De wereld ziet er anders uit in een andere taal
Door
De wijndonkere zee van Homerus Er was William Gladstone, later premier van Groot-Brittannië, iets opgevallen bij zijn studie van Homerus. Hoewel de Griekse schrijver in zijn Ilias en Odyssee vaak kleuren gebruikt, beschrijft hij nooit ... Verder lezen
20 procent van de oorzaken brengt 80 procent van de gevolgen voort
Door
Graaf Vilfredo Pareto, een Italiaanse econoom, berekende eind de 19e eeuw dat 80 procent van het land in handen was van 20 procent van de Italianen. Een andere wetenschapper, Joseph Jouran, ontdekte dertig jaar later ... Verder lezen
De simulatiehypothese: leven we nu al in een virtuele realiteit?
Door
Mijn broer en ik hebben als kind nog het videospelletje Pong gespeeld, een nabootsing van pingpong. Allebei controleerden we een klein streepje op het scherm, waarmee we een puntje (het balletje) naar elkaar toespeelden. 50 ... Verder lezen
Het schip van Theseus: hoeveel kan iets veranderen en toch hetzelfde blijven?
Door
In de komische serie ‘Only Fools and Horses’ – dit jaar door de Britten verkozen als het beste tv-programma aller tijden – vertelt straatveger Trigger fier dat hij al 20 jaar dezelfde bezem gebruikt, maar ... Verder lezen
Serendipiteit: waardevolle, toevallige ontdekkingen terwijl we op zoek zijn naar iets anders
Door
Het woord ‘serendipiteit’ is een leenvertaling van het Engelse ‘serendipity’. Het is geen echt anglicisme. Het Engelse woord is namelijk zelf al een afleiding. Serendip is de oude Perzische benaming voor Sri Lanka (Ceylon). Ik ... Verder lezen
Onverwachte gebeurtenissen met bovenmatige gevolgen
Door
Het begrip ‘zwarte zwaan’ werd gepopulariseerd door het gelijknamige boek van Nassim Nicholas Taleb. Het verscheen in 2007, maar brak door tijdens de onverwachte financiële crisis van 2008. Zwarte zwanen zijn gebeurtenissen die men niet ... Verder lezen
“Elke organisatie die niet uitgesproken rechts is, wordt vroeg of laat links”
Door
De tweede wet van Conquest De Britse geschiedkundige Robert Conquest heeft drie wetten over de politiek geformuleerd. De tweede wet is de bekendste: “Elke organisatie die niet uitgesproken rechts is, wordt vroeg of laat links”. ... Verder lezen
Vergaderingen en organisaties besteden meer tijd aan triviale dan belangrijke beslissingen
Door
De kleur van het fietsenschuurtje Ik heb het zelf ook nog meegemaakt in mijn partijpolitieke dagen. Op de regiovergadering werd er eerst twee uur gediscussieerd over de prijs van de kippen op het komende eetfestijn. ... Verder lezen
“Hoe meer een samenleving mannen en vrouwen gelijk behandelt, hoe meer de verschillen tussen beiden opvallen”
Door
De paradox van Peterson Het interview dat Cathy Newman in 2018 afnam van psycholoog Jordan Peterson werd legendarisch. Newman mislukte helemaal in haar pogingen om Peterson voor te stellen als een ouderwetse vrouwenhater. Een van ... Verder lezen
Sneeuwwitje gaat woke: “De vrouw van onbepaalde huidskleur en de zeven personen van gemiddelde hoogte”
Door
Het is moeilijk een parodie op extremisme van echt extremisme te onderscheiden, tenzij de auteur ergens duidelijk aangeeft dat zijn woorden humoristisch zijn bedoeld. In 1994 had James Finn Garner veel succes met zijn boek ... Verder lezen
Het ultimatumspel: wanneer we liever geen geld hebben dan weinig geld
Door
De baas is tevreden over wat jij en jouw collega Jan deze maand hebben gepresteerd. Hij wil jullie een premie geven. Hij geeft 100 euro aan Jan, met de vraag die onder jullie beiden te ... Verder lezen
Maatschappelijke vooruitgang leidt tot grotere maatschappelijke frustratie
Door
Het effect van Tocqueville Toen de Franse schrijver Alexis de Tocqueville begin 19e eeuw doorheen Amerika reisde, viel het hem op hoe mensen zich daar druk maakten over allerlei vormen van maatschappelijke ongelijkheid. Dat verbaasde ... Verder lezen
“Wie het standpunt van zijn tegenstander vergelijkt met de opvattingen van Hitler, verliest het debat”
Door
De wet van Godwin De wet van Godwin stond sowieso op mijn lijstje van ‘instrumenten’. Door enkele berichten van deze week in de Vlaamse pers is dit een geschikt moment. ‘De wet van Godwin klopt ... Verder lezen
Waarom je zo gemakkelijk gelooft dat een beschrijving op jou toepasselijk is
Door
Het effect van Forer “Je bent geen moeilijk persoon, maar van onrecht kan je boos worden. Je bent een onafhankelijke denker die de beweringen van anderen niet zonder bewijs aanneemt. Je bent sociaal, maar af ... Verder lezen
De ideeën waarmee rijken zich een morele status kopen op kosten van de rest van de samenleving
Door
Luxe-opvattingen Rob Henderson had een moeilijke jeugd. Verlaten door druggebruikende ouders, kwam hij in pleeggezin na pleeggezin terecht. Hij kon evenwel aan de universiteit van Yale en daarna Cambridge raken door talent en heel veel ... Verder lezen
De dingen die we alleen kopen als ze duur genoeg zijn
Door
Veblen-goederen In een vorig leven verrichtte ik als ambtenaar inspecties bij Brusselse bedrijven. Een van de meer aangename was bij Piper-Heidsieck, de champagnemaker. De manager van de lokale vestiging vertelde me dat zijn bedrijf een ... Verder lezen
Wanneer er niets achter de façade zit
Door
De dorpen van Potjomkin Toen in augustus het door Amerika geïnstalleerde regime van Afghanistan zo snel in elkaar stuikte, las ik in de Amerikaanse pers een paar keer de vergelijking met de dorpen van Potjomkin. ... Verder lezen
“Wijt nooit aan kwaadwilligheid wat je kan verklaren door domheid”
Door
Het scheermes van Napoleon Een scheermes is een vuistregel die je toelaat om onwaarschijnlijke verklaringen weg te snijden, zoals het scheermes van Ockham dat ik hier enkele weken geleden beschreef. Het scheermes van Napoleon is ... Verder lezen
De ingeving op de trap: “Pas achteraf bedenk je die geweldige repliek”
Door
De uitdrukking ‘l’esprit de l’escalier’ is afkomstig van Denis Diderot, verlichtingsdenker en uitvinder van de encyclopedie. Op een samenzijn had iemand hem een argument toegeworpen waardoor hij helemaal uit het lood was geslagen. In een ... Verder lezen
“Hoe groter het aantal slachtoffers, hoe kleiner ons medeleven.”
Door
De vervaging van het medeleven “De dood van één mens is een tragedie, de dood van miljoenen is een statistiek.” Indien Jozef Stalin dit heeft gezegd, zoals wordt beweerd, dan had hij een goed inzicht ... Verder lezen
