“Het is een druilerige herfstavond in het jaar 2045. De Tesla-zweefmobiel zet je af op het LED-verlichte Lumumbaplein in Lumumbaville (voorheen Brussel), in Lumumbië (het autonome EU-district voorheen bekend als België), alwaar je een Lumumba Cola drinkt en een friet met mayonaise eet in de Lumumba Frites-frituur, alvorens een virtual reality-biopic over Patrice Lumumba te beleven in de Lumumbazaal van de Cinéma Pathé! Lumumba. Zelf zat je liever met je maten in de Lumumba Arena naar de sportbalmatch te kijken, maar je had nu eenmaal iets goed te maken bij je vrouw.”
Men kan de Universiteit Antwerpen veel verwijten, maar niet dat ze geen architecturale pareltjes tot haar patrimonium kan rekenen. Het Hof van Liere, de stadscampus, stamt uit de zestiende eeuw en is wellicht het meest bekend. Maar ook de campus Middelheim mag er wezen, met zijn iconische art-decohoofdgebouw dat het rectoraat van de unief huisvest.
Die campus en het hoofdgebouw kennen een hele geschiedenis. Het kenmerkende dak, dat het gebouw zijn art-decokarakter geeft, was er nog niet toen het gebouw in 1923 werd ingewijd. Dat kwam er pas een kleine tien jaar later, bij een renovatie na een felle brand.
Belangrijker voor ons verhaal is dat het gebouw tot 1961 de Koloniale Hogeschool huisvestte en er zijn naam aan ontleende. Daar werd de toenmalige Belgische ‘koloniale elite’ opgeleid. Het elitaire karakter van het onderricht bleek onder meer uit het strenge ingangsexamen en het internaatsysteem dat er gehanteerd werd.
Aula Lumumba
Omwille van die koloniale erfenis besloot Herman Van Goethem, rector van de UA, dat een van de aula’s in het gebouw op 31 maart vernoemd zal worden naar de vermoorde Congolese onafhankelijkheidsstrijder en premier Patrice Lumumba – ook de Belgen hadden een hand in die moord.
“In de decennia na zijn dood is Lumumba zichzelf als het ware overstegen en uitgegroeid tot een belangrijk symbool dat staat voor emancipatie, respect, gelijkwaardigheid, mensenrechten”, aldus de rector. “Met deze ceremonie van naamgeving zal op 31 maart, in aanwezigheid van familie van wijlen premier Lumumba, in een voormalig Belgisch officieel gebouw een aula naar hem genoemd worden. Als eerbetoon. En als baken van reflectie over de wereld die we willen. Elk jaar zal de Universiteit Antwerpen in maart bijzondere activiteiten organiseren rond inclusie en diversiteit voor de brede doelgroep van studenten en personeelsleden.”
Westerse dekoloniseerders
De vernoeming van plaatsen, straten of pleinen naar Lumumba is een van de steeds terugkomende eisen van de dekoloniseringsbeweging. Tal van Vlaamse gemeenten kregen of krijgen intussen al zo’n Lumumbastraat of -plein, of spelen op zijn minst met het idee. Meer nog, het lijkt alsof Lumumba de enige Congolese onafhankelijkheidsstrijder is die die eer te beurt valt.
Dat heeft natuurlijk alles te maken met het Belgische schuldgevoel dat rond de casus-Lumumba speelt. Lumumba is tegenwoordig eigenlijk belangrijker voor westerse deugers dan voor de Congolezen zelf.