Socialist Lula wint uiterst nipt de presidentsverkiezingen van Brazilië

De verkiezingen in Brazilië zijn uitgedraaid op een fotofinish. Het verschil tussen Luiz Inácio Lula da Silva en Jair Bolsonaro bedroeg 1,8 procentpunt, ongeveer 2 miljoen stemmen op een totaal van bijna 120 miljoen stemmen.

Luiz Inácio Lula da Silva is zo een derde keer verkozen tot president van Brazilië, maar de uitslag was veel spannender dan voorspeld in de peilingen. Na de verkiezingen postte Lula een bericht op sociale media met de vlag van zijn land en het woord ‘Democracia’. Opvallend, gezien de linkse socialist eerder dictaturen zoals Cuba, Venezuela en Nicaragua verdedigde. In de campagne had Lula aangegeven vooral de hervormingen van Bolsonaro te willen terugdraaien.

De verkiezingen in Brazilië waren erg gepolariseerd en beide kandidaten speelden vooral op de man.  Tijdens zijn campagne presenteerde de aanstaande 39^e president van Brazilië geen gedetailleerd regerings- of economisch plan.

Welk beleid?

Het is dan ook de vraag was hij precies zal doen, aangezien het beleid van Bolsonaro vooral op het vlak van veiligheid en economie toch wel zeer succesvol bleek. De werkloosheid is voor het eerst in zeven jaar onder de 9 procent gezakt, de inflatie eind 2022 zal onder de 6 procent liggen, minder dan die van de Verenigde Staten en de Europese Unie, en de bbp-groeiprognose voor 2022 ligt rond de 3 procent.

Er zou nu een strijd bezig zijn binnen de socialistische partij over de economische koers die het land zal volgen. De centrale bank zou “ten dienste van het volk” moeten komen, aangestuurd door de overheid dus, met een groter risico op inflatie.

Lula beloofde om de belasting- en pensioenhervormingen van de huidige president te annuleren, die de belastingen verlaagden en het particuliere pensioenstelsel een boost gaven. De soepelere wapenwetgeving, die het aantal moorden sterk deed dalen en de veiligheid deed toenemen – de criminaliteit zakte met 36 procent -, zal waarschijnlijk ook worden teruggedraaid.

Lula, die in het verleden werd veroordeeld tot meer dan 20 jaar cel wegens bewezen corruptie, won vooral dankzij een hoge opkomst in het noordoosten, de armste regio van het land. Bolsonaro won in de grote metropolen en in het zuiden. Ook aan de grens met Venezuela, waar veel vluchtelingen van het socialisme leven, deed hij het goed.

Parlement

De nieuwe president zal aantreden met een Congres dat tegen hem is, en met een Kamer van Afgevaardigden waarvan slechts een derde van de verkozenen hem steunt. De overwinning van zijn tegenstanders in de eerste ronde op 2 oktober, had de markten gerustgesteld als een mogelijk tegengewicht voor socialistisch radicalisme.

Alles wijst erop dat de regering van Lula veel overeenkomsten zal vertonen met die van Boric in Chili, Castillo in Peru of Petro in Colombia, linkse presidenten die tot nu toe geen enkele hervorming hebben kunnen doorvoeren.

In het afgelopen decennium heeft het Braziliaanse Congres namelijk zijn macht drastisch vergroot, waardoor de reikwijdte van het ‘hyperpresidentialisme’ waaraan Brazilië al lang gewend is, is verminderd.

Het parlement is de eigen macht beginnen vergroten als gevolg van het presidentschap van de linkse Dilma Roussef. Het congres heeft nu meer armslag bij een presidentieel veto. Wijzigingen in de begroting die door wetgevers werden voorgesteld, zijn verplicht.

Onlangs keurde het Congres de formele en juridische autonomie van de Braziliaanse Centrale Bank goed. De huidige gouverneur van de Braziliaanse Centrale Bank, Roberto Campos Neto, heeft een mandaat tot december 2024, ongeacht de president. Weinig andere opkomende markten kunnen hetzelfde zeggen.

Weerstand

De gepolariseerde nationale verkiezingen hebben de regionale partijdynamiek versterkt. Verschillende centristische partijen steunden Lula in de ene staat, maar Bolsonaro in een andere. Dit leidde ertoe dat wetgevers uit dezelfde partij, maar met tegengestelde ideeën het Congres bereikten.

Maar dat is niet alles. Lula zal ook weerstand ondervinden in zijn eigen kabinet, dat zal worden gecontroleerd door Gerardo Alckmin, zijn vicepresident. Alckmin was van oudsher Lula’s rivaal tot Bolsonaro’s verschijning, wat leidde tot de alliantie van de twee. Alckmin is een man van het establishment, die er mee voor zorgt dat de elites in de EU en de VS zich achter Lula kunnen scharen. Bolsonaro liet dan weer heel lang wachten op een reactie. Velen vreesden dat hij de uitslag van de verkiezingen niet zou erkennen. Het ziet er op het moment dat we dit schrijven echter naar uit dat er geen vreemde dingen zullen gebeuren.