Onderwijskwaliteit: leerlingen lopen bijna schooljaar achterstand op

Een onderzoek van economen aan de KU Leuven bevestigt dat de kennis van de leerlingen van het zesde leerjaar nog steeds achteruitgaat. De sterkste leerlingen hebben vooral leervertraging opgelopen voor wiskunde en Nederlands. In 2022 is de vertraging voor Nederlands opgelopen tot bijna een schooljaar achterstand. Bovendien begint 14 procent van de leerlingen in het eerste leerjaar al met een taalachterstand.

Voor Frans gaat het over een leervertraging van negen lesweken, voor wiskunde vijf weken en voor wetenschap en techniek vier weken. Enkel voor de leergebieden van mens en maatschappij blijven de leerprestaties op peil. Opvallend genoeg daalt het niveau van de vijf procent beste leerlingen op drie jaar tijd enorm sterk.

Uit de resultaten van de Taalscreening blijkt bovendien dat 14 procent van de kinderen die naar het eerste leerjaar gaan, eigenlijk het Nederlands nog niet voldoende onder de knie hebben. Tien procent heeft extra taalondersteuning nodig en vier procent heeft behoefte aan intensieve begeleiding. Door die taalachterstand lopen die kinderen vaak al van in het begin een grote achterstand op.

Dalende trend sinds 2003

De dalende trend in Vlaamse leerprestaties is al bezig sinds 2003, blijkt uit internationale studies. De schoolsluitingen tijdens de coronacrisis versterkten die daling en ook het lerarentekort blijkt een belangrijke factor. Zeker omdat leerkrachten steeds vaker afwezig zijn, een trend die we sinds de coronacrisis zien.

De studie van KU Leuven toont aan dat één leerkracht meer of minder een gigantisch verschil kan maken voor de onderwijsresultaten van leerlingen op die school. Als er één leerkracht uitvalt op een school met 13 leerkrachten, leidt dat tot een leervertraging van twee weken voor Nederlands en nog iets meer voor wiskunde.

Het is altijd een ambitie van de Vlaamse regering geweest om de tanende onderwijskwaliteit op te lossen. Bevoegd minister Weyts (N-VA) wil inzetten op het verlagen van de administratieve lasten en het verhogen van de zij-instroom om het lerarentekort aan te pakken. Zij-instromers zijn mensen die eerst een andere job hebben uitgeoefend om nadien naar het onderwijs over te stappen. Nieuwkomers en zij-instromers hebben vaak een redelijk korte loopbaan in het onderwijs en jonge leerlingen vallen vaker sneller uit. De maatregelen van Weyts moeten het onderwijs opnieuw aantrekkelijk maken.

Vlaamse Toetsen

Maar cd&v-onderwijsspecialist Loes Vandromme denkt niet dat de oplossingen voor het lerarentekort van Weyts zullen werken. “Het is nu tijd om te handelen en om de krachten en expertise van de sector te bundelen in een lerarenloopbaanpact”, zegt ze. “We hoeven hierbij niet het warm water uit te vinden, wel gewoon het Vlaams regeerakkoord uitvoeren waarin al in 2019 de afspraken werden gemaakt voor zo’n lerarenloopbaanpact. Tot vandaag werd hiertoe geen concreet initiatief genomen en ligt de focus van de minister op ad-hoc-maatregelen en toetsen. De ambitielat van de onderwijsminister moet zeer dringend omhoog.”

Daarnaast gaat de Vlaamse regering vanaf 2024 stapsgewijs de ‘Vlaamse Toetsen’ invoeren. Centrale toetsen in het vierde leerjaar, zesde leerjaar, tweede jaar secundair en zesde jaar secundair. Die moeten volgens Weyts de onderwijskwaliteit in de gaten houden. “Momenteel zijn we voor het meten van die kwaliteit afhankelijk van buitenlandse onderzoeken”, redeneert Weyts.