Pieter Van Berkel: “Wordt Duitsland opnieuw de zieke man van Europa?”

Jarenlang was Duitsland dé onbetwiste economische macht binnen Europa. Ook bij ons gold het land voor velen als stichtend voorbeeld. Liberalen, christendemocraten en Vlaams-nationalisten, allen keken ze eerder wel dan niet vol bewondering naar onze oosterburen. Sinds de oorlog in Oekraïne heeft het land echter veel van zijn glans verloren en bevindt de Duitse industrie zich in een benarde situatie. Hoe is het zover kunnen komen?

Het Britse grote broertje van De Tijd, The Financial Times, besteedde deze week uitgebreid aandacht aan de Duitse perikelen. Daarbij citeert men Constanze Stelzenmüller van de Amerikaanse denktank The Brookings Institution, die de Duitse situatie treffend samenvat: “Duitsland is een ‘case study’ – misschien wel dé ‘case study’ – van een westerse middenmacht die aan het eind van de 20ste eeuw strategisch heeft ingezet op een volledige omarming van interdependentie en globalisering. Duitsland heeft zijn veiligheid uitbesteed aan de VS, zijn exportgeleide groei aan China en zijn energiebehoeften aan Rusland. Bijgevolg is het land ondraaglijk kwetsbaar in het begin van de 21ste eeuw, gekenmerkt door concurrentie tussen grote mogendheden en een toenemende ‘weaponization’ van onderlinge afhankelijkheid door zowel bondgenoten als tegenstanders.”
Samengevat: Duitsland heeft gegokt op globalisering en verloren. Of: de kiemen van het recente Duitse succes zijn tegelijkertijd die van zijn ondergang. De afhankelijkheid van Russisch gas was wellicht de grootste stommiteit van de Duitsers. Een stommiteit die het gevolg is van een politiek waarbij strategische energie-onafhankelijkheid opgeofferd werd op het altaar van groene waanideeën en typisch Duitse antinucleaire dogmatiek. Het Duitse geld dat in Rusland en China gepompt werd, zou de landen dan weer op magische wijze transformeren in liberaal-democratische modelstaten.

En België?

We zijn misschien niet zo afhankelijk van China voor onze export, maar nog meer dan de Duitsers zijn Belgen parasieten binnen de NAVO. En België is misschien niet zo afhankelijk van Russisch gas, maar net als in Duitsland moeten de groenen hier – jarenlang de grootste aanjagers van de kernuitstap, maar niet de (enige) uitvoerders ervan – deze week op de valreep toegeven dat kerncentrales noodzakelijk zijn voor onze energiebevoorrading.
Wordt Duitsland opnieuw ‘de zieke man van Europa’, zoals in de jaren ’90? Voor onze oosterburen is er misschien nog hoop. Duitsland heeft enkele belangrijke troeven. Dankzij hun sober beleid hebben ze reserves en kunnen ze wanneer de nood hoog is – zoals nu – uitpakken met astronomische steunmaatregelen om de schok op te vangen. Bij ons is het geld op. Bovendien kent Duitsland een doortastende bestuurscultuur, waarbij men het roer zo nu en dan radicaal durft om te gooien. Bij ons wordt er hooguit gerommeld in de marge. U voelt de bui al hangen. De echte zieke man van Europa, is België.