Vormen DéFI, Les Engagés en Crucke in 2024 een kartel?

Voor een aantal mandatarissen van Les Engagés kwam het nieuws aan als een donderslag: DéFI, Les Engagés en Jean-Luc Crucke zouden gesprekken voeren of gevoerd hebben om een kartel aan te gaan. Maar een donderslag bij heldere hemel was het niet, want vooral in Brussel pakken de donkere wolken zich samen boven de voormalige christendemocratische partij.

Verschillende Franstalige media beweren dat hun bronnen het nieuws van verleden week kunnen bevestigen: er zouden gesprekken aan de gang zijn tussen DéFI, het voormalige FDF, en Les Engagés, het voormalige cdH dat in een ver verleden de naam PSC droeg. Ook Jean-Luc Crucke van de MR zou in het verhaal van een mogelijke samenwerking betrokken zijn. Die laatste leeft al een tijdje in onmin met zijn voorzitter Georges-Louis Bouchez, die volgens Crucke te veel op Twitter zit en de Vivaldi-regering te vaak onder vuur neemt.

MR-dissident Crucke

Om met die laatste te beginnen: wat de toekomst voor Jean-Luc Crucke brengt, is hoogst onzeker. Niet alleen omdat hij afgelopen vrijdag geopereerd werd wegens kanker. We kunnen alleen maar hopen dat die operatie volledig gelukt is en dat hij snel en volledig genezen raakt. Maar op het politieke vlak zit de man al een tijdje geplaagd met wat we het dilemma van Jean-Marie Dedecker van weleer zouden kunnen noemen. Enerzijds zou hij bij de volgende voorzittersverkiezingen zijn kans kunnen wagen om de partij over te nemen, maar het is lang niet zeker dat hij daarin zou slagen. Niet iedereen bij de Franstalige liberalen is ontevreden met de vele uithalen van Bouchez, en niet iedereen die ontevreden is met Bouchez, zit op de lijn van Crucke. Dan maar een eigen partij oprichten? Aan centrumlinkse partijen in allerlei schakeringen geen gebrek in Brussel en Wallonië, en dus is het zeer de vraag of een ‘Lijst Crucke’ wel kans maakt om ergens in een kieskring een zetel binnen te halen.

Politieke wiskunde

Louter wiskundig gezien is het in het belang van zowel DéFI als Les Engagés om op een of andere manier samen te werken. De omvorming van cdH tot Les Engagés is alvast in Brussel geen succes, want de partij wordt er geteisterd door een zekere leegloop. Ook in de peilingen loopt het niet zo lekker in Brussel en zakt de partij regelmatig onder de kiesdrempel van vijf procent. Daarmee riskeren Les Engagés na de volgende verkiezingen in Brussel zonder federale en regionale verkozenen te vallen. Voor het Brussels Hoofdstedelijk Parlement zou een lijstverbinding met DéFI al kunnen volstaan, maar federaal zal er waarschijnlijk een gezamenlijke lijst nodig zijn om die ene zetel van Les Engagés veilig te kunnen stellen.

Bij DéFI is het probleem net omgekeerd: voldoende stemmen in Brussel, maar in Wallonië komen ze in het beste geval net boven de kiesdrempel van vijf procent uit. In de kleinere Waalse kieskringen is dat vaak niet voldoende om op eigen houtje aan verkozenen te raken, maar in een kartel met een andere partij kan je op die manier wel snel drie à vier federale zetels verzilveren.

Dat alles vereist natuurlijk wel dat de kiezers en de mandatarissen meestappen in het verhaal van een kartel tussen DéFI en Les Engagés, al dan niet met Jean-Luc Crucke en enkele volgelingen erbij. Het lijkt erop dat alleen de voorzitters en Crucke samengezeten hebben, of dat de gesprekken binnen een zeer beperkte kring aan de top van beide partijen gevoerd werden. Een aantal verkozenen van Les Engagés waren niet bepaald aangenaam verrast door de gesprekken, maar een aantal andere dan weer wel. Het is overigens ook niet de eerste keer dat de twee partijen met mekaar gesprekken voeren over een kartel of een alliantie, maar tot nog toe was dat dus altijd zonder resultaat.

Politiek hebben DéFI en Les Engagés zeker enige raakpunten, maar helemaal samenvallend zijn hun partijprogramma’s nu ook weer niet. Anderzijds, wanneer bepaalde verkozenen hun electorale rekening maken op basis van de laatste peilingen, is het best mogelijk dat ze alsnog enig enthousiasme zullen kunnen opbrengen voor een eventueel kartel.

Wat zegt dit over cd&v en N-VA?

Voor Vlaanderen heeft een kartel of een alliantie tussen DéFI en Les Enagagés niet meteen grote gevolgen. Het is twijfelachtig dat de paar extra zetels de meerderheid van Vivaldi zouden kunnen breken. En mocht dat toch het geval zijn, is de meest logische stap dat Les Engagés gewoon mee aan boord van Vivaldi gaan.

Maar de gesprekken illustreren wel wat er nodig is om twee partijvoorzitters samen aan tafel te krijgen voor ernstige gesprekken over een samengaan, en dat is relevant in het licht van het recente proefballonnetje rond een nieuw Vlaams kartel met cd&v en N-VA. Bij Les Engagés en DéFI hebben beide partijen een ernstig probleem, vandaar de gesprekken. Bij cd&v en N-VA heeft vooral de eerste partij een probleem, en dan wordt een samenwerking nogal snel opgevat als een poging tot vijandelijke overname. Dat laatste leidt zelden tot veel succes in de politiek.