Ongeveer één op drie Vlaamse leerkrachten geeft binnen vijf jaar na het aanvatten van hun job in het onderwijs, er de brui aan. Dat blijkt uit de cijfers over leerkrachtenuitval die werden opgevraagd bij Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA).
De cijfers werden opgevraagd door Vlaams parlementslid Brecht Warnez (CD&V). In het schooljaar 2020-2021 was er een uitval van 30 procent in het kleuteronderwijs, 26,6 procent in het lager onderwijs en ongeveer 37 procent van de startende leerkrachten in het secundair liet de sector al na vijf jaar achter zich.
Verontrustende evolutie
“Dit zijn heel verontrustende percentages. Het onderwijs heeft deze jonge leerkrachten broodnodig. We moeten meer gediplomeerde leerkrachten gemotiveerd voor de klas houden”, zo reageert Warnez. Hij vindt het een verontrustende evolutie maar is echter wel hoopvol omtrent de aankomende jaren, aangezien de uitval in het lager en secundair stelselmatig afneemt. In het kleuteronderwijs blijft wel een stijging merkbaar.
De voornaamste reden tot uitstroom zou de werkdruk zijn. Maar ook de slechte ondersteuning van startende leerkrachten vanuit de scholen, de moeizame relaties met leerlingen en met hun ouders en de jobonzekerheid gedurende de aanvangende jaren dragen bij tot de blijvende uitstroom.
Warnez roept Weyts dan ook op om de onzekerheid aan te pakken. “De onzekerheid waarmee veel beginnende leerkrachten geconfronteerd worden tijdens de eerste jaren van hun loopbaan blijft een niet te onderschatten demotiverende factor. Ik roep de minister op stappen vooruit te zetten op dit punt”, aldus Warnez. “Er moet prioritair ingezet worden om ook op korte termijn talentvolle mensen in het onderwijs te houden. CD&V wil directies en schoolbesturen meer instrumenten geven voor een degelijk personeelsbeleid en de ingewikkelde reglementeringen vereenvoudigen zou hierbij helpen”, zo besluit hij.
Weyts lanceerde in oktober enkele voorstellen om het leerkrachtentekort aan te pakken en de uitstroom te beperken.
Iedereen in Vlaanderen met wat leeftijd, heeft ze gekend. De kleurrijke leerkrachten die ons bijbleven tot vandaag. Ze kenden hun vak, brachten het op hun eigen manier en vroegen van jou resultaat. Natuurlijk waren er ook plantrekkers bij maar die waren in de minderheid. Leerkracht is een veeleisend beroep. Hij moet verschillende taken tegelijkertijd kunnen: vakkennis, didactiek, pedagogie en klasmanagement. Je kan zoiets onmogelijk ontkoppelen. Iemand die bv. wel klasmanagement heeft maar geen vakkennis, kan het niet. Net zoals iemand met vakkennis maar zonder didactiek het niet kan. De linkerzijde zoekt zich te pletter op het systeem, terwijl de oorzaak bij het weghalen van de vrijheid ligt. Als je een getalenteerde taalspecialist, econoom, wetenschapper of ingenieur voor de klas zet, en je legt hem aan banden met kinderachtige regels en dwingt hem om voor de simpelste tuchtsanctie op zijn knieën voor de leerlingbegeleiding te vallen, ben je hem kwijt. De krachtigste profielen lopen weg. Wat je hen ook betaalt. Het was de vrijheid die de vroegere leerkrachten zo krachtig maakte. Rond de eeuwwisseling stond het Vlaamse onderwijs op de vijfde plaats in de wereld. Vandaag is dat de veertigste. Landen als Turkije en Bulgarije zijn onze gelijken. Bovendien zijn we alle kleur kwijt. Voor pubers, vooral jongens, is dat een ramp. Zij vervelen zich steendood.
En wie spreekt over de echte reden? Ik ken de reden sedert ik 10 jaar geleden stopte als leraar na 40 jaar voor de klas gestaan te hebben.
