China houdt partijcongres terwijl internationale spanningen verder oplopen

Het voorbije weekend begon het 20^e partijcongres van de Communistische Partij in China. President Xi Jinping beloofde daarbij zijn land door ernstige uitdagingen te loodsen. Hij gaf aan het pad verder te volgen dat China in botsing brengt met het Westen.

Xi staat aan de vooravond van zijn derde machtstermijn, illustratief voor zijn steeds toenemende macht binnen China. De Chinese leider klonk dan ook erg zelfverzekerd en benadrukte de groeiende kracht en de toenemende invloed van China onder zijn bewind.

Maar hij benadrukte ook herhaaldelijk de uitdagingen waar het land voor staat. Xi beschreef de afgelopen vijf jaar als “hoogst ongebruikelijk en buitengewoon” en zei dat de regerende Communistische Partij China door “een grimmige en complexe internationale situatie” en “enorme risico’s en uitdagingen die de ene na de andere kwamen” heeft geleid.

Op de eerste plaats kwam natuurlijk de coronapandemie, waar China heel draconisch tewerk gaat, tot ongenoegen van velen. Xi wil echter van geen wijken weten. Naar eigen zeggen heeft hij “het leven en de gezondheid van mensen beschermd”.

“Marxisme is de fundamentele leidende ideologie waarop onze partij en ons land zijn gebaseerd en gedijen” – Xi Jinping

Taiwan

Op geopolitiekvlak had hij het over Hong Kong en Taiwan. Bij de eerste had hij “chaos” vervangen door “bestuur” en bij de laatste had hij “een grote strijd” gevoerd tegen “onafhankelijheidstroepen”. De aandacht voor Taiwan wijst volgens experten op hernieuwde urgentie om hier vooruitgang te boeken. De Chinese president kreeg ook het luidste en langste applaus wanneer hij het daarover had.

Hij zei dat China “zou streven naar vreedzame hereniging”, maar gaf een grimmige waarschuwing: “We zullen nooit beloven af te zien van het gebruik van geweld en we behouden ons de mogelijkheid voor om alle noodzakelijke maatregelen te nemen.”

Zelfredzaam

Xi schetste brede richtingen voor de komende vijf jaar en zei dat China zich zou concentreren op “onderwijs van hoge kwaliteit” en innovatie om “de groei te vernieuwen” in de door de crisis getroffen economie van het land. China zal “de inspanningen versnellen om meer zelfredzaamheid in wetenschap en technologie te bereiken”, zei hij, in opmerkingen die slechts kort na zijn schadelijke optreden tegen de particuliere sector van het land en grote technologiebedrijven komen.

De president beloofde ook om de inspanningen te versnellen om het Volksbevrijdingsleger uit te bouwen tot een “leger van wereldklasse”, en beloofde het vermogen van het leger om de nationale soevereiniteit te beschermen en strategische afschrikking op te bouwen en het “vermogen om te winnen” te verbeteren.

Xi’s toespraak was doorspekt met de Chinese term voor “veiligheid” – die ongeveer 50 keer viel. Hij noemde de nationale veiligheid de “basis van de verjonging van de Chinese natie” en drong aan op het verbeteren van de veiligheid in het leger, de economie en “alle aspecten”, zowel in binnen- als buitenland.

Marxisme

Er was verder aandacht voor marxisme en ideologie. “De plechtige historische verantwoordelijkheid van de Chinese communisten”, noemde Xi het. “Onze ervaring heeft ons geleerd dat we, op het fundamentele niveau, het succes van onze partij en het socialisme met Chinese kenmerken te danken hebben aan het feit dat het marxisme werkt, vooral wanneer het is aangepast aan de Chinese context en de behoeften van onze tijd” en “Marxisme is de fundamentele leidende ideologie waarop onze partij en ons land zijn gebaseerd en gedijen.” Xi prees de moed van zijn partij om na te denken over de ontwikkeling van het socialisme.

Hegemonie

Xi benadrukte ook de “snelle veranderingen in de internationale situatie”, een verwijzing naar de rafelende banden tussen China en het Westen, die verslechterden door de stilzwijgende steun van Peking aan Moskou na de Russische invasie van Oekraïne.

Hij zei dat China “een duidelijk standpunt heeft ingenomen tegen hegemonisme en machtspolitiek” en “nooit heeft geaarzeld” in verzet tegen unilateralisme en “pesten” – in een schijnbare prik in wat Peking beschouwt als een door de VS geleide wereldorde die moet worden ontmanteld en vervangen worden door iets nieuws.

Technologische stilstand

De pesterijen van Amerika waar Xi het over had, lijken te slaan op de maatregelen genomen door het Amerikaanse ministerie van Handel. Dat besliste om strengere controles uit te oefenen op bedrijven die microchips exporteren en de apparatuur om die te produceren. Amerika eist dat de bondgenoten hetzelfde doen. De stengere vereisten zullen ook gelden voor oudere en minder geavanceerde chips die bestemd zijn voor Chinese bedrijven, evenals halfgeleiderproductieapparatuur van Amerikaanse bedrijven die voorheen niet onder de regels viel.

De Verenigde Staten willen zo verhinderen dat China geavanceerde computerchips kan verkrijgen, supercomputers kan ontwikkelen of geavanceerde halfgeleiders produceren die worden gebruikt in militaire toepassingen. Bevriende naties vallen niet onder regels, maar als toonaangevende bedrijven uit bijvoorbeeld Japan en Nederland niet samenwerken met het Amerikaans beleid, dreigen ze wel op een zwarte lijst te komen. De maatregelen zouden een ongeziene klap voor de Chinese technologische industrie betekenen. De regering-Biden gaat daarmee zelfs heel wat verder dan de regering-Trump in het verleden. De acties illustreren de escalatie van de Amerikaanse inspanningen om de Chinese technologische ontwikkeling te beperken.