Franse academici over renovatie Notre Dame de Paris: “Wat de brand gespaard heeft, wil het bisdom vernietigen”

Een deel van de Notre-Dame ging op 15 april 2019 in vlammen op. Miljoenen mensen zamelden vervolgens geld in om de restauratie te steunen. Bijna 1 miljard euro werd opgehaald. Het bedrag zal echter gebruikt worden om het interieur om te bouwen tot een woke ‘ervaringsruimte‘.

Twee weken geleden berichtte we over een groep internationaal gerenommeerde architecten, die de restauratiewerken aan de Parijse kathedraal hekelen. Zo zeiden ze dat het een soort “woke Disneyland” zou worden, in plaats van een religieuze plek. “Het is een verminking van de eeuwenoude kathedraal.”, zo oordeelden de architecten.

Woensdag publiceerden ook enkele Franse academici, vooraanstaande stemmen uit de cultuursector en opiniemakers een brief waarin ze hun diepste bezorgdheid uiten over de interieurplannen die bij het Parijse bisdom op tafel liggen: “Wat de brand gespaard heeft, wil het bisdom vernietigen”, zo klinkt het.

“Immersieve ervaring”

Nu de werken aan het eikenhouten dakgebinte zo goed als achter de rug zijn, wil het Bisdom van Parijs ook de binnenkant en het interieur van de kathedraal aanpakken. Hun plannen roepen toch heel wat vragen op. Zo wil het bisdom komaf maken met een louter religieuze invulling van het gebouw. Het moet in de toekomst een ‘immersieve ervaring‘ bieden aan de bezoekers, vinden ze.

Die zullen binnen een ‘pad van ontdekking‘ volgens langsheen verschillende kapellen, waarbij een specifieke focus op de band met Afrika en Azië zal liggen. Op de binnenmuren zou er dan ook een lichtspektakel te zien moeten zijn samen met projecties van teksten. De ‘belevingselementen‘ zouden veranderen bij elk nieuw seizoen.

Ook het kerkelijk meubilair moet het ontgelden. Zou zullen de traditionele kerkstoelen, altaren, biechtstoelen, kansels en sculpturen verdwijnen. Deze zullen op hun beurt worden vervangen door verwijderbare zitbanken en “modieuze muurschilderingen” die voorzien zijn van geluids- en lichteffecten. Die hebben het doel om “emotionele ruimtes” te creëren voor de bezoekers. Ten slotte is er ook sprake van nieuwe “heiligdommen” die zullen ter ere van het milieu.

“Geen gradatie”

De ondertekenaars van de brief, merken op dat de nieuwe plannen volledig indruisen tegen het architectonisch ‘principe van gradatie’ dat sinds de Middeleeuwen wordt toegepast. Zo halen ze het principe in het kader van de restauratiewerken aan de Notre Dame de Paris door de Franse architect Viollet-Le-Duc aan.

“De door Viollet-le-Duc ontworpen organisatie gebaseerd op een principe van gradatie van ruimten; dat reeds aan het einde van de Middeleeuwen bestond en dat hij in ere heeft hersteld. De eerste kapellen hebben een summiere versiering om een geleidelijke opgang naar de pracht van het koor mogelijk te maken. En zo verder. Alles werd vakkundig uitgedacht en gearbitreerd.”, zo staat te lezen.

“Wat het bisdom vandaag voorstelt, reduceert het principe en de conceptie tot niets. Het interieur wordt met andere woorden één van de vele ‘immersieve projecten’ die men elders ook aantreft. Waar de dwaasheid vaak wedijvert met kitsch.”, zo voegen ze toe.

“Een nieuwe kans”

Daarnaast roepen ze op om de brand aan te grijpen als een nieuwe kans om het interieur te restaureren. “Wij zijn inderdaad nog steeds in staat om een samenhangend geheel van decoraties en van grote formele perfectie terug te brengen. De briljante architect, die het werk van de middeleeuwse bouwers wilde verlengen en voltooien, had een totaalkunstwerk bedacht, waarin architectuur en decoratie, schilderkunst en beeldhouwkunst, schrijnwerk en edelsmeedkunst, glas-in-lood en verlichting waren verenigd. Geleid door een zeer precieze visie van een artistiek en spiritueel ideaal, had hij de kathedraal der kathedralen ontworpen en uitgevoerd.”, schrijven ze.

De academici roepen op tot een respectvolle behandeling en restauratie, met het verleden steeds in het achterhoofd. “Laten we respect hebben voor het werk van Viollet-le-Duc, laten we respect hebben voor het werk van de kunstenaars en ambachtslieden die gewerkt hebben om ons dit juweel te schenken, laten we gewoon de erfgoedbeginselen van een historisch monument respecteren. Dit restauratieproject moet ons in staat stellen de authenticiteit van de plaats en haar beleving te herontdekken, door de juiste werken op de juiste plaatsen te plaatsen, in harmonie en samenhang.”

Tenslotte duiden ze ook op de internationale uitstraling van Frankrijk en de plicht die het land heeft om de wereld “een subliem monument” terug te geven. “Frankrijk zal door iedereen worden bewonderd, omdat het in staat is geweest een restauratie uit te voeren die de wereld een subliem monument zal teruggeven. Onze architecten, onze restaurateurs en alle ambachtslieden zullen aldus, in de woorden van de President van de Republiek, de Notre-Dame mooier hebben gemaakt dan vóór de brand, dat wil zeggen even subliem als zij ons was nagelaten.”