Poetins nucleaire chantage

Hoe moet het Westen reageren als Poetin atoomaanvallen uitvoert op Oekraïne?

We hebben geen informanten in het Witte Huis, maar het is duidelijk dat daar inzake buitenlands beleid nu naar andere en beter onderlegde adviseurs wordt geluisterd en niet meer naar de idioten – met excuses voor het onacademische taalgebruik – die verantwoordelijk waren voor de beschamende terugtocht uit Afghanistan, nota bene op een moment dat de situatie redelijk goed gestabiliseerd was. Maar nu reageerde president Biden correct op Poetins nucleaire chantage door te zeggen dat een Russische atoomaanval zou kunnen leiden tot ‘Armageddon’. Totale vernietiging dus.

Josep Borrell, de topdiplomaat van de EU, gaf het verkeerde antwoord door aan te kondigen dat een Russische atoomaanval op Oekraïne beantwoord zou worden met een gezamenlijke “verwoestende” aanval van de VS, de EU en de NAVO op de Russische strijdkrachten, maar alleen met conventionele wapens. Misschien is dat een deugdelijke optie. Maar het was verkeerd dat openlijk te zeggen. Dit zou ertoe kunnen leiden dat Poetin gelooft dat het Westen geen nucleaire reactie aandurft. Laat de vijand minstens in de onzekerheid.

Mutual Assured Destruction

De ‘balance of terror’ heeft meer dan zeventig jaar gewerkt, omdat de tirannen in Moskou en Peking er niet aan twijfelden dat de VS op een atoomaanval zouden reageren met een nucleaire tegenaanval die hun hele land van de aardbodem zou wegvegen, inclusief henzelf. Maar de regering-Biden heeft zo’n zwak en autodestructief binnen- en buitenlands beleid gevoerd, dat vele tirannen met atoomwapens tot voor kort heimelijk wel zullen getwijfeld hebben…. Zou die stotterende, oude sukkel wel durven terugschieten? En met het buitenlands beleid van de EU was het nog erger. De NAVO leek “hersendood” te zijn, om Macron te citeren.

De ‘balance of terror’ staat of valt met geloofwaardigheid, en de westerse geloofwaardigheid was ernstig ondermijnd. Tot Poetin in Oekraïne binnenviel en het Westen eindelijk wakker werd in de militaire realiteit. Daarom was het ‘Armageddon’-antwoord juist en het ‘conventionele’ gevaarlijk. De optie van een nucleaire reactie op een nucleaire aanval mag niet a priori uitgesloten worden. Als de Russen bijvoorbeeld drie tactische kernwapens afvuren op Oekraïense militaire doelen, is het vernietigen van drie gelijkaardige Russische doelen met tactische kernwapens misschien een afdoende antwoord, maar iemand met gelijke munt terugbetalen is géén escalatie. Kan dat tot een escalatie leiden? Natuurlijk, het kan, maar het is niet onvermijdelijk. Waarschijnlijk krabbelt Poetin dan terug.

Taiwan eerst

Is de conventionele optie van Borrell zinloos? Nee, die zou ook kunnen werken, maar ze zou evengoed tot nucleaire escalatie kunnen leiden. Alle opties houden risico’s in en niets doen … is nóg gevaarlijker. We weten gewoon niet hoe Poetin op beide scenario’s zal reageren. Maar men moet beseffen dat men met conventionele wapens tien, vijftig of honderd keer meer verwoestingen zal moeten aanrichten om hetzelfde afschrikwekkende effect te bereiken. Dan moet men blijven aanvallen tot de Russische strijdkrachten volledig vernietigd zijn of helemaal uiteenvallen door massale deserties, wat een heel waarschijnlijke ontwikkeling is. En men moet doorgaan tot het Poetin-regime ineenstort en Rusland gedwongen wordt afstand te doen van zijn status als grote mogendheid. Dan, en alleen dan, zullen ook China, Noord-Korea, Pakistan en Iran begrijpen dat het gebruik van kernwapens niet loont.

Maar als Poetin na een atoomaanval op Oekraïne op een of andere manier aan de macht kan blijven en/of als Rusland daarna gewoon zijn oude machtspositie als grote mogendheid kan behouden, dan zal het hele mechanisme van wederzijdse afschrikking ineenstorten. Dan zal iedereen zien dat het gebruik van kernwapens een aanvaardbaar risico is. En dát zal op langere termijn pas echt tot escalaties leiden, en tot oorlogen waarin niet alleen met kernwapens wordt gedreigd, maar ook echt gevochten. In Taiwan het eerst.