In een column in De Tijd blikt politicoloog Bart Maddens (KU Leuven) vooruit naar de verkiezingen van 2024. Hij vermoedt dat de verkiezingsuitslag – meer naar links in Wallonië, meer naar rechts in Vlaanderen – nog uiteenlopender kan worden. “Voor wie vandaag droomt van een Belgische renaissance dreigt het opnieuw een pijnlijk ontwaken te worden na te verkiezingen”, schrijft hij.
Na de federale verkiezingen van 2019 ontwaakte België in een realiteit waar quasi iedereen doorhad dat we in verschillende democratieën leefden. “Het leek wel of iedereen plots de analyse van N-VA deelde”, aldus Maddens. Zo zegde Lauterre Onkelinx (PS) dat we in twee verschillende democratieën leefden en lanceerde Filip Antheunis (Open Vld) een petitie voor confederalisme.
Corona
Die focus op de communautaire toestand van het land bleef een lange tijd duren. “We waren vertrokken voor een eindeloze regeringsvorming”, klonk het. Totdat corona verscheen. “Het virus duwde het confederalisme in een mum van tijd naar de achtergrond”, schrijft Maddens. “Het verhaal van de negen gezondheidsministers drong de Vlaamsgezinden in het defensief. Confederalisme was niet de oplossing, ‘eenheid van commando’ werd het dominante discours in de media.”
Toch kijkt Maddens positief richting de toekomst en denkt hij dat de geschiedenis zich in 2024 zal herhalen. “Het politieke zwaartepunt in Vlaanderen kan nog meer naar rechts verschuiven, dat in Wallonië nog meer naar links. Dan zullen we opnieuw veel commentatoren en politici de confederale bocht zien maken”, aldus de KU Leuven-politicoloog. “Niet van harte, maar omdat ze nu eenmaal het hoofd moeten buigen voor de realiteit.”
Institutioneel gepalaver
Toch betekent dat niet per se dat er in (of na) 2024 een groot communautair akkoord komt. Het feit dat we sinds corona crisis na crisis ingaan, zorgt bij veel mensen over een anticommunautair sentiment volgens Maddens. “Dat maakt de N-VA kwetsbaar. Met die partij zijn we vertrokken voor jaren van institutioneel gepalaver, zal men zeggen.”
Door opnieuw zo hard in te zetten op het confederalisme, neemt N-VA volgens Maddens wel een groot risico. “De Vlaams-nationalisten moeten de andere partijen zo ongeveer wegblazen in 2024, willen ze het confederalisme kunnen forceren. In het andere geval is het opnieuw vijf jaar Vivaldi en kan dit gestolde en onwerkbare land zich opmaken voor zijn 200ste verjaardag.