Misschien de overdreven regelneverij bij onze leerkrachten eens goed aanpakken. Doe eens een klapke met die mensen op het veld die niet zelden meer werk hebben met de toegenomen administratieve rompslomp dan met lesgeven. Maar met een steekvlampolitieker als Ben zie ik dat niet zitten. Zie maar zijn overreactie voor wat betreft dierenwelzijn. Hoeveel regeltjes heeft hij daar al uitgevonden ? met hoeveel bijkomende ambtenaren om die regeltjes toe te passen en de uiteraard navenante sancties en dergelijke pesterijen op kosten van de al zo getergde belastingbetaler ? Zonder nog te gewagen van de obstructie en de pesterijen voor de mensen die werken in de vee-vlees en dierensector…
Laten we eens een bezoek brengen aan een school en kennismaken met de realiteit in het veld. Ik zal uw gids zijn. Ik ben weliswaar geen pedagoog of onderwijsdeskundige, ik ben een gepensioneerd ingenieur. Ik heb mij wat bijgeschoold en doe nu vervangingen in de middelbare school. Ik heb al 60 scholen kunnen helpen, gespreid over een periode van 12 jaar (gemiddeld 5 per jaar). Intussen heb ik meer dan 10 jaar aan voltijds equivalent gepresteerd.
Klas
Waar kunnen we beter beginnen dan in de klas? Begin van het schooljaar: kennismaking, vrolijke stemming, goede atmosfeer. Morgen begint het echte lesgeven. Pas dan wordt het ernstig. Na enkele weken kan er wel eens een klein akkefietje ontstaan met een leerling. Die vertelt het thuis of de directie komt het te weten. Of nee, soms loopt het nog anders. De leerling staat recht en zegt: ‘Meneer, ik ga nu naar de directeur!’
Na de lesuren wordt de leraar bij de directeur geroepen. De directeur: ‘Ach, je weet wel. Het zijn pubers. En vergeet niet, bij ons staat de leerling centraal’. Dat laatste weten de leerlingen en hun ouders maar al te goed. Zij vertalen dat als: ‘Wij zijn op school de baas’. Natuurlijk is de school er voor de leerling. Maar een betere leuze zou zijn: ‘Het leren staat centraal’.
Les
De volgende les kom je in de klas. Er is al wat gegiechel. Want iedereen weet het: de loser staat vooraan. En dan kun je nog van geluk spreken dat je geen conflict had met een leerling van vreemde origine. Dan was het immers niet alleen de loser, maar ook nog de racist. De directeur heeft je autoriteit volledig ondergraven. Toch moet je het nog een heel jaar volhouden.
Misschien vind ik wat steun bij de ouders. Die willen toch een goede opleiding voor hun kinderen? Weet je wat, volgende week hebben ze een toets. Dat is altijd een beetje een stressmoment. Ik stuur dus een bericht naar de leerlingen met een A4-tje extra eenvoudige uitleg, zodat het beter lukt.
Oeps, ik krijg reactie van een groep ouders: wat denk ik wel, dat ze één blad moeten kennen waarover geen les is geweest (6de jaar)? Middelbare school, de mooiste tijd van hun leven en ik ga hun jeugd verpesten met een extra A4-tje!
Vervanger
Als vervanger in een klas die al een tijdje zonder leerkracht zat, wilde ik na enkele lessen een toets geven om te zien of de leerlingen mee waren. Het woord toets was verkeerd overgekomen. Ik kreeg van de directeur een bericht dat dit niet doorging. Ik zei: ‘Sorry voor het woord toets. Ik zal een blad geven met vragen waar geen punten op staan. Ik wil alleen weten waar de leerlingen staan’. Mijn relatie met de directeur is niet meer goed gekomen.
Voor de herfstvakantie vragen de leerlingen mij in de klas of mijn vervanging na de vakantie verder gaat. Ik antwoordde: ‘Dat hangt ervan af of er nog vervanging nodig is’. Staat een leerling recht met een brief in de hand van de directeur naar de ouders: ‘Meneer, hier staat het, je komt niet meer terug’. Zo was ik geïnformeerd.
Leerlingenbegeleiding
Goed idee: de leerlingen die het moeilijk hebben, moeten geholpen worden. Daar sta ik volledig achter. Maar als een hele klas van gezonde sterke jongeren (6de jaar, wetenschappen-wiskunde) troost gaat zoeken bij de leerlingenbegeleiding omdat fysica te zwaar is? Mevrouw de begeleidster komt bij mij in de les (alle leerlingen in de klas). Ze wil met mij de cursus doornemen om te zien welke bladzijden ik moet schrappen. Ze waren immers op reis geweest en hadden geen tijd om dat allemaal te studeren.
In mijn vorige vervanging ben ik na 2 weken opgestapt. Men had mij verwittigd: ‘stedelijke context’ wordt dat nu genoemd in de vacatures op de VDAB-website. Ik kreeg van die leerlingen niets gedaan. Het was een TSO richting chemie. Het was al moeilijk om ze zover te krijgen dat ze een labojas aantrokken. De papieren vliegtuigjes vlogen in het rond. De smartphone was het meest gebruikte labo-instrument. Hoe moet ik nu punten geven? De lat lager leggen? Neen, de lat op de grond leggen.
Ik kreeg van een leerlinge een berichtje dat ze niet veel had kunnen doen in het labo omdat ze te veel werk had met het invullen van het Excel-blad (er was 4 uur labo!). Dat we echter wel eens over de punten konden praten. En dat ze ervan overtuigd was dat we tot een oplossing zouden komen. Met vriendelijke groeten.
Je kunt natuurlijk niet verantwoorden bij de directie dat bijna iedereen gebuisd is. Dan ben je namelijk een slechte leerkracht. Dus doe je maar alsof en zorg je dat het puntenresultaat mag worden gezien.
Inclusief onderwijs
Definitie: lesgeven op het niveau van de zwakste leerling.
Burn-out
En dat lesgeven? Zet het uit je kop als je in het onderwijs wil verdergaan. Volg liever een spoedcursus chiroleider zodat je de burn-out kunt vermijden. Bij een sollicitatiegesprek heeft een directeur het mij gezegd: ‘Als je ze in de klas kunt houden, dan ben ik al tevreden’.
Alle scholen doen acties om pesten onder de leerlingen te bestrijden. Maar wist je dat 1 op de 5 leerkrachten gepest wordt? Lees bijgevoegd artikel uit Klasse.
Een vaste benoeming in een school zoals hierboven geschetst is een vergiftigd geschenk. Als ik het als vervanger moeilijk heb, dan kijk ik eens naar de kalender en ik zie: nog 3 weken. Wel, zo lang hou ik het nog net vol.
Inspectie
Als de inspectie langskomt, dan is het gezellig koffiedrinken in het bureau van de directeur. Verder is het alleen administratieve rompslomp. Drie dagen kopieerwerk voor de leraar. In het archief examenbundels opzoeken van 5 jaar geleden. Onaangekondigd komt de inspectie nooit in een klas. Bang om met de realiteit geconfronteerd te worden.
Computers in de klas
De computer is een nuttig hulpmiddel en onmisbaar in onze moderne maatschappij. Een auto is dat ook, maar we zetten daarom toch geen kinderen achter het stuur? Daarom vind ik de hele hype rond de digisprong verkeerd. Het zal het leerproces schaden. Elk uur voor het scherm is immers een uurtje minder taal, wiskunde, fysica, aardrijkskunde, chemie en ga zo maar door. Beter geen computers voor de leerlingen tot ze in de 3de graad zitten. Pas vanaf dan kunnen ze die nuttig gebruiken. Computers worden ook steeds gebruiksvriendelijker. Een leerling in de 3de graad heeft het zo onder de knie. Eerder de computer opdringen is jammer van de tijdsverspilling. Nee, het is een schande van de verloren echte lestijden.
Leraarskamer
Laten we ons bezoek afsluiten met een kop koffie in de leraarskamer. Rustige, serene atmosfeer. Tot ineens een lerares in tranen uitbarst en niet te troosten is. De directeur, toevallig in de buurt, kent het probleem. Hij heeft meteen een oplossing: een bijspijkercursus klasmanagement en wekelijks een gesprek met een pedagogisch begeleider. Geen woord over het gedrag van de leerlingen. Hoewel ik ook gemor hoor op de achtergrond. Iets in de zin van: ‘Je bent pas goed bezig als de leerlingen van je zeggen: dat is een tang!’.
Begeleiders voor leerkrachten zijn er ook genoeg. Ik ken geen enkel ander beroep waar zoveel begeleiders paraat staan. Trouwens, mannelijke collega’s weten hoe je alles onder controle houdt. Ze leggen in detail uit hoe ze de klas met zowel trucjes als de harde hand onder controle houden. Na de koffie wandelen we toch nog eens door de gang waar enkele mannelijke collega’s lesgeven. Te oordelen naar het gejoel en rumoer dat ons tegemoet komt, loopt het daar ook niet zo goed met het ‘klasmanagement’.
Besluit
Je kunt alleen het lerarenberoep opnieuw aantrekkelijk maken door ervoor te zorgen dat de leerkracht kan lesgeven. Dat wil zeggen dat hij zijn autoriteit behoudt in de klas. Hiervoor zijn zowel de schooldirectie als de ouders verantwoordelijk. Vooral de schooldirectie speelt hierin een belangrijke rol. Die wil echter liever niet tegen de ouders zeggen dat het gedrag van hun zoon/dochter onaanvaardbaar is. Kwestie van het leerlingenaantal op peil te houden! Uit mijn ervaring schat ik dat het in 40% tot 50% van de scholen mis gaat.
Goede scholen
Ja, er zijn nog goede en zeer goede scholen. Mijn huidige vervanging is zo een school. Ik doe een vervanging van een zieke leerkracht waarvan het ziektebriefje om de 2 weken (mogelijks) verlengd wordt. Ik heb dus geen lange termijn werkzekerheid. Maar dat hoeft ook niet. Ik ben met pensioen en kan mij zoiets permitteren. Ik kan mij wel voorstellen dat dit niet aantrekkelijk is voor iemand die met lesgeven zijn brood moet verdienen.
Zo, ons schoolbezoek zit erop. Ze zijn terug thuis. Nu nog een extraatje.
Werken na pensioen rendeert niet
Wat politici ook mogen beweren: werken na uw pensioen rendeert niet. Tenzij het zwartwerk is. Ik heb 40 jaar als ingenieur in de industrie gewerkt. Nadien was ik enkele jaren met prepensioen. Ik heb die tijd nuttig gebruikt om mij om te scholen tot leerkracht wetenschappen/wiskunde (ervaring als ingenieur en een masterdiploma in een technologische richting zijn toch een goede basis). Ik heb het diploma van pedagogische bekwaamheid behaald en heb lessen in de wetenschapsvakken gevolgd bij Thomas More in Sint-Katelijne-Waver en aan de universiteit van Antwerpen.
Zoals in de inleiding vermeld, ben ik nu met pensioen en doe ik vervangingen in de middelbare school. Ik heb al 60 scholen kunnen helpen, gespreid over een periode van 12 jaar (gemiddeld 5 per jaar). Ik heb intussen meer dan 10 jaar aan voltijdsequivalent gepresteerd. Wat is mijn salaris? Ik startte met 0 (nul) anciënniteit als beginnende leerkracht. Ik had immers nog niet als leraar gewerkt en kon maar weinig ervaring inbrengen. Die is namelijk vakgebonden. Je mag dan wel wat weten van wiskunde, fysica, chemie, biologie… het telt allemaal niet mee.
Zij-instroom
Politici beloven soms een hoger pensioen voor wie langer werkt. Vergeet dat echter maar. De belasting stuurt mij elk jaar een factuur van tussen de 7000 en 8000 euro. Ik ben namelijk de belastingaftrek van het pensioen kwijt. Ik word dus gestraft omdat ik werk na mijn pensioen. Van het lage loon hou ik netto minder dan de helft over.
Nu komt nog de extra discriminatie erbij. Als ambtenaar kun je namelijk wél al je dienstjaren inbrengen als anciënniteit. Ook als je nog nooit les hebt gegeven. Je hebt bijvoorbeeld gewerkt bij om het even welke overheidsdienst, het leger, de spoorwegen, intercommunales, bij erkende erediensten, de brandweer… allemaal geldig als anciënniteit voor leerkracht.
Nu weet je waarom de zij-instroom in het onderwijs zo moeilijk op gang komt. Nog iets voor de gepensioneerden: als gepensioneerde ben je een flink deel van je burgerrechten kwijt. Een voorbeeld: hoewel ik les geef, kan ik nooit ambtenaar worden, vast benoemd worden, of iets extra aan pensioenrechten opbouwen.
Als gepensioneerde zij-instroom moet je echt beschikken over een groot Moeder Theresa-gehalte.
Het kwaad moet bij de wortel worden aangepakt. Hoe vaak hoeft dit hier nog te worden gezegd?
De Vlaamse regering is hier volkomen bevoegd, zodat er geen kat uit de boom moet worden gekeken.
Het is gemakkelijk nu een hele boterham te beleggen met vragen aan de bevoegde minister nadat de eigen partij het zo lang heeft laten afweten.
Pubers , vooral shitlam jongeren én de vervrouwelijking van het onderwijs zijn net het probleem.
Wegens teveel verlof of “lesuren” van amper 50 minuten ?
Begrijpelijk, wegens teveel verlof of “lesuren” van amper 50 minuten zeker ?
Zolang leerlingen en hun ouders de baas zijn in de scholen gaat er juist niets veranderen aan de uitval van leerkrachten.
Dit is echt een schokkende getuigenis, maar zó waar…
Die vervrouwelijking binnen ons onderwijs zou inderdaad, volgens meerdere studies een slechte zaak zijn voor (te) veel van onze jongens en jongemannen. Maar het gegeven ter sprake brengen blijft een zoveelste woke-taboe. Tenslotte is de witte man binnenkort enkel nog goed om te zwijgen, te luisteren en vooral…te werken. Anderzijds groeit er toch een gezonde weerstand tegen scheefgegroeide toestanden als dat “progressieve” turbo-feminisme. Dat zich beter bezig zou houden met moslim-toestanden en hun zusters binnen de islam. Niet alleen in de moslimlanden, want we beginnen hier ook al de zegeningen van de achterlijkheid te ondervinden. Praat maar eens met een lerares die voor een klas staat, of stond… alwaar een meerderheid, of zelfs maar een minderheid van moslim-pubers de ambiance bepaalt.
Ik ken nog leerkrachten die het na een lange carrière hebben opgegeven. Jammer dat die niet worden uitgenodigd om hun verhaal te doen in ‘de zevende dag’ want die zouden pas echt kunnen getuigen over wat er misgaat. In ‘zevende dag’ zijn alleen politiekers, pedagogen, schooldirecteurs en de directeurs-generaal van de koepels welkom.
Leg er een miljoen naast, en ik doe het nog niet.
Ook wiskunde leraars ? Daar zullen tal van leerlingen en studenten niet rouwig om wezen ?
Als gepensioneerde ben je “op pensioen”. Waarom dan nog willen werken in plaats van te genieten van uw levenswinter ?
Maar als gepensioneerde ben je toch “op pensioen”. Waarom dan nog willen werken in plaats van te genieten van uw laatste levensjaren ?
Boenk erop.
Heel kleintjes en zo flauw en afgezaagd.
Maar “de Waarheid heeft haar rechten”. Kunt u ontkennen dat er massaal veel congé is waarop dat Onderwijzend Personeel (“leerkrachten” in PoCo-bargoens wartaal) getrakteerd wordt of dat een les-“uur” amper 50 minuten telt ? Wie op een bedrijf werkt en zo economisch productief belastinggeld genereert waarmee o.a. Onderwijzend Personeel betaald wordt, die heeft bijlange niet zoveel congé of later een even vet pensioen. In de echte wereld telt een uur trouwens 60 minuten, geen 50 !