In september hebben de leden van de Vlaamse regering hun beslissing om uit Unia te stappen officieel gemaakt. De opzegging van het samenwerkingsakkoord is gekoppeld aan de oprichting van een Vlaams Mensenrechteninstituut. Daar gaf het parlement afgelopen woensdag groen licht voor, maar dat was niet naar de zin van alle fracties. “Dit mensenrechteninstituut is natuurlijk een politiek compromis”, vertelt Vlaams Belang-parlementslid Filip Dewinter. “In feite wilde de N-VA, net zoals wij, af van Unia.”
Het Vlaams Mensenrechteninstituut (VMRI) moet het centrale loket worden waar Vlaamse burgers zich toe kunnen wensen wanneer ze van mening zijn dat hun mensenrechten geschonden worden of dat ze gediscrimineerd worden. De bevoegdheden zullen dus groter zijn dan bij Unia, want dat was niet bevoegd voor bijvoorbeeld discriminatie op basis van geslacht. De Raad van State, een reeks middenveldorganisaties en de linkse oppositiepartijen vrezen dat slachtoffers van discriminatie minder gemakkelijk juridisch geholpen zullen kunnen worden.
Geen vertegenwoordiging van Vlaams Belang
Het Vlaams Belang vreest dat het Vlaams mensenrechteninstituut gewoon een tweede Unia zal worden, maar stelt zich ook vragen over de samenstelling van de raad van bestuur. Bij Unia zetelden er vertegenwoordigers van alle partijen in de raad van bestuur – op basis van de samenstelling van het parlement. Bij het Vlaams Mensenrechteninstituut zal men werken met open kandidaatstelling. “Na 35 jaar parlement weet ik wat dat betekent”, aldus Dewinter. “Dat betekent iedereen erin, behalve het Vlaams Belang.” Zijn partij is ervan overtuigd dat het Mensenrechteninstituut daarmee zélf tegen de mensenrechten zondigt. “Een van de mensenrechten zegt dat in een democratie de vertegenwoordiging van alle democratische krachten moet worden gerespecteerd. Dat gebeurt blijkbaar overal, maar niet in het Mensenrechteninstituut.”
Daarnaast vreest Dewinter voor een zoveelste alternatieve rechtbank. “Deze gevaarlijke evolutie zorgt ervoor dat we van een democratie naar een juristocratie evolueren. “De mensenrechten, en vooral de activistische interpretatie ervan door politiek geëngageerde rechters allerhande, zorgt ervoor dat moraal vervangen wordt door recht. De mensenrechten zijn goedbedoeld, maar worden permanent misbruikt om een politieke agenda door te drukken.” En al die zogenaamde mensenrechten zijn té vaag, té algemeen. Daardoor kunnen rechters die naar eigen interpretatie gebruiken. We hebben migrantenrechten, we hebben transgenderrechten, we hebben minderheidsrechten, we hebben homorechten, we hebben kinderrechten, we hebben vrouwenrechten”, aldus Dewinter. “Zijn al die rechten slecht of fout? Dat hebt u mij niet horen zeggen, absoluut niet. Meestal zijn die rechten zo algemeen en vaag dat je er onmogelijk tegen kunt zijn.”
Vlaams-nationale ontvoogdingsstrijd
N-VA-parlementslid Kris Van Dijck noemde vanuit zijn overtuiging als Vlaams nationalist de oprichting van het Vlaams Mensenrechtenideologie het resultaat van “een emancipatorische ontvoogdingsstrijd voor de rechten, álle rechten, van Vlamingen.” En in tegenstelling tot wat criticasters beweren, zal het instituut volgens Van Dijck géén zoveelste activistische rechtbank, maar ook geen lege doos worden. “We stellen het simpel basisprincipe van de bemiddeling centraal. Niet het conflictmodel zal tot een betere samenleving leiden, maar wel het overleg en het samen inzien van”, vertelt Van Dijck. “Het nieuwe Vlaams Mensenrechteninstituut moet een baken zijn dat zoveel als mogelijk de vermeende dader en het vermeende slachtoffer rond de tafel krijgt.”
De linkse oppositiepartijen vrezen dat de bescherming van de slachtoffers sterk zou afkalven. “Wat we zien, is dat er het voorbije jaar negen kritische adviezen zijn geweest, en niet zomaar van de minsten”, vertelde Groen-parlementslid An Moerenhout. “Van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV), van de Ouderenraad, van GRIP (Gelijke Rechten voor Iedere Persoon met een Handicap). Stuk voor stuk waren ze negatief.” Daarnaast stellen ze zich vragen over de strakke timing. De uitstap uit Unia heeft als voorwaarde dat het Vlaams Mensenrechteninstituut op 15 maart 2023 volledig operatief is, met een gekozen Raad van Bestuur en dergelijke.
Lees ook: