Geen leeftijdsonderzoek meer voor asielzoekers: minstens 150 jongeren slapen op straat

Dinsdag komt de werkgroep ‘Audit’ van de asiel-en migratiediensten voor de eerste keer samen. De aanbevelingen uit de audit die begin oktober werd voorgesteld moeten zo snel mogelijk omgezet worden in acties, meldt staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole De Moor. “Ik heb geen audit laten uitvoeren om stof te laten vergaren in een kast”, reageert de cd&v-politica. Intussen slapen in de hoofdstad minstens 150 jongeren, waarvan een deel niet-begeleide minderjarigen, noodgedwongen op straat.

De werkgroep Audit zal zich buigen over alle aanbevelingen die naar voor zijn gekomen uit de audit en moet de uitwerking van een eengemaakte migratiedienst verzorgen. Die werkzaamheden moeten uiteindelijk een blauwdruk vormen. Deze werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de beleidscel van de staatssecretaris voor asiel en migratie, medewerkers van het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen, medewerkers van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen, medewerkers van de Dienst Vreemdelingenzaken en medewerkers van Fedasil.

Versnippering

Er zijn in ons land vier verschillende diensten verantwoordelijk voor de verschillende stappen die een asielaanvrager moet doorlopen. De Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) regelt en controleert het verblijf, het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatslozen (CGVS) oordeelt over de asielaanvragen, Fedasil verzorgt de opvang en de rechtsprekende Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) doet uitspraak over beroepen tegen individuele beslissingen in vreemdelingenzaken.

Die versnippering zorgt voor tijdverlies: de diensten moeten continu in overleg met elkaar zijn, komen regelmatig in conflict en de gebrekkige digitalisering verhoogt de administratieve last voor diensten die nu al lijden onder grote personeelstekorten. Daarnaast is het ook voor aanvragers soms ingewikkeld om te weten bij welke instanties ze moeten aankloppen.

E-migration

Om schommelingen in werklast vlot op te vangen wil De Moor dat er binnenkort gewerkt wordt met een korf van medewerkers uit de verschillende diensten die snel inzetbaar kunnen zijn waar nodig. Daarnaast zullen de diensten eerst veel nauwer samenwerken, om dan ooit over te gaan tot een volledige fusie.

Digitalisering moet volgens De Moor de hele keten ook efficiënter maken. “E-migration is de toekomst voor alle migratiediensten”, geeft ze aan. “Snel en efficiënt procedures doorlopen en snel en efficiënt communiceren met degene die iets nodig heeft van asiel en migratie.” Vandaag gebeuren nog veel stappen in de verblijfsaanvraag handmatig, waardoor de kans op fouten of het verloren gaan van informatie reëel is. Doorgedreven elektronische werkprocessen zijn hier een oplossing voor. De medewerkers vragen hier zelf om en willen op een moderne en snelle manier kunnen werken.

Een reorganisatie van de asieldiensten is op zich geen slecht idee, maar een mirakeloplossing is het niet. Volgens staatssecretaris De Moor zal het aantal mensen dat opvang vraagt in België tegen het einde van het jaar de kaap van 100.000 overschrijden. Dat is een absoluut record: tijdens de asielcrisis in 2015 kwamen er 44.000 aanvragers aan in België.

Uitgestelde botscans

30.000 ‘klassieke’ asielzoekers uit landen als Afghanistan, Syrië, Palestina, Georgië, Albanië… Tel daarbij nog eens 60.000 Oekraïners met een speciaal tijdelijk beschermingsstatuut, en je komt al aan 90.000 mensen die opvang vragen. Dat aantal zal tegen eind december boven de 100.000 liggen, voorspelt De Moor. De asieldiensten kunnen de torenhoge instroom niet aan en daardoor slapen er momenteel naar schatting zo’n 150 jongeren op straat, waarvan minstens een deel niet-begeleide minderjarigen.

Fedasil biedt door de migratiecrisis geen opvang meer aan minderjarige asielzoekers als er twijfel bestaat over hun leeftijd. Wettelijk gezien moeten ze het voordeel van de twijfel krijgen maar de overheid weigert hen een leeftijdsonderzoek. Eigenlijk hebben ze recht op een drievoudige botscan in een ziekenhuis, maar dat leeftijdsonderzoek wordt sinds eind oktober uitgesteld. Omdat de jongeren op straat slapen, hebben ze vaak dringendere medische zorgen nodig. Op dit moment is er sprake van een kleine epidemie van schurft en huiddifterie. Van alle asielzoekers die zich aanmelden en beweren minderjarig te zijn, is slechts één op de drie dat volgens de scans ook effectief. Kinderen, moeders en gezinnen krijgen voorrang in de opvang, waardoor het voor alleenstaande mannen en jongeren waarbij er twijfel bestaat over hun leeftijd niet mogelijk is om momenteel opvang te krijgen.

“Bedrog”

Volgens Kamerlid Dries Van Langenhove (Vlaams Belang) is het onbegrijpelijk dat de Dienst Voogdij de botscans voorlopig uitstelt. “Indien er twijfel bestaat over de opgegeven leeftijd moet snel en consequent een leeftijdsonderzoek volgen”, vindt hij. “Vastgesteld bedrog mag bovendien niet zonder gevolgen blijven, want wie dergelijk misbruik ongestraft laat, moedigt alleen anderen aan om op hun beurt hun kans te wagen.” Gezien het hoge aantal aanvragers dat uiteindelijk toch minderjarig blijkt, is er volgens het Kamerlid sprake van “systematisch misbruik en bedrog op grote schaal”.

“Dit probleem moet bij de wortel aangepakt worden door het fenomeen van de jeugdmigratie zelf aan banden te leggen”, aldus Van Langenhove. “Op Europees niveau moet dit land eindelijk op tafel slaan om de bestaande, lakse EU-regelgeving ter zake aan te scherpen.”