Woke van de week – Ook al seksistisch: artificiële intelligentie

Aan het lange lijstje van dingen die seksistisch zijn (mannen, de arbeidsmarkt, de politiek, de Katholieke Kerk, mannen, klassieke boeken, kunst en films, rapmuziek, de Vlaming, mannen, de openbare ruimte, speelgoedcatalogussen, computerspelletjes, mannen, de sportwereld, het openbaar vervoer, mannen) kan men sinds enkele jaren iets nieuws toevoegen: artificiële intelligentie (AI).

Het afgelopen jaar kende een wildgroei aan applicaties en computerprogramma’s die met behulp van artificiële intelligentie afbeeldingen maken. Die technologie maakte recent reuzensprongen en de nieuwe ontwikkelingen maken heel wat los. Zo vrezen sommige kunstenaars zelfs dat AI hen op relatief korte termijn kan vervangen.

De technologie is dan ook behoorlijk indrukwekkend. Systemen als DALL·E 2 kunnen op basis van trefwoorden eender wat schilderen, in eender welke stijl. Alleen met menselijke gezichten lijkt het algoritme het nog moeilijk te hebben.

Seksistische AI

Erg populair zijn programma’s die op basis van selfies van gebruikers portretten in allerlei stijlen genereren. Een applicatie in die zin is Lensa AI, eind vorig jaar nog aangeprezen door tal van beroemdheden.

Helaas blijkt ook deze artificiële intelligentie seksistisch te zijn, zo vinden feministen. Volgens hen worden ze “onnodig geseksualiseerd” en “bestendigt de applicatie misogynie”. Steen des aanstoots is het feit dat het programma de vrouwen aangenamer voor het oog maakt: strijkplanken krijgen voluptueuze voorgevels, walrussen worden voorzien van een wespentaille, kleren verdwijnen.

De verklaring hiervoor is behoorlijk eenvoudig. De applicatie maakt de afbeeldingen op basis van inhoud op het internet, waar tekeningen van schaars geklede dames nu eenmaal erg populair zijn.

Racistische AI

Het is niet de eerste keer dat artificiële intelligentie allesbehalve woke uit de hoek komt. De app van Google Photos gebruikt AI om afbeeldingen te groeperen en tags of categorieën te voorzien. In 2015 werden afbeeldingen van zwarte mensen op die manier ondergebracht in de categorie ‘gorilla’s’. Facebook-gebruikers die in 2021 naar een filmpje met zwarte mensen keken kregen van de AI de vraag of ze “video’s over primaten wilden blijven bekijken”.

Een chatbot van Meta (het bedrijf achter Facebook) beschuldigde vorige zomer zijn eigen bedrijf ervan nepnieuws te propageren, noemde zijn eigen baas Mark Zuckerberg “eng en manipulatief”, beweerde dat Trump de verkiezing van 2020 in feite gewonnen had en noemde het “niet onwaarschijnlijk” dat Joden de Amerikaanse economie controleren. In 2016 slaagden internettrollen er nog in een chatbot van Microsoft antisemitisch te maken. Ook de verklaring voor racistische artificiële intelligentie berust op hetzelfde principe als die van het seksisme van Lensa AI: de AI legt verbanden door middel van ‘input’ van gebruikers en door gebruikte taal op het internet te analyseren. Het woordje ‘intelligentie’ in artificiële intelligentie is dus eigenlijk misleidend.