De organisatie Reporters Zonder Grenzen (RSF) is ongerust: de beoefening van de journalistiek, volgens de organisatie het eerste vaccin tegen desinformatie in een pandemie, is volledig of deels geblokkeerd in meer dan 130 landen. De ngo gaf dat commentaar bij het publiceren van haar persvrijheidsindex. België staat op de elfde plaats, daarmee stijgt het land een plek ten opzichte van vorig jaar. Toch beschouwt RSF de situatie in ons land als zorgwekkend.
Volgens RSF is er in 73 procent van de 180 geëvalueerde landen sprake van “heel erge”, “moeilijke” of “problematische” situaties voor journalisten. Die landen zijn zwart, rood of oranje ingekleurd. Als de situatie stabiel blijft, kennen slechts 12 landen, ongeveer 7 procent, “een goede situatie”. Vorig jaar was dat nog 8 procent. Die witte zone op de wereldpersvrijheidskaart zou sinds 2013 nog niet zo klein geweest zijn, aldus RSF.
Coronacrisis vermindert persvrijheid
De coronacrisis bleek voor veel staten een opportuniteit om persvrijheid te beperken. De pandemie heeft de onderdrukking in de meest gemuilkorfde landen, zoals Iran (174ste plaats), Saoedi-Arabië (170ste plaats), Egypte (166ste plaats) en Syrië (173ste plaats) enkel maar verergerd, aldus de ngo. Dat benadrukt Christophe Deloire, secretaris-generaal van RSF, aan persagentschap AFP.
Door de coronamaatregelen in vele landen kregen journalisten veel minder toegang tot het veld en tot informatiebronnen. Dat is verontrustend, want de journalistiek zou de voornaamste bescherming moeten zijn tegen desinformatie. Journalisten moeten onwaarheden, verteld door onder andere overheden, kunnen ontkrachten. “De Braziliaanse president Jair Bolsonaro (Brazilië staat op de 111de plaats) en de Venezolaanse president Nicolas Maduro (Venezuela staat op de 148ste plaats) hebben immers “geneesmiddelen naar voren geschoven waarvan de werkzaamheid nooit bewezen is door de medische wereld”, aldus RSF.
Noorwegen opnieuw op 1
Onderaan de ranglijst staan nog steeds China (177ste plaats), Turkmenistan (178ste plaats), Noord-Korea (179ste plaats) en Eritrea (180ste plaats). Noorwegen behoudt voor het vijfde jaar op rij zijn eerste plaats, gevolgd door Finland, Zweden en Denemarken. Hoewel Europa de veiligste regio blijft, zijn de onrechtmatige aanvallen en arrestaties verveelvoudigd, vooral in Duitsland (13de plaats), Frankrijk (34ste plaats), Italië (41ste plaats), Polen (64ste plaats), Griekenland (70ste plaats), Servië (93ste plaats) en Bulgarije (112de plaats).
België valt net buiten de top tien en stijgt ten opzichte van het vorig jaar fors. “De situatie van journalisten en de persvrijheid blijft onrustwekkend in België”, waarschuwt RSF. De ngo verwijst naar de arrestatie van een fotojournalist op een Black Lives Matter-betoging in Brussel.
De pers in ons land is helemaal niet vrij. De kranten worden voor minstens 170 miljoen euro gesteund in hun verspreiding. De BTW op kranten is 0% en de erkende journalisten hebben een pensioenstelsel dat hen tot 33% meer pensioen waarborgt. Daardoor is de pers in ons land aan handen en voeten gebonden aan het beleid. Het gevolg is een strikte zelfcensuur. Zo wordt in de gevestigde pers in ons land niet gerapporteerd over de wanverhouding van het aantal allochtonen in onze ziekenhuizen en onze IC-afdelingen. Dit in tegenstelling met de pers in andere Europese landen.