Marnixring De Loteling schenkt collectie over conscriptie en loting aan Letterenhuis

Ter gelegenheid van haar 20-jarig bestaan schonk Marnixring De Loteling uit Antwerpen afgelopen vrijdag haar collectie over de conscriptie en de loting aan het Letterenhuis. De plechtige overhandiging gebeurde tijdens een viering in het Antwerpse stadhuis, waar onder anderen voorzitter Luc Vrelust en Antwerps burgemeester Bart De Wever de leden toespraken.

De jonge, oorlogvoerende Franse Republiek voerde de conscriptie – een systeem van gedwongen inlijving – in omdat een leger van vrijwilligers en huurlingen niet meer volstond. Daarbij werden alle jongemannen van 20 jaar – de zogenaamde conscrits – ingeschreven voor militaire dienst. Door middel van een loting werd bepaald wie zijn dienstplicht ook effectief moest vervullen.

Boerenkrijg

De conscriptie werd in de Franse tijd in de Zuidelijke Nederlanden ingevoerd in 1798, in Holland in 1810 en later ook in het nieuwe België. Het systeem, dat uiteindelijk meer dan 100 jaar zou standhouden, was een van de belangrijkste oorzaken van de Boerenkrijg. Het was een doorn in het oog van de lagere klasse, omdat het welgestelde rekruten toeliet om tegen vergoeding een ‘vrijwillige’ plaatsvervanger te sturen. In zijn roman ‘De loteling’ uit 1850 plaatste Hendrik Conscience de loting in een sociaal en maatschappelijk kader.

In 1909 werd de loting vervangen door de dienstplicht voor één zoon per gezin. In de aanloop van de Eerste Wereldoorlog voerde België onder impuls van koning Leopold II de algemene dienstplicht in.

Hendrik Conscience

In zijn toespraak stak de voorzitter van Marnixring De Loteling, Luc Vrelust, de loftrompet over onder anderen Johan Vanhecke, die met ‘Voor moedertaal en vaderland’ een biografie schreef over Hendrik Conscience. Daarin benadrukt de auteur “de belangrijke en onbesmette rol die Conscience speelde in de ontvoogding van het Vlaamse volk”. Ook weerlegt hij het “gratuite ‘fake news’ dat een deel van de culturele wereld nog steeds verspreidt over de persoon die de eerste Vlaamse roman durfde te schrijven”. “Hendrik Conscience gaf het onmondige Vlaanderen zijn identiteit terug”, aldus Vrelust.

De opdracht van Marnixring De Loteling bestaat erin Hendrik Conscience in de aandacht te houden en het drama van de conscriptie en de loting niet te laten vergeten. Vrelust verwees ook naar de oorlog in Oekraïne, waardoor de massale rekrutering van soldaten in Europa terug van weggeweest is.

Volksverheffing

Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA) merkte op dat het alleen “gewone, simpele Vlamingen” waren die werden uitgeloot. “Vlamingen die de taal spraken die de elite alleen goed genoeg vond voor de boeren, de huismeid of voor het straatarme proletariaat dat in Gent of in Aalst in schrijnende armoede aan de machines mocht gaan staan”, schetste hij.

“Conscience kende de sociale realiteit van dat Vlaanderen”, vervolgde De Wever. “Het was zijn ambitie om het volk te verheffen. En hij gebruikte daarvoor zijn grootste talent: zijn schrijverspen.”

Daarin ontwaarde De Wever een verschil met de intellectuele elite in het hedendaagse Vlaanderen, die net spuwt op volksverheffing. “Gemeenschapsgevoel mag absoluut niet meer in de weg staan van het kosmopolitische individu, dat zich moreel superieur waant”, hekelde hij. “En wie nog spreekt over identiteit en het belang daarvan om tot verbinding te komen, is een ‘racist’, een ‘achterlijke’ en een ‘koloniaal’.”

Verhalen over het verleden, zoals die van Conscience, zijn volgens De Wever niet meer gewenst. “Het verleden dient alleen nog om te begrijpen hoe slecht we waren, en hoe slecht we bijgevolg zijn.”

Rode Duivels

Daarbij haalde de burgemeester van Antwerpen uit naar FIFA-baas Gianni Infantino. Die verklaarde recent dat het Westen zich nog 3.000 jaar moet excuseren voor zijn geschiedenis van de afgelopen 3.000 jaar, vooraleer het over zijn waarden mag spreken buiten Europa. “Sinds de aanval op Troje – ongeveer 3.000 jaar geleden – is het blijkbaar misgelopen”, grapte De Wever. “Daar zijn we blijkbaar veranderd in imperialisten, kolonialen en racisten, die de rest van de wereld niets te melden hebben vooraleer 3.000 jaar criminaliteit ongedaan is gemaakt door het hoofd te buigen en elke dag ‘sorry’ te zeggen.”

Ook de Rode Duivels kregen van De Wever een stevige veeg uit de pan. “Niemand heeft het lef om dat heerschap en zijn corrupte organisatie de rug toe te keren”, sneerde hij. “Een gele kaart volstaat om met de staart tussen de benen af te druipen. Op het eigen continent op elk voetbalveld door de knieën gaan om de westerse beschaving af te schilderen als misdadig, is zogezegd moedig. Daar is geen moed voor nodig. Eén stap buiten Europa, en het lef verdwijnt als sneeuw voor de zon.”

De Wever heeft naar eigen zeggen zijn buik vol van de “zelfafbraak”, die gearticuleerd wordt door “hysterische lieden die allemaal samen minder klasse en sociaal engagement hebben dan Conscience in zijn kleine teen”.