WK voetbal in Qatar: de triomf van corruptie en schijnheiligheid

De klimaattop van Egypte was nog maar net afgelopen of het wereldkampioenschap voetbal begon in Qatar. Die twee internationale evenementen hebben iets gemeen. Ze doen weinig moeite om te verstoppen dat ze nog alleen over geld gaan. En ze getuigen steeds duidelijker van de groeiende lak van de rest van de wereld aan het moraliserende gepreek van het Westen.

Westerse regeringen zijn bereid om weg te kijken van de zonden van Qatar, zolang de schepen met vloeibaar gas blijven komen

‘FIFA Uncovered’, een vierdelige documentaire die net is uitgekomen op Netflix, is een aanrader, ook voor wie niet van voetbal houdt. Het is een verbijsterend overzicht van de evolutie van de Wereldvoetbalbond, begonnen als een sportieve, zelfs idealistische organisatie, naar een verrotte instelling waarvan omkoperij geen bijverschijnsel, maar de bestaansreden is. Van grootscheeps profitariaat (corruptie, westerse stijl), ging het naar bruine enveloppen met contant geld, overhandigd in hotelkamers van tropische paradijzen (corruptie, Afrikaanse stijl).

Voetbal in de woestijn

Het eerste WK dat onder de tafel werd gekocht was dat van Zuid-Afrika in 2010. Het land betaalde 10 miljoen dollar om de doorslaggevende stemmen van de Caraïbische voetbalorganisatie te krijgen. Ook Rusland (2018) en Qatar konden enkel gastland worden via steekpenningen, die niet al te subtiel worden gevraagd of aangeboden.

Smeergeld was dan ook het enige argument van Qatar. Het land heeft geen voetbaltraditie en moest alle stadions nog bouwen. Het heeft niets te bieden aan bezoekers die meer willen dan voetbal in de woestijn. Bier, de onafscheidelijke gezel van voetbalplezier, zal in Qatar enkel kunnen genuttigd worden op bepaalde tijdstippen en in bepaalde zones.

Het WK kon ook niet doorgaan in de zomer, zoals gewoonlijk, maar moest omwille van de hitte naar november verplaatst worden, waardoor voetbalfans het in de rest van de wereld moeten doen zonder de zomerse sfeer van vorige WK’s. Qatar probeerde wat lokale ambiance te creëren met een ingehuurd fanlegioen, buitenlandse supporters die hun reis- en verblijfskosten terugbetaald kregen met nog een dagvergoeding bovenop, maar dat hielp niet. De eigen ploeg, bestaande uit buitenlandse huurlingen die nog snel de Qatarese nationaliteit hadden gekregen, presteerde zo slecht in de openingswedstrijd dat het stadion al na de eerste helft leegliep.

Onze helden

En dan zijn er natuurlijk de morele bezwaren tegen de keuze voor Qatar. Het Europees Kampioenschap van twee jaar geleden was een festival van morele deugpronkerij. Voetballers knielden voor Black Lives Matter. De UEFA zelf tooide zich in regenboogkleuren, als protest tegen een Hongaarse wet die verbiedt dat op de scholen transideologie en homoseksualiteit worden gepromoot. Dezelfden die toen van voetbal officieel een vehikel voor het promoten van verheven waarden hebben gemaakt, nemen nu deel aan een evenement dat met smeergeld werd gekocht en dat moet dienen om het prestige op te vijzelen van een middeleeuwse dictatuur, waar homoseksualiteit strafbaar is, vrouwenrechten een grap zijn en gastarbeiders zich doodwerken – vaak letterlijk – voor een halve euro per uur.

In de westerse pers klinkt veel kritiek op Qatar, maar de spelers en ploegen zijn opvallend stil. Naast de Engelse ploeg – waarover er al discussie was – zullen nog weinigen knielen voor BLM. De Franse ploeg was de eerste die ook besloot de ‘OneLove’-armband, symbool van solidariteit met gediscrimineerde homo’s, niet te dragen, “uit respect voor het gastland”. Ook de anderen, waaronder België, trokken hun staart in toen FIFA dreigde met een gele kaart voor de kapitein van de ploeg.

In een bizarre toespraak verdedigde FIFA-voorzitter Gianni Infantino het gastland tegen alle kritiek

Mahsa Amini is George Floyd niet

Het begin van de match van Engeland tegen Iran toonde het verschil tussen aanstellerij en echte moed. Aan de ene kant de Engelse ploeg die nog steeds knielt voor BLM, want dat mag van Qatar en de FIFA, maar die wel de OneLove-armband achterwege liet die aanvoerder Harry Kane nochtans gezworen had te zullen dragen.

Aan de andere kant het Iraanse team dat ostentatief weigerde het eigen volkslied te zingen uit solidariteit met het straatprotest dat Iran in de greep heeft sinds Mahsa Amini in september werd doodgeslagen door de religieuze politie van Iran. Honderden betogers zijn al neergeschoten. In Iran is dissidentie levensgevaarlijk, ook voor topsporters. In 2020 werd worstelaar Navid Afkari nog opgehangen na deelname aan straatprotest. De huidige president van Iran, Ebrahim Raisi, speelde als jonge procureur trouwens een belangrijke rol in de vervolging en executie van Habib Khabiri, kapitein van het toenmalige nationale voetbalelftal. De Iraanse voetballers riskeren wel wat meer dan die ene gele kaart die genoeg was om onze eigen helden terug in hun mand te jagen.

Omwille van de smeer

De beslissing van FIFA om gele kaarten te geven voor het dragen van regenboogkleuren, die de UEFA in 2020 nog in haar eigen logo plaatste, is niet alleen een toegeving aan gastland Qatar, maar een symbool van het groeiende verzet in de rest van de wereld tegen het opdringen van westerse waarden.

De toespraak van Gianni Infantino op de openingspersconferentie stond ook in het teken van die tegenstelling. Infantino is een omhooggevallen voetbalambtenaar die baas werd van FIFA nadat alle topfiguren in opspraak waren gekomen. Hij mist de duivelse geslepenheid van zijn voorganger, Sepp Blatter, maar is wel slim genoeg om te weten wie er beslist over zijn job en zijn jaarloon van 3 miljoen euro. Dat is niet de Europese voetbalbond UEFA, zijn vorige werkgever, maar de rest van de voetbalwereld, die geen boodschap heeft aan moraliserende westerlingen.

In een bizarre toespraak verdedigde Infantino het gastland tegen alle kritiek. Zijn bolle retoriek was eerder lachwekkend en zijn tekst gevuld met bespottelijke onzin. Infantino beweerde onder andere goed te weten wat discriminatie betekent omdat hij als kind ros haar had, maar idioten hebben het voordeel dat ze soms waarheden uitspreken die sluwere mensen ongezegd laten. Hij merkte op momenteel in Qatar veel vertegenwoordigers te zien van westerse regeringen. Gas is de reden. Qatar heeft na Rusland de grootste aardgasreserves ter wereld en vult daarmee de gaten die in Europa zijn gevallen door het stopzetten van de Russische aanvoer. Westerse regeringen zijn bereid om weg te kijken van de zonden van Qatar, zolang de schepen met vloeibaar gas blijven komen. Net zoals westerse voetballers bereid zijn hun politieke aanstellerij te stoppen tot ze weer voor een publiek staan waar ze daar meer mee kunnen winnen dan verliezen.