Photonews

Uncategorized

“Neem het volk serieus”

John Croughs

Met deze woorden maan ik de politiek, media en wetenschap aan om wetenschappelijk gebaseerde thema’s rationeel, verantwoordelijk en vooral eerlijk te duiden naar de burgers.

De laatste jaren wordt het volk meer en meer geconfronteerd met op wetenschap gestoeld beleid. Logisch, gezien de zeer snelle technologische ontwikkeling. Weliswaar ook toevallig door de onverwachte pandemie-crisis. De belangrijkste beleidsinvloed die van A tot Z wetenschappelijk beïnvloed wordt, is en blijft het klimaat.

Onlangs stroomden de Maas en enkele bijrivieren over. De gevolgen waren catastrofaal met meer dan dertig dodelijke slachtoffers en onwezenlijk veel materiële schade. Zonder blikken of blozen hoorden we van alle kanten dat de overstroming veroorzaakt werd door de klimaatopwarming. Weliswaar iets genuanceerder zei klimatoloog Jean-Pascal van Ypersele quasi hetzelfde in de studio van Terzake.

Elke extreme weersituatie de we de laatste jaren meemaakten werd onomwonden toegeschreven aan de klimaatopwarming. Meer nog: elk mogelijk gevolg van zulk extreem weer, zoals water- of stormschade, heeft blijkbaar een rechtstreeks verband met de klimaatopwarming. In de media is geen ruimte meer voor nuance en brede wetenschappelijke duiding.

Na de drop kwam de regen

Vele mensen beseffen bijvoorbeeld dat door de erg lange natte periode die voorafging aan de felle regenbui, de waterstand van de Maas en de grondwaterstand al erg hoog stonden. Op 14 juli viel dan ook de letterlijke ‘druppel’ die niet de emmer, maar de Maas deed overlopen.

Mensen weten over het algemeen ook wel dat de Belgische ruimtelijke wanordening een efficiënte grondopname van hemelwater onmogelijk maakt. Of dat de gebrekkige afwateringsinfrastructuur én het povere onderhoud ervan onvoldoende debiet verschaft om water weg te leiden.

Elke burger met wat jaren op de teller en een goed werkend geheugen herinnert zich dat er ook in het verleden op verschillende momenten en locaties al bijzonder ernstige overstromingen voorkwamen. Sindsdien is de chaotische inbezitname van ruimte enkel toegenomen en is de nutsinfrastructuur in verhouding enkel maar verslechterd.

Het verzopen klimaatdebat

Het brede kader neemt geenszins weg dat de klimaatopwarming voor extremer weer zorgt en zal zorgen. De hevige en langdurige regenval die de Maasgebieden onder water zette, kan logischerwijze een effect zijn van de reeds opgewarmde atmosfeer. Maar niemand kan dat eenduidig aantonen. Laat staan dat ook de gevolgen van éénmalig extreem weer zomaar integraal onder de noemer van de klimaatopwarming kunnen worden geclassificeerd.

Als onze kinderen naar het nieuws zouden luisteren in plaats van Tiktok-filmpjes te liken, zouden zij nog geloven dat het vroeger altijd sneeuwde in de winter, regende in de herfst en afwisselend weer was in de lente. In de zomer zonnig met elke vier dagen net voldoende regen om de planten te bewateren en de grondwaterstand op peil te houden.

Deze starre en dogmatische houding zorgt voor een weinig effectief en zelfs omgekeerd effect bij een aanzienlijk deel van de bevolking. Door op een ongenuanceerde wijze de klimaatsverandering in te roepen voor alle ongewenste gevolgen van bepaalde weersomstandigheden, wordt de klimaatwetenschap ongeloofwaardiger in de ogen van de leek. Men verzuipt het debat in een zondvloed van dogmatiek. En de dogmasluis wordt bediend door de media.

Koudwatervrees

Die irrationele en bijna onwetenschappelijke reflex lijkt me ingegeven door de polarisatie en politieke kaping van de hele klimaatproblematiek. Men lijkt angstig om klimatologische fenomenen genuanceerd te duiden. Waarschijnlijk voor het geval klimaatontkenners of -sceptici dat zouden misbruiken. Op zich is het logisch dat belangrijke maatschappelijke thema’s met verregaande gevolgen voor eenieders leven tot hard debat en polarisatie leiden. Zolang deze polarisatie zich afspeelt binnen de arena van politiek en kiezers stelt zich geen probleem.

Maar de media, en hoe langer hoe meer ook de wetenschappelijke wereld, voeren mee strijd op datzelfde niveau. Verdeeld over één der twee simplistische kampen. Wanneer mensen, vooral klimaatsceptici, een journalist of wetenschapper horen zeggen dat één specifieke weersituatie en elk gevolg daarvan een rechtstreeks en absoluut gevolg is van de klimaatopwarming, bestempelen zij dit als klimaatpolitiek en niet als klimaatwetenschap.

Dit veroorzaakt wantrouwen en een gedrag dat zich juist afzet tegen de ongenuanceerde communicatie. Men zou integendeel de zaken juist heel genuanceerd en gedetailleerd moeten duiden. Hel volk serieus nemen quoi?

Waterdicht

De enige waterdichte strategie om vooruitgang te boeken is juist om niet strategisch te communiceren. In het klimaatdebat is het een zeer marginale groep die de opwarming van de aarde ontkent. Deze klimaatontkenners vormen hoegenaamd geen gevaar voor de strijd tegen de opwarming. Waarschijnlijk een iets grotere groep, maar nog steeds verwaarloosbaar, bestaat uit de ontkenners van de invloed van menselijke CO2-uitstoot op het klimaat.

De sceptische groep groeit naargelang het vraagstuk gedetailleerder wordt. Over wat nu exact de omvang is van de invloed die de menselijke CO2-uitstoot heeft op de opwarming, lees en hoor ik bijvoorbeeld al meer twijfel. Zonne-energie, oceaanstromen en vulkanische activiteit worden ook een aanzienlijke invloed toegedicht.

Ook over de omvang van de gevolgen wordt zelden gesproken door media en wetenschap. Nochtans is dat wat telt. Ook daar bestaat minder grote ‘consensus’ over. Dat de aarde al dan niet opwarmt is op zich irrelevant. Het gaat natuurlijk om de gevolgen voor de mens. Vraag aan mensen die bij elke hittegolf of onweersstorm “klimaatopwarming” schreeuwen wat er juist staat te gebeuren en het antwoord, of gebrek eraan, verraadt de onwetendheid.

Wat zijn de concrete verwachtingen over de stijging van de zeespiegel? Wat zijn de concrete gevolgen voor de hele wereldbevolking wanneer die verwachtingen werkelijkheid worden? Wat zijn de gevolgen van gesmolten ijskappen los van een stijgend zeeniveau? In welke mate verwacht de wetenschap extreem onweer? En ook hier: wat betekent dit concreet voor de bevolking? Doen al die gevolgen zich sowieso al niet deels voor en wat doen we dááraan? De zonnepanelen op de Pepinsterse daken hebben de tsunami alleszins niet voorkomen, laat staan tegengehouden!

Troebel water

Minstens zo belangrijk als een allesomvattende duiding is het erkennen van onzekerheden. Een wetenschappelijke aanname (consensus is op zich al een misleidend woordgebruik) betekent niet altijd dat er een absolute zekerheid is. Duid die onzekerheid en de daarbij horende verwachtingskans!

Mensen begrijpen heus wel dat onzekere of waarschijnlijke verwachtingen een risico inhouden. Burgers verzekeren tegen wil en dank hun hele hebben en houden tegen onzekere gebeurtenissen. Ze doen dat omdat ze weten dat het risico op de specifieke gebeurtenis bestaat. En ze doen dat tegen een prijs die ze aanvaardbaar vinden om dat risico te vermijden of te beperken.

Die kostprijs is natuurlijk dé reden waarom het klimaatdogma bestaat. Klimaatopwarming is een bedreiging, maar wat er exáct bedreigd wordt en wat het exáct kost aan geld en levenskwaliteit om die bedreiging in te perken, doet er nu eenmaal toe.

Veruit de meeste burgers beseffen goed dat mensen met een verantwoordelijke rol, geconfronteerd met maatschappelijke risico’s, in een moeilijke positie keuzes moeten maken. Het afwegen van lasten en baten ter voorkoming van eventuele toekomstige noodgevallen is zeer delicaat en complex.

Verzwakte fundering

De beleidsmaker die keuzes moet maken op basis van risicoanalyses bevindt zich niet alleen in een complexe, maar ook in een uiterst ondankbare situatie.
Hoe meer die keuzes een invloed hebben op het alledaags leven, hoe ondankbaarder de beleidsrol.

Denk aan een appartementsgebouw met verzwakte fundering en een onzeker risico op instorting. De keuze is: afbreken en heropbouwen of zo laten. De verantwoordelijke zal willen afbreken om op zeker te spelen, maar vele eigenaars zullen daartegen gekant zijn. Beslist hij om af te wachten, zal de groep ongerustere bewoners protesteren. Laat hij het slopen, zal hij nooit kunnen aantonen dat dit noodzakelijk was. Laat hij het overeind, zal hij nog tientallen jaren moeten hopen dat het niet instort. Pas dan kan ooit erkend worden dat hij de juiste beslissing nam. Stort het in, is hij de pineut!

Een politieke legislatuur duurt, gelukkig maar, een heel stuk korter. De keuze die vandaag gemaakt moet worden is onzeker en de impact van de keuze is misschien nooit meetbaar.

Juist omwille van die situatie is het uiterst belangrijk dat het volk met respect wordt geïnformeerd. Zonder taboes. Met alle feiten en vooral onzekerheden geduid. Zonder dogma’s. Maar vooral: door een rationele en transparante media- en wetenschapswereld.

PAL Nieuwsbrief

schrijf je gratis in

Blijf op de hoogte met onze dagelijkse nieuwsbrief




De maatschappij en de evoluties in die maatschappij, dat houdt John Croughs bezig. Op PAL NWS kan je deze opiniemaker regelmatig van zijn scherpste kant lezen.

Plaats een reactie

Delen