeer. Met wat bekend is geworden als ‘de gok van Pascal’ verdedigde hij zijn diepe geloof in God tegenover zijn vrienden in de wetenschap, waar scepticisme toen al in de mode was.

De gok kan eenvoudig samengevat worden: God bestaat of Hij bestaat niet. Aangezien noch het een, noch het ander aangetoond kan worden, is het verstandig onze keuze te laten leiden door de mogelijke gevolgen. Als een scepticus gelooft in God en daar naar leeft, verliest hij weinig en wacht hem op het einde eeuwig leven en geluk. Indien hij dat niet doet, zal hij wat meer tijdelijk genot ervaren tijdens het leven, maar verliest hij daarna alles.

Huis-tuin-en-keukenfilosofen als u en ik zullen de neiging hebben het simplisme van de gok van Pascal snel naar de prullenmand te verwijzen. Maar Pascal was geen idioot en zijn stelling is al eeuwen voer voor filosofen. Ik denk dat er veel terechte bezwaren bestaan tegen de redenering van Pascal, maar het beginsel dat je keuzes niet alleen laat afhangen van de kans dat bepaalde gevolgen zich zullen voordoen, maar ook van de mogelijke wanverhouding tussen die gevolgen, is verstandig.

De gok over de islam

Om een voorbeeld te geven: de organisatoren van de IJzerwake hadden zich niet alleen moeten afvragen of Frontnacht voor problemen kon zorgen, maar ook wat de verhouding was tussen wat ermee gewonnen en verloren kon worden.

Ik gebruikte het argument deze week nog in een discussie op Facebook, met een verstandige man die daar optimistischer over is dan ik, over de vraag of de islam ten goede kan veranderen. Hij noch ik kunnen onze stelling bewijzen, hoogstens aannemelijk maken. Maar de wanverhouding tussen de mogelijke gevolgen is groot. Indien het wel goed komt en het Westen een onnodig strikt beleid voert tegen verdere islamisering, dan heeft dat probleemvolle, maar beheersbare gevolgen. Maar wat zullen de gevolgen zijn indien de islamitische aanwezigheid in het Westen blijft toenemen en deze godsdienst onverbeterlijk blijkt?