Inderdaad, dan past men beter op zijn (spreekwoordelijke) ganzen. Zwaarder dan de toenaderingen van de Turkse leider Erdogan, weegt zijn staat van dienst door. En die levert een weinig fraai beeld op van de man die inmiddels al bijna twee decennia de Turkse politiek domineert.
Toen op 18 januari Prins Osmanoğlu stierf, de laatste troonpretendent van het voormalige Ottomaanse Rijk, liet Erdogan in een bevlogen toespraak de achterban weten dat een nieuw tijdperk eraan komt. De verkiezingen van 2023 worden naar verluidt een scharniermoment, niet toevallig precies één eeuw na de oprichting van het huidige Turkije. Het verleden van de president leert alvast meer over wat te verwachten valt in dat nieuwe tijdperk dan zijn militante woorden.
Plooien gladstrijken
Het charmeoffensief dat hij ingezet heeft naar zowat iedereen is alvast opvallend. Er was zijn oproep naar de EU toe om weer met een propere lei rond de tafel te gaan zitten (niet toevallig verdwenen net dan de Turkse schepen uit de Oostelijke Middellandse Zee). Er was ook een schrijven naar de nieuwe Amerikaanse president waarin de superlatieven niet geschuwd werden. Net zoals hij de plooien met Israël wil glad strijken. Was zijn land niet het eerste met moslim-meerderheid om eind jaren ’40 de Joodse staat als dusdanig te herkennen?
Geschiedenis en symbolen zijn door Erdogan gekoesterde instrumenten, weliswaar overschaduwd door feiten. Punt is dat een beleid dat geacht werd “zero” problemen op te leveren, uitgedraaid is tot een karrenvracht aan moeilijkheden. En zeker nu Trump uit het Witte Huis verdwenen is, voelt Ankara zich in het verdomhoekje gedrumd. De sancties die ze kregen bij de aankoop van Russische S-400 raketten, werden persoonlijk door Donald Trump gemilderd. Gevreesd wordt dat hij bij Joe Biden, of beter: zijn entourage die de touwtjes in handen heeft, op minder clementie zal kunnen rekenen.
Ondergraven seculariteit
Een hele weg werd afgelegd. Ooit was Turkije een toonbeeld van Westbindung. Een belangrijke geopolitieke partner, seculier en met het tweede grootste leger van de NAVO, overigens de grootste garant van dit seculiere karakter. Onder Erdogan werd het allemaal steeds religieuzer. Het leger werd ontdaan van zijn top en de neo-Ottomaanse inmenging in de regio werd een realiteit. En dan krijgt men een officiële en vooral positieve EU-reactie (“positieve signalen”) onder ogen. Beter ware het over feiten te hebben. We geven er graag eentje mee: 91 journalisten bevinden zich in een Turkse cel, en 539 wachten hun proces af. Reporters zonder Grenzen noemen Turkije wereldwijd de grootste “jailer” van journalisten. Men denke eraan wanneer nog eens op Orban of die griezels uit Warschau wordt gechargeerd.
