Cricket: niet Brits, niet Aziatisch, maar Vlaams!

Cricket is een bijzonder populaire sport. Het moet enkel voetbal voor zich laten gaan qua wereldwijde populariteit. Het wordt vooral gespeeld en gevolgd in landen van het Britse Gemenebest, in het bijzonder op het Indische subcontinent. Een product van de Engelse geschiedenis. In Vlaanderen is de interesse kleiner. Nochtans…

De meeste mensen zullen de meest populaire sportlieden op aarde wel kunnen opsommen. Met meer dan een half miljard Instagramvolgers staat Ronaldo afgetekend op nummer 1. Zijn rivaal Lionel Messi heeft er 384 miljoen en is zo de tweede populairste sporter op Instagram. Nummer drie is wat moeilijker. Kent iemand Virat Kohli? Met 225 miljoen volgers op Instagram is hij nochtans een échte beroemdheid.

Kohli is een superster in India en kapitein van de nationale cricketploeg en van zijn eigen team, sinds 2013 al. Hij is de beste ‘batsman’ ter wereld en geldt als een van de commercieel meest aantrekkelijke sporters op aarde. Beter dan Neymar, Lewis Hamilton of Mo Salah. Andere cricketspelers halen tot 30 miljoen volgers.

Spelregels

Nochtans, de gemiddelde Vlaming kent weinig van de sport. Cricket wordt gespeeld op een ovaalvormig grasveld. In het midden ligt een ‘pitch’. Op deze pitch staan witte lijnen die aangeven waar men moet rennen (‘runs’). Aan beide kanten van de pitch staan ‘wickets’. De wickets bestaan uit drie rechtopstaande paaltjes die met zodanige tussenruimte op een rijtje zijn gezet dat de bal er niet tussen door kan. De paaltjes heten ‘stumps’. De toppen van de stumps worden overbrugd door twee kleine houtjes die ‘bails’ worden genoemd. De zo ontstane constructie is zo instabiel dat de bails al bij een geringe aanraking van de wicket op de grond vallen.

Het spel verloopt in slagbeurten met 2 teams van 11 man. Het ene team is aan slag (‘batten’), het andere verdedigt (‘bowlingteam’). Elke slagbeurt duurt totdat 10 van de 11 slagmensen (‘batsmen’) uit zijn of het maximum aantal gebowlde ballen is bereikt. Een groepje van zes correct gebowlde ballen is een ‘over’. Belangrijke wedstrijden zijn iets anders en duren langer. De regels rond slaan en vangen van ballen hebben iets van honkbal weg. Dat wijst op een mogelijk gedeelde geschiedenis van knuppelspelen of slagbalspelen. Al in de vroege middeleeuwen bestonden er dergelijke volksspelen.

Oorsprong

Het verhaal van cricket vóór 1650 is een beetje een mysterie. De eerste verwijzingen naar een spel dat cricket werd genoemd, verschenen rond 1550. Er wordt aangenomen dat het woord cricket is gebaseerd op het woord ‘cric’, wat een kromme stok betekent (verwant met het Engelse boef: crook, denk aan ‘crooked Hillary’). Vroege vormen van cricket gebruikten een gebogen knuppel om mee te slaan, vergelijkbaar met een hockeystick. Engelse historici zeggen dat de sport in Zuidoost-Engeland is ontstaan. De Fransen zeggen dat de Engelsen het hebben overgenomen toen ze in Frankrijk waren tijdens de Honderdjarige Oorlog. Dat kan misschien half kloppen. Onderzoek van de Australiër Paul Campbell is echter duidelijker en wijst naar Vlaanderen, toen een Frans leengebied.

Vlaanderen

In het Middelnederlands sprak men eerder al over “met de krik ket-sen”. Bovendien was er al het woord ‘krickstoel’, een kruk waar men in de kerk op knielde en die leek op een wicket. Het woord is etymologisch verwant aan het Franse ‘croquet’, waarvan vroege vormen ook met een gebogen stok werden gespeeld in plaats van een hamer. Een gedicht uit 1533, ‘The Image of Ipocrisie’, van John Skelton omschrijft geëmigreerde Vlaamse wevers als ‘Kings of crekettes’. Het is de eerste verwijzing naar het cricket en men denkt dat de wevers de sport beoefenden terwijl ze hun schapen aan het hoeden waren. De bat zou komen van de herdersstaf. De sport zou ontstaan zijn in de twaalfde eeuw, waar nu de grens met Frankrijk ligt. Wevers waren toen niet alleen politiek machtig en rijk, ze hadden ook meer tijd om te sporten. De wolhandel met Engeland deed de rest. Latere migratiegolven brachten de Vlamingen naar Surrey en Kent, waar de Britten er voor het eerst zelf over beginnen te schrijven. De Vlamingen én de sport dijden uit naar Zuidoost-Engeland en de rest is geschiedenis.