Een kunstenaar in Sint-Kornelis-Horebeke

PARCUM, het museum in de Abdij van Park in Heverlee, pakt uit met een tentoonstelling die installaties en assemblages van Patrick Van Caeckenbergh bundelt, die gedurende zijn verblijf in Sint-Kornelis-Horebeke tot stand kwamen.

In 1997 had Patrick Van Caeckenbergh (°1960) naam en faam gemaakt met tentoonstellingen in Brussel, Parijs, Bonn, Londen en New York. De grootstedelijke kunstwereld waarin hij furore maakte, schrok zich een hoedje toen hij besloot te verhuizen van Gent naar Sint-Kornelis-Horebeke, een klein dorpje in de Vlaamse Ardennen. Eenmaal daar aanbeland, trof Van Caeckenbergh een wereld aan die op het punt stond te verdwijnen. Het dorpje oogt idyllisch aan de buitenkant, maar is heel kwetsbaar aan de binnenkant. De kunstenaar besloot zich aan deze microkosmos te wijden, aan het stil geluk dat hij er vond. Hij blies het kwijnende dorpsleven met zijn verbeelding en engagement nieuw leven in.

De kunst en zijn betekenis als kunstenaar hield Van Caeckenbergh altijd gescheiden van wat hij in het dorpsleven deed. Hij liep er niet met zijn kunstenaarschap te koop. Hij voelde geen behoefte om teloorgaande dorpstradities waaronder hij zijn schouders zette, zoals de processie en het ‘koninglopen’, als kunstvorm te beschouwen of artistiek te verzilveren. Toch kost het weinig moeite om te zien hoe nauw Van Caeckenberghs kunst met het dorpsleven verweven raakte in de twintig jaar dat hij in Sint-Kornelis-Horebeke woonde.

Hemelpoort

De expo ‘Fragile’ in PARCUM toont de installaties en assemblages die Patrick Van Caeckenbergh maakte tijdens en dankzij de beslotenheid van zijn tijd in Sint-Kornelis-Horebeke. De tentoonstelling start met de hemelpoort. Er is van alles te zien: twee figuren met een harnas en daaronder wollen pantoffels. Bovenaan staan er trofeeën met blozende kaken en twee schelpen als grote oren om beter te luisteren. Op foto’s zie je onverwachte combinaties van dieren, zoals een poes en een vogeltje die samen melk drinken. Tolerantie en nederigheid zijn twee waarden die de kunstenaar in Sint-Kornelis-Horebeke cultiveerde en in de hemelpoort verwerkte. Heel wat objecten in het werk, zoals de pantoffels, komen van inwoners van het dorp.

Weeftechniekjes

Samen met de kinderen van de school verdiepte Van Caeckenbergh zich in de natuur in en rond Sint-Kornelis-Horebeke. De juffen en de pastoor reikten hem thema’s aan waarmee hij aan de slag ging. Zo werkte hij voor een plechtige communie rond vogels, als metafoor voor de kinderen die gaan uitvliegen. De kunstenaar trok met hen naar het bos aan de rand van het dorp om er vogels te bekijken en te beluisteren. Terug in de klas kozen de kinderen een vogeltje dat ze met naald en draad tussen de bomen laten vliegen. De weeftekeningen van de kinderen hangen op de expo, naast de maquette van een groot medaillon dat Van Caeckenbergh maakte voor de boom in Aalst waarrond de Vlaamse Milieumaatschappij kantoren bouwde.

Boomtekeningen

De woning van Patrick Van Caeckenbergh in Sint-Kornelis-Horbeke ligt in de boomgaard van een oude kloostertuin. Drie reusachtige beuken en een tamme kastanje, die 350 jaar oud zijn, spraken tot de verbeelding van de kunstenaar. Gedurende negen jaar kleefde hij kalkpapier op het raam en tekende hij de bomen na. Al doende verbeterde hij zijn tekentechniek en werden de tekeningen groter. Soms kregen ze sprookjesachtige elementen zoals een huisje, een schoen of kookpotten.

En zo zijn er nog heel wat werken als illustratie van de verwevenheid tussen de verhalen en levens van de inwoners van Sint-Kornelis-Horebeke en het werk dat Van Caeckenbergh in die periode maakte. De tentoonstelling is een wandeling langs het verleden van een kleine parochiegemeenschap, haar inwoners, hun kleine geschiedenissen en de grootsheid die hierachter schuilgaat.

Tentoonstelling ‘Fragile – Patrick Van Caeckenbergh’, nog t.e.m. 26 februari 2023, PARCUM, Heverlee, www.parcum.be/museum