Vorig jaar hebben onze musea twee keer de deuren moeten sluiten. Dat was nefast voor heel wat tentoonstellingen. Gelukkig zijn er boeiende expo’s die zijn verlengd tot dit voorjaar. Een van die pareltjes is “Blind Date” in het Museum Snijders&Rockoxhuis.
De tentoonstelling Blind Date vertelt het rijke verhaal van de portretkunst van de late middeleeuwen tot de vroegmoderne tijd. De schitterende expo is een samenwerking tussen twee privépartners: The Phoebus Foundation, de kunststichting van Fernand Huts en zijn echtgenote, en het Museum Snijders&Rockoxhuis in Antwerpen, dat eigendom is van de KBC Group.
De collectie van The Phoebus Foundation is gigantisch en gevarieerd, zoals al te zien was op voorgaande tentoonstellingen. Ze bezit ook een schat aan portretten uit de renaissance en de barok. Het zijn er zoveel en ze zijn zo divers dat alle facetten van het genre belicht kunnen worden. Het Museum Snijders&Rockoxhuis is het ideale decor voor de expo. Het museum wordt gevormd door de gerestaureerde zeventiende-eeuwse patriciërswoningen van de toenmalige Antwerpse burgemeester Nicolaas Rockox en diens buurman, de befaamde dierenschilder Frans Snijders.
Veelzijdig genre
Vanaf het einde van de vijftiende eeuw groeide het portret uit tot een echt genre op zichzelf. Koningen en keizers zochten onsterfelijkheid door zich op panelen te laten vereeuwigen. Bekende meesters als Joos Van Cleve en later Frans II Pourbus legden zich in Antwerpen toe op het nieuwe artistieke genre waardoor de Scheldestad het centrum van de portretkunst werd. Dat bleef zo tot in de zeventiende eeuw, met grootmeesters als Rubens, Van Dyck en Jordaens.
Er zijn nogal wat machtigen te gast bij Rockox. Het atelier van Jan Cornelisz Vermeyen leverde een dubbelportret van Karel V en Isabella van Portugal (rond 1530) en een portret van Ferdinand I (ca. 1560). De expo toont de prachtige portretten van de aartshertogen Albrecht en Isabella, in 1615 geschilderd door Rubens. Tien jaar later penseelde Van Dyck Isabella als clarisse, toen ze zich na de dood van haar man had teruggetrokken in een klooster.
Stillaan kon ook de burgerij zich dergelijke dure schilderijen veroorloven. Op de tentoonstelling zijn rijke heren en deftige dames te zien, die op hun paasbest zijn uitgedost om zo hun status uit de verf te laten komen.
Maar er is ook Quinten Metsys die rond 1510 een heel realistisch beeld geeft van een oude verrimpelde vrouw met een verhakkeld gebit. Het illustreert de veelzijdigheid van het genre, want er zijn ook nog groepsportretten, zelfportretten van schilders, portretten van volkse en boertige types…
Nog drie locaties
Blind Date dijt uit over drie andere locaties in de Antwerpse binnenstad, al zijn die door de huidige perikelen niet altijd geopend. Nog tot en met zondag 10 januari zijn ze wel alle drie toegankelijk. In de unieke Keizerskapel ligt de focus op de middeleeuwse devote portretten van vrome gelovigen die met indrukwekkende drieluiken hun zitje in de hemel reserveerden. Deze religieus geïnspireerde werken vormen de kiem van de portretkunst. De Sint-Carolus Borromeuskerk verleent onderdak aan kinderportretten, statige weergaves van mini-volwassenen met vaak een grote emotionele geladenheid. Het Museum Vleeshuis toont drie smakelijke schilderijen van Frans Snijders. Ze symboliseren de weelde in het Antwerpen van de zestiende en zeventiende eeuw, en fungeren letterlijk als een voedingsbodem voor handel en kunsten in de Scheldestad.
Tentoonstelling “Blind Date”, verlengd t.e.m. 5 april 2021, www.blinddate.vlaanderen